Het ensemble Música Temprana verkent het repertoire uit de renaissance en de barok in Latijns-Amerika. Hiermee wil Música Temprana de muzikale ontwikkeling in Latijns-Amerika in kaart brengen vanaf de eerste conquistadores tot de barokmuziek van Latijns-Amerikaanse origine.
Prestigieus ensemble
Sinds hun eerste concert in 2001 bracht het prestigieus ensemble zes cd’s uit en heeft het op belangrijke festivals gespeeld, zoals het Festival Oude Muziek van Utrecht, de Trigonale in Oostenrijk, het Oude Muziek Festival in Stockholm, Laus Polyphoniae en het Festival van Vlaanderen in België, het Mozart Festival in Rovereto (Italië) en Musica Sacra in Maastricht. Música Temprana deed ook verschillende concerttournees in Latijns-Amerika, met name in Bolivia, Costa Rica, Argentinië en Ecuador. Het ensemble onderscheidde zich ook door projecten als de opname van de Codex Trujillo del Perú, de reconstructie van barokviolen uit de Chiquitos in Bolivia (inclusief concerten), de uitvoering van de geënsceneerde versies van de Ensaladas van Mateo Flecha en van de madrigaal-comedie Il festino van Adriano Banchieri. Het repertoire van het ensemble is veelal het resultaat van het eigen onderzoek van de dirigent en oprichter, Adrián Rodríguez Van der Spoel, de auteur van “Bailes, Tonadas & cachuas. La música del Códice Trujillo del Perú en el siglo XVIII”.
Het Peru van Pizzaro
Francisco Pizarro arriveerde in Peru in 1532 tijdens de burgeroorlog tussen de broers Atahualpa en Huáscar. Pizarro zette Atahualpa, 13de heerser van het Incarijk, gevangen in de slag om Cajamarca en executeerde hem. In 1541 werd Pizarro vermoord door Diego de Almagro II, El Mozo. Desondanks trokken de Spanjaarden zich niet terug. Integendeel, ze stichtten in 1535 de stad Lima. De Spanjaarden maakten gebruik van het Encomienda systeem om grond te veroveren. Blasco Núñez Vela werd in 1544 de eerste onderkoning van Peru. Hij werd in 1546 vermoord door Gonzalo Pizarro, de jongere broer van Francisco Pizarro. Dit zorgde voor wanorde. Spanje loste dit op door Pedro de la Gasca aan te stellen tot nieuwe onderkoning. Het onderkoninkrijk werd officieel erkend in 1572 tijdens het bewind van Francisco de Toledo. De stad Vilcabamba werd verwoest en Túpac Amaru, de laatste Incaleider, werd onthoofd. Lima werd de nieuwe hoofdstad van het onderkoninkrijk.
Barokstad Lima
Lima, hoofdstad van Peru, werd in 1535 gesticht door Francisco Pizarro, onder de naam La Ciudad de Los Reyes (de “Stad van de Koningen”). De naam Lima is afkomstig van het Andes-Equatoriale Quechua woord Rimac (“Spreker”), hetgeen ook de naam is van de rivier die door Lima loopt. Pas in de 16de eeuw, toen de stad één van de belangrijkste nederzettingen van de Spaanse overheersing in Peru was, kreeg de stad die naam. De prachtige 16de -eeuwse kathedraal op het centraal plein (het Plaza Mayor/de Armas), één van de 28! kathedralen van Peru, is daarvan een indrukwekkend getuigenis. Keizer Karel V had nl. bevolen dat steden in de Nieuwe Wereld volgens een dambordpatroon gebouwd dienden te worden met een vierkant plein in het midden. Plaza Mayor werd het middelpunt van de stad en de percelen eromheen werden verdeeld onder de conquistadores waarbij alles ten noorden van het plein werd toegewezen aan Pizarro.
Orejón y Aparicio
De cd ‘La Esfera de Apolo’ is de eerste Europese opname gewijd aan het werk van de grote meester van Lima, Jose de Orejón y Aparicio. Hij was de eerste in Latijns-Amerika geboren componist die in Lima werd aangesteld als kapelmeester, een hoogtepunt in de culturele ontwikkeling van de Peruaanse hoofdstad. De Peruviaan Jose de Orejón y Aparicio (1705-1765) uit Huacho in Lima was een leerling van Tomas de Torrejon. Van 1742-1760 was hij organist en daarna was hij als opvolger van zijn leraar Roque Ceruti kapelmeester in de kathedraal van Lima. Hij componeerde missen, passie muziek en koorwerken, waaronder de Pasión del Viernes Santo en Pasión según San Juan, de Cantata ¡Ah, del Gozo!, de sopraanaria Mariposa de sus rayos, de aria al Santisimo Sacramento en Contrapunto a la conseption de Nuestra Senora. Zijn werken worden in het archief van het aartsbisdom van Lima en de kathedraal van Sucre bewaard. Don Pedro Bermúdez de la Torre stelde zijn composities gelijk aan die van Andrés Lorente en Sebastian Duron, en zijn leerling Toribio José del Campo y Pando schreef dat er tot Domènech Terradellas en Giovanni Pergolesi niemand te vergelijken was met Orejón.
Muzikaal tijdsbeeld
Jose de Orejón y Aparicio vertegenwoordigde de Italianisering van muziek met virtuoze uitbarstingen voor viool en zang. Tegelijkertijd was zijn muziek typisch Peruaans met krachtige thema’s, fijne harmonieën en energieke ritmen. Slechts 19 werken van de priester, organist, zanger en componist José de Orejón y Aparicio zijn bewaard gebleven, maar deze bieden genoeg voor een goed begrip van het belang van zijn muziek en de hoop dat zijn naam nu zal worden geassocieerd met de grote componisten van de periode zoals José de Nebra en José de Torres. Interessant is ook dat muziek van andere componisten werd toegevoegd, zowel uit anonieme bronnen als van twee componisten die hun wortels in Italië hadden, maar uiteindelijk in respectievelijk Argentinië en Peru hun creatieve arbeid voortzetten Domenico Zipoli (Prato, Italië, 1688- Córdoba, Argentinië, 1726) en Roque Ceruti (Milaan, ca. 1686-Lima, 1760).
Wereldtop
Een bijzonder opvallende eigenschap van deze cd zijn de vocale en instrumentale kwaliteiten van Música Temprana. Ze combineren een perfecte balans met transparante stemvoering en raffinement. Een buitengewoon mooie cd. Niet te missen!
La Esfera de Apolo Music from 18th Century Lima Peru Música Temprana cd COBRA 0051