Na de release van de vierde en laatste cd van het Invencia Duo van Schmitts complete muziek voor piano duet en piano duo, heeft het label Naxos/Grand Piano nu de volledige 4-cd box uitgegeven. Een niet te missen ontdekking.
Gedurende zijn lange en vruchtbare carrière orkestreerde de Elzasser Florent Schmitt (1870-1958) een aanzienlijk deel van zijn composities voor piano. Omgekeerd arrangeerde hij ook diverse van zijn belangrijke werken voor piano solo, piano vierhandig en twee piano’s. Deze uitgave bevat alle originele composities voor piano vierhandig en twee piano’s maar ook een aantal dergelijke transcripties. Schmitts versie voor piano vierhandig van zijn “Lied et Scherzo” op. 54 wordt hier bv. gespeeld op twee piano’s. Oorspronkelijk gecomponeerd in 1910 voor dubbel blaaskwintet maakte hij ook alternatieve versies voor hoorn en piano en voor cello en piano.
Kleurrijke pianomuziek
Florent Schmitt was niet alleen één van de origineelste en invloedrijkste, Franse componisten van zijn tijd, hij was ook een formidabel pianist. Zijn pianomuziek is dan ook kleurrijk, vol avontuurlijke harmonische innovatie, stilistische bravoure en goed humeur. Het piano oeuvre van Schmitt telt om en bij de 130 opusnummers. Dat maakt van hem één van de belangrijkste Franse componisten. Schmitt beoefende alle mogelijke pianistische genres, van subtiel eenvoudig tot heel virtuoos. Hij noteerde zijn vaak complexe pianomuziek soms op drie tot wel vier notenbalken.
Herontdekking
Toch bleven de meeste van die stukken jaren lang onaangeraakt. Het is ook onduidelijk of veel van Schmitts werken voor piano duet ooit op concerten zijn gespeeld. Een aantal lijkt door Schmitt gecomponeerd als piano études, in het bijzonder Sur cinq notes, op. 34 en de Huit courtes Pièces, op. 41 (2de cd). Enkel het ooit beroemd, Frans pianoduo Robert en Gaby Casadesus, nam in 1956 “Une semaine du petit-elfe Ferme-l’oeil”, op. 58 en Trois Rapsodies, op. 53 op voor Columbia Masterworks. Dankzij de pianisten Andrey Kasparov en Oksana Lutsyshyn is dit nu veranderd. Zij namen het op zich om de complete werken te bestuderen en op te nemen. Onder de in totaal 14 werken waren er acht die dankzij dit opnameproject hun wereldpremières beleefden.
Afwisselende stemmingen
De genrestukken (14 opusnummers) voor piano vierhandig en voor twee piano’s, werden gecomponeerd tussen 1899 en 1916. Ze zijn vaak teder en schattig maar bijwijlen ook grotesk en grillig. Ze zijn speels of charmant, in aantrekkelijke salonstijl à la Ensor La Gamme d’amour gecomponeerd, dromerig à la Schumann, dansant-ironisch of intiem-poëtisch. Schmitts stukken ademen soms de geest van een mazurka van Chopin, zijn gecomponeerd in de lijn van Fauré of zijn innemend met de tederheid van een wiegenlied.
Contrapuntisch en polyritmisch
In zijn 3 Rapsodies, op. 53 (Française , Polonaise en Viennoise) horen we zijn intens contrapuntische schriftuur en complexe harmonie. Zijn 7 Pieces, op. 15 (Somnolence, Souvenir de Ribeaupierre, Scintillement (toont de sporen van Jeux d’enfants van Bizet), Souhaits de jeune fille, Promenade à l’étang, Fête septentrionale en Traversée heureuse), horen we bij momenten harmonische invloeden van Debussy, Grieg en Borodin. Zijn Rhapsodie parisienne met complexe polyritmiek en een intens, dynamische coda, loopt dan weer vooruit op Ravels La Valse. De Pastorale van zijn Sur 5 notes op. 34 doet denken aan de modi van de middeleeuwse, Franse polyfonie. In de acht walsen met de titel Reflets d’Allemagne, op. 28 evoceert hij zeven Duitse steden, Heidelberg, Koblenz, Lübeck, Werder, Dresden, Neurenberg, München en Wenen.
Op vijf noten
Schmitt ontwikkelde een componeermethode gebaseerd op de eerste vijf noten van een diatonische toonladder. De neoklassieke vormen van zijn Huit courtes pièces pour préparer l’élève à la musique moderne, op. 41 voor piano vierhandig (1908) (Ouverture, Menuet, Chanson, Sérénade, Virelai, Boléro, Complainte en Cortège) werden volgens die vijf noten methode gecomponeerd met pedagogische doeleinden. Schmitts experiment met het componeren op basis van de eerste vijf noten van de diatonische toonladder, werd door Stravinsky nagevolgd in zijn Cinq pièces faciles voor pianoduet, gecomponeerd voor zijn kinderen Theodore en Mika en gepubliceerd in 1917, en in zijn Les cinq doigts, 8 mélodies très faciles sur 5 notes, voor piano solo, gepubliceerd in 1921.
Veelzijdig
U ontdekt Schmitts Marche du 163 R.I., op. 48, nr. 2 voor twee piano’s (1916) (een oorlogscompositie van aan het front in Toul), Musiques foraines (kermismuziek), op. 22 voor piano vierhandig (1902), Trois pieces récréatives, op. 37 voor piano vierhandig (1907), twee boeken Feuillets de voyage op. 26 en zes Humoresques, op. 43 die getuigen van zijn typische bonne humeur en ritmische en contrapuntische vindingrijkheid. Verder ontdekt u zijn Lied et scherzo, op. 54 (versie voor piano 4 handig), zijn 3 Pièces récréatives, op. 37 en “Une semaine du petit elfe ferme-l’œil”, op. 58 naar het sprookje van Andersen.
Invencia
Kasparov en Lutsyshyn vormen sedert 2003 het Invencia Piano Duo. In 2007 bracht Albany Records hun “Hommages Musicaux” uit, een cd met grotendeels zelf gecomponeerde muziek als hulde aan Debussy en Fauré. Tijdens deze productie ontdekte het Invencia Piano Duo de rijkdom van de pianomuziek van Florent Schmitt (1870-1958). Hun toewijding aan deze duo-pianomuziek culmineerde in de release van vier cd’s door Naxos Records in de Grand Piano-serie.
Sprankelend, mousserend
De kleuren, humor, spontaniteit, verbeelding, stilistische contrasten, ritmische vitaliteit en rijke textuur van Schmitts muziek wordt door het Duo vertaald in technische perfectie, synchroniciteit, en een warm en sonoor timbre. Door de grote helderheid en zorgvuldige precisie waarmee Kasparov en Lutsyshyn de muziek van Florent Schmitt spelen, krijgt zijn rijk pianistisch kleurenpalet en vaak poly-metrische syntax, gelieerd aan wat Schmitt een rijke verticale (harmonische) stijl noemde, magnifiek sonoor gestalte. De verleidelijke harmonisatie van bv. een gesyncopeerd thema, voortkomend uit de convergentie van de harmonieën van twee piano’s, klinkt als betoverende synchroniciteit van muzikale energieën. Deze vaak uiterst ingewikkeld contrapuntische maar tegelijkertijd zeer inspirerende en buitengewoon sensuele composities worden door de interpretatie van het Armeens-Oekraïens Invencia Piano Duo alle recht gedaan. Dit is pianospel met esprit en sprankelende, mousserende kleuring. Schitterend.