Als onderdeel van de herontdekking door het Paleis van Versailles en het label Alpha van het repertoire dat de geschiedenis van de Franse muziek heeft gemarkeerd, heeft dit keer Jean-Claude Malgoire (°1940) een onuitgegeven Requiem van Sigismund Neukomm opgenomen.

Als grote figuur van de gouden eeuw van de barok, tekende Malgoire die in 1966 La Grande Écurie et la Chambre du Roy oprichtte, hier zijn eerste bijdrage aan de Alpha-catalogus. In 2016, dirigeerde Jean-Claude Malgoire Neukomms Requiem, dankzij een reconstructie van Vincent Boyer, volgens facsimile’s bewaard in de bibliotheek van France 2.

Doorleefde emotie

Voor de opname deed Malgoire beroep op de sopraan Clémence Tilquin, de mezzo Yasmina Favre, de tenor Robert Getchell en de bariton Alain Buet, uitvoerders die aan elkaar gewaagd zijn. In het Benedictus, Agnus Dei en Libera Me brengen ze hun solo partijen en samenzang, alternerend met de massieve klank van het koor, met de nodige doorleefde expressie en genuanceerde emotie. Hier horen we stemmen die door hun technische beheersing en professionele ervaring in een breed repertoire o.l.v. befaamde dirigenten, perfect gestalte geven aan muziek die zich stilistisch situeert tussen Mozarts Requiem en Beethovens Missa Solemnis. Een historische ontdekking.

Vergeten beroemdheid

Ondanks het enorm succes dat hij tijdens zijn leven had, is Sigismund Neukomm, geboren in 1778 in Salzburg en overleden in 1585 in Parijs, vandaag bijna compleet vergeten. Toch liet hij een catalogus na van bijna 2.000 werken, waaronder vijftig missen, oratoria, motetten e.a. Neukomm studeerde bij Franz Xaver Weissauer, organist van de Dom van Salzburg, en daarna bij Michael Haydn, broer van Joseph Haydn, in Wenen. Hij gaf op zijn beurt muziekles aan Franz Xaver Wolfgang Mozart, de zoon van. Hij reisde naar St. Petersburg, Stockholm en Parijs waar hij o.a. Cherubini, Gossec, Grétry, Monsigny ontmoette. Vanaf 1816 woonde hij vijf jaar in Rio de Janeiro, waar hij de muziek van Mozart dirigeerde en een Libera Me componeerde om Mozarts Requiem te vervolledigen. In Brazilië, componeerde hij tussen de 90 en 100 werken op Braziliaanse populaire motieven. Hij keerde in 1821 terug naar Parijs, reisde als muzikale beroemdheid van de Restauratie vandaar uit doorheen Europa en bleef componeren tot zijn dood in 1858.

Op vraag van Talleyrand

Neukomm werkte twintig jaar in dienst van Talleyrand. Ten einde deel te nemen aan de meerdere vieringen die plaatsvonden tijdens het congres van Wenen, vroeg Talleyrand aan Neukomm een mis te componeren ter gelegenheid van de herdenking van de dood van koning Lodewijk XVI, de broer van Lodewijk XVIII, onthoofd in Parijs op 21 januari 1793. Neumann koos een vroeger gecomponeerde Mis die hij had opgedragen aan Michael en Joseph Haydn en aan F. X. Weissauer, en voegde een Offertorium toe voor zijn zus Elise, solo sopraan bij de ceremonie in Wenen.

Theatraliteit en devotie

Het Requiem werd gespeeld in de Stephansdom in Wenen op 21 januari 1815 met meer dan driehonderd zangers verdeeld in twee koren, en dit voor keizers, koningen, prinsen en alle grote vertegenwoordigers van volkeren, aanwezigen op het congres. Neukomm leidde één van de twee koren, het andere koor werd geleid door zijn vriend Sallieri. Plechtige theatraliteit en sombere dramatiek (bvb. het Dies Irae op de oorspronkelijke gregoriaanse sequens) wisselde af met fijne lyriek en engelachtige, muzikale devotie. Als dank werd Neukomm opgenomen tot L’ordre national de la Légion d’honneur.

Missen voor monarchen

Naast de mis voor het Congres van Wenen, componeerde Neukomm o.a.de Messa Sancti Philippi, gewijd aan de Franse koning Louis Philippe en uitgevoerd met meer dan tweeduizend stemmen voor het vierde eeuwfeest van Gutenberg. Hij componeerde een Requiem voor de Koninklijke Kapel in Dreux, ter gelegenheid van de verjaardag van de dood van de hertog van Orléans, een Missa Scanti Francisci, gecomponeerd in Rio de Janeiro op verzoek van de keizer van Brazilië voor zijn vader, Frans I, keizer van Oostenrijk, en een Mis voor de kroning van de koning van Portugal. In 2008 en 2009 nam Malgoire overigens reeds Neukomms Messe de Requiem, suivie d’un marche funèbre  en zijn Missa Solemnis pro Die Acclamationis Johannis VI. op. 150 op.

Sigismund Neukomm Requiem à la mémoire de Louis XVILa Grande Ecurie et la Chambre du Roy Choeur de Chambre de Namur  Clémence Tilquin  Yasmina Favre Robert Getchell  Alain Buet  Jean-Claude Malgoircd   Alpha 966 © Alpha