Het label Alia vox gaf een geremasterde opname uit van de middeleeuwse Cantigas. Een herontdekking of een immense ontdekking, voor wie ze nog niet kende.
La “Capella Reial de Catalunya” is een fenomenaal hoogstaand ensemble, bestaande uit vocale solisten en een instrumentale groep. Hun aantal verschilt naar gelang de vereisten van de uitvoering (8 tot 60 leden). Het werd opgericht in 1987 in Barcelona door zijn dirigent, Jordi Savall, om de Catalaanse, historische muziek en de vroege, Spaanse muziek, bekend te maken over de hele wereld. De Capella kwam in navolging van het in 1974 door Savall en zijn vrouw Montserrat Figueras i García, reeds opgericht ensemble “Hespèrion XX” (ondertussen Hespèrion XXI). In 1989 richtte hij dan ook nog eens het ensemble “Le Concert des Nations” op.
Vanaf het midden van de 5de eeuw verspreidde de muzikale, lyrische poëzie rond de Maagd Maria zich over de hele christelijke wereld. Hoewel veel werken uit de vroegchristelijke periode anoniem waren, zijn de namen van veel Latijnse dichters die hun inspiratie wijdden aan de glorie van de Maagd Maria, reeds vanaf de vroege 6de eeuw, bekend.
Na de 5de eeuw zagen Gallië, Nedersaksisch Duitsland en het Iberisch Schiereiland de bouw van veel Maria-kerken. De Spaanse kerk gewijd aan “Santo Fructuosus”, waar de introïtus “Salve Sancta Pares” van de Latijnse dichter Prudentius († na 405) voor het eerst werd gezongen, en die in de 7de eeuw in het Latijn de grote Mariaanse werken van de heilige Efrem de Syriër (4de eeuw), vertaalde, was dezelfde kerk in Tarragona waar aan het eind van de 7de– begin 8ste eeuw, het Visigotisch gebedenboek “Orationale” (“Libellus Orationum”) werd gekopieerd, vierendertig gebeden, gewijd aan de Maagd Maria.
De “Cantigas de Santa Maria” zijn 420 gedichten of religieuze lofzangen in het Galicisch-Portugees met muzieknotatie (“notación musical mensurada”), geschreven tijdens het bewind van Alfonso X El Sabio (De Wijze) (1221-1284), Koning van Castille en Leon. De liederen worden aan hem toegeschreven. Voor de oorsprong van de teksten komt de troubadour en hofdichter Airas Nunes (ca.1230-1289) in aanmerking. Het is één van de grootste en mooiste collecties liederen uit de Middeleeuwen over en rond de wonderen (“milagros”) van de Maagd Maria (cfr. Track 9, “Miragres fremosos faz por nos”). De met miniaturen versierde cantigas bevinden zich in de codex van Toledo, in twee codexen in het Escoriaal en in een codex in Firenze. Ze werden in zeven delen uitgegeven door de Duitse hispanist en mediëvist Walter Mettmann (1926-2011) als “Alfonso el Sabio, Cantigas de Santa Maria, Coimbra 1959-1972 en Madrid 1986-1989.
De geremasterde heruitgave (een keuze) van de opname uit 1993, toen nog met de sopraan Monserrat Figueras, laat Jordi Savall en zijn ensemble nog meer schitteren dan toen. Instrumentale en schitterend gezongen, vocale stukken wisselen elkaar af en schilderen een levendig, sfeervol en devoot beeld van een repertoire, dat bijdroeg tot de vroegste ontwikkeling van de westerse muziek. Korte al dan niet geritmeerde, modale melodieën met herhaling van meervoudige stanza’s, worden op deze cd afgewisseld met drie instrumentale stukken. Alles historisch oorspronkelijk en authentiek. Een onvoorstelbaar mooie cd die u absoluut niet mag missen.
ALFONSO X The Wise Cantigas de Santa Maria, Strela do dia. Hesperion XXI La Capella Reial de Catalunya Jordi Savall cd Alia vox AVSA9923