Begenadigd concertpianiste, beroemd pedagoge, echtgenote van een geniaal componist en moeder van acht kinderen. Over deze uitzonderlijke vrouw kan u een biografie lezen geschreven door neerlandicus Kees van der Vloed en uitgegeven door Aspekt.
Proloog en epiloog
Kees van der Vloed situeert zijn vertelling tussen een proloog over Schumanns zelfmoordpoging op 27 februari 1854 en een aandoenlijke epiloog waarin we de ouder geworden en vereenzaamde Johannes Brahms aantreffen op de dag van Clara’s begrafenis. De gebeurtenissen die daarin verhaald worden zijn historisch en zijn gebaseerd op een ooggetuigenverslag. Bijzonder.
Een moeilijke relatie
Kees van der Vloed vertelt het leven van Clara verweven met dat van haar componerende echtgenoot Robert Schumann. De hoofdstukken twee tot en met vier lijken daarom wel op een dubbelbiografie. Het boek is onderverdeeld in vijf hoofdstukken, Het wonderkind (1819 – 1836), De verloofde (1836 – 1840), De echtgenote (1840 – 1853), Het drama (1854 – 1856) en De weduwe (1856 – 1896). In zijn eerste hoofdstuk vertelt van der Vloed over haar eerste concerten in Leipzig en in Parijs en over haar ontmoeting met Robert Schumann. Zijn tweede hoofdstuk gaat over de verloofde Clara in haar conflict met haar vader betreffende haar relatie met Schumann. Dat conflict mondde uiteindelijk uit in een proces dat vader verloor, waardoor Clara Wieck (1819-1896), Königliche und Kaiserliche Kammervirtuosin, in 1840 Mevrouw Schumann werd. De analyse van het huwelijksproces in dit hoofdstuk is overigens gebaseerd op de meer dan voortreffelijke studie Wieck v. Wieck. Robert en Clara Schumanns Eheprozess van Piet Wackie Eysten. In Hoofdstuk drie schetst van der Vloed Clara als echtgenote met een eigen huis in Berlijn die de revolutie meemaakt, vanaf 1850, haar stad Düsseldorf en haar succes in Nederland.
Reconstructie van Schumanns zelfmoordpoging
In hoofdstuk vier maakt de auteur dan een zo aanneembaar mogelijke reconstructie van deze voor Clara toch zo onvoorstelbaar dramatische Rosenmontag, de dag van de zelfmoordpoging van haar Robert in de Rijn. Na dit beklemmend hoofdstuk, gewijd aan dat drama, is de rest van het boek gewijd aan de overige veertig jaar van haar rijk leven. Kees van der Vloed vertelt dan over haar eenzaamheid, haar kinderen, over Clara als lerares en haar dood in 1896 op 76 jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersenbloeding.
Moeder van acht kinderen
Hoofdstuk vijf besteedt als laatste aandacht aan haar contact en complexe vriendschap met Johannes Brahms en aan haar rol en beproeving als moeder. Ze maakte het nl. mee dat haar dochter Julie op 27 jarige leeftijd overleed, dat haar zoon Ludwig de geestelijke instabiliteit van zijn vader overerfde en eveneens werd opgenomen in een psychiatrische kliniek waar hij in alle eenzaamheid is overleden, dat haar zoontje Emil, haar vierde kind, 16 maanden oud was toen hij overleed, en dat haar zoon Ferdinand op 42-jarige leeftijd overleed aan een agressieve vorm van reuma. Komt daar bij dat haar jongste dochter Eugenie lesbisch was. In het boek staan trouwens haar zeven kinderen Marie, Elise, Julie, Ludwig, Ferdinand, Eugenie en Felix, allen in foto afgebeeld. Bijzonder.
Een rijk leven, vertellend beschreven
Dit boek is gewijd aan de Duitse pianiste en componiste Clara. Het vertelt het verhaal van Clara als muzikaal wonderkind, als echtgenote van Robert Schumann, een geniale, maar geestesziek geworden componist, als moeder van acht kinderen, als vriendin van talloze beroemdheden, onder wie Goethe, Mendelssohn, Joseph Joachim, Chopin en Johannes Brahms. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan haar vele concerten in Parijs, Berlijn, Londen en Wenen en aan haar concerten in Nederland (Utrecht, Den Haag), waar ze zeer veel succes oogstte. Haar leven bestond echter niet alleen uit artistieke rijkdom en triomfen. Clara heeft heel wat beproevingen moeten doorstaan, met als dramatisch dieptepunt de ziekte en zelfmoordpoging van haar echtgenoot. Kees van der Vloed schrijft mooi vertellend, citeert regelmatig uit brieven (een meerwaarde), en uit de vermelding van zijn bronnen blijkt dat de hij heeft geput uit interessante artikelen, historische kranten en vooral uit waardevolle archieven. De bijlagen bestaan uit de stambomen van de familie’s Wieck en Schumann en uit de lijst met de woningen in o.a. Leipzig, Dresden en Düsseldorf, en de composities van Clara. Een uitgewerkt personenregister geeft meteen een idee van hen die een belangrijke rol in haar leven hebben gespeeld. Jammer dat een discografie ontbreekt want die zou het boek vervolledigd hebben. Anderzijds, warm aanbevolen. Zeker lezen.
Kees van der Vloed Clara Schumann-Wieck 278 bladz. Uitg. Aspekt
ISBN 9789461531773
https://www.stretto.be/het-leven-van-clara-schumann-in-brieven/