Dr. Perry Pierik verdiepte zich lange tijd in het leven van deze omstreden ideoloog en generaal. Nu is er zijn boek. Hitler dook niet uit het niets op. De minder bekende maar heel belangrijke jaren ’20 van Hitler waren in werkelijkheid het dictaat van…Erich Ludendorff.

Sterkste man van rechts

De biografieën over Erich Ludendorff (1865-1937) stoppen bij het jaar 1918, het einde van de Eerste Wereldoorlog. Dit is onterecht want Ludendorff ontwikkelde zich tussen 1915 en 1925 tot de sterkste man van rechts die naar een conservatief-militair-autoritair regime streefde. Hij was niet alleen de belangrijke veldheer die met von Hindenburg het opperbevel voerde, hij was na de Eerste Wereldoorlog ook de belangrijkste vijand van de extreem linkse Republiek van Weimar. Ludendorff had berekend dat het Duitse leger tijdens de duur van een wapenstilstand kon hergroeperen en in het voorjaar van 1919 opnieuw in de aanval kon gaan.

Zover kwam het niet. Ludendorff werd in oktober 1918 door keizer Wilhelm II ontslagen en vervangen door generaal Wilhelm Groener. Ludendorff vluchtte daarop vermomd naar Zweden, maar keerde in 1919 naar Duitsland terug. Hij werkte daarop direct samen met de moordenaars van Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg, stond dicht bij de daders van de aanslag op Walter Rathenau en hij was voorman in twee mislukte staatsgreeppogingen, de Kapp-putsch en de Feldherrnhalleputsch waarbij Ludendorff werd vrijgesproken maar Hitler anderhalf jaar in de gevangenis van Landsberg zat.

Deutsche Gotterkenntnis

Ludendorff was tevens uitgever en verspreider van smaadschriften (“verschwörungstheoretisch orientierte Schriften”) van ongekende felheid en had in die hoedanigheid een belangrijk aandeel in de antisemitische publicatie “Protocollen van de wijzen van Sion”, waarmee hij het humus schiep waaruit de holocaust kon ontstaan. In 1925 richtte hij samen met zijn echtgenote Mathilde, de auteur van “Triumph des Unsterblichkeitwillens”, een occulte religieuze beweging op, de “Bund für Deutsche Gotterkenntnis”, die aan verering van oude Germaanse goden deed. Beiden waren ook actief in de door Konstantin Hierl in 1925 opgerichte “Tannenbergbund”. Hierl werd in de nazi tijd, hoofd van de “Reichsarbeitsdienst”. In september 1933 werd de religieuze en occulte vereniging der “Ludendorffer”  door de Duitse nazi-regering verboden. In 1928 brak Ludendorff overigens met de nazi’s en fulmineerde tegen hen in zijn tijdschrift “Ludendorffs Volkswarte”.

Complotdenker

Bovendien was hij een ongekende complotdenker. Hij onderhandelde al in de beruchte Wannsee vila met de Duitse regering 17 jaar voordat daar tot de ‘Endlösung’ besloten werd, en in zijn huis in Tutzing werd de fataalste vriendschap van de 20^ste eeuw gesloten, die tussen Himmler en Auschwitz-commandant Rudolf Höss. Koppelen we daar zijn rol aan bij de communistische revolutie en de geblindeerde trein waarmee Lenin vanuit Zwitserland naar St. Petersburg reisde, dan is het beeld van deze man al heel wat veelzijdiger dan alleen de veldheer zoals de geschiedenis hem kent.

Uitvoerig en uitgebreid

Pierik heeft het in zijn meer dan 600 bladzijden tellend boek uitvoerig over de rol van Ludendorff bij “De Slag bij Tannenberg”, in het huidige Polen, die in de Eerste Wereldoorlog uitgevochten werd tussen Duitsland en Rusland in augustus 1914 en die gewonnen werd door de Duitsers. En hij heeft het over De Tweede slag bij de Mazurische meren, ook bekend als de Winterslag bij de Mazurische meren, de veldslag aan het oostfront in de Eerste Wereldoorlog in februari 1915, tussen het Keizerrijk Rusland en het Duitse Keizerrijk. Verder bespreekt hij Ludendorff als “Onderkoning in Kaunas”, de tijdelijke hoofdstad van Litouwen na de Pools-Litouwse Oorlog van 1920, de Russische Revolutie en het wegvallen van het oostfront, Ludendorffs Exil in Zweden bij ‘Nacht und Nebel’, de nasleep van de Kapp-Putsch van 1920 en de völkische beweging waarvan zijn vrouw een felle aanhangster was, de moord op Walther Rathenau en een rehabilitatie aan de Wannsee, de Feldhernnhalle-Putsch aan de Odeonsplatz en De Bürgerbräukeller Putsch (Bierkellerputsch) aan de Rosenheimerstrasse in 1923 in München (de leiders waren Hitler, Erich Ludendorff en Hermann Göring), de publicaties van het Huis Ludendorff (Ludendorff schreef wel 14 boeken en tal van essays), en de figuur van generaal Ludwig Beck die rechtsreeks betrokken was bij de Stauffenberg aanslag op Hitler in juli 1944. Dit is een boek dat u geenszins aan u mag laten voorbij gaan. Het is essentieel om een groot en uitermate belangrijk deel van de Duitse en Europese geschiedenis beter te kunnen begrijpen. Een monument!

Specialist Pierik

Dr. Perry Pierik (°1965) is auteur van historische boeken als “Van Leningrad tot Berlijn, over de Nederlanders aan het oostfront”, “Hitlers Lebensraum, Hongarije 1944-1945”, “Wilhelm II – De verlaten monarch” en van een boek over de geopoliticoloog Karl Haushofer (de bedenker van “Lebensraum”) waarop Pierik promoveerde aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam. Pierik is redacteur van de series De Grote oorlog, en Bulletin Tweede Wereldoorlog en van de serie Biografie en Monografie. Hij is verder actief in de Stichting Studie Centrum Eerste Wereldoorlog en schreef en redigeerde talloze boeken over de Eerste- en Tweede Wereldoorlog.

PERRY PIERIK ERICH LUDENDORFF uitg. Aspekt 622 bladz. geïllustreerd ISBN 9789463380218