Ontdek het opvallendste, meest absurd surrealistische boek van 2017. In deze Atlas van de imaginaire verklaringen concentreert Willem Vanhuyse zich op netelige kwesties uit de ‘Patafysica, een wetenschap zonder wetten. Geheel met de hand geschreven en getekend!

In honderden magnifieke illustraties verdiepte Vanhuyse zich als een ware ‘patafysicus op schijnbaar futiele kwesties, die je tegelijk onverwachte kennis laten vergaren en plezier doen beleven. Met zijn illustraties legde hij wilde verzamelingen aan, ordende ze zonder tot een orde te komen, en liet hij een spoor van denkbeeldige constructies achter. Banaliteit tot het hilarische toe ten top gedreven. Een even gezonde als absurde parodie op de doorgedreven moderne wetenschap.

‘Patafysica is een absurdistische parodie op de moderne wetenschap, die met onzinredeneringen filosofeert over wat achter de metafysica ligt. Gerrit Komrij prees de ‘Patafysica als de “al naar believen zinloze of uiterst zinvolle wetenschap die alles te boven gaat”.

Willem Vanhuyse schreef en tekende dit boek als eindwerk voor zijn opleiding aan de kunstacademie Sint Lukas te Brussel als een soort van artist’s book. Zo’n 400 pagina’s, gevuld met handgeschreven teksten, illustraties, uitgevoerd in verschillende tekentechnieken en korte strips. Een boek dat doet denken aan de Codex Seraphinianus uit 1981 van Luigi Serafini (°1949), ook met de hand geschreven en getekend.

Vanhuyse stelt zichzelf voor :

“Mijn naam is Willem Vanhuyse, momenteel nog student aan het Sint Lukas te Brussel (2015-’16) waar ik de masteropleiding Illustratie en beeldverhaal volg. Ik werk graag met mijn handen, velen laten potlood en penseel links liggen en kiezen voor een (te) digitale aanpak, men verliest hierbij het contact met de materie en de ambacht bij het creëren van een illustratie (zo denk ik). Ik hou me niet al te veel bezig met de realiteit, het imaginaire is belangrijker, net als datgene dat voorbij de realiteit kan liggen. Het thema van mijn afstudeerproject is de ‘Patafysica (met apostrof), een oeroude term, inmiddels vergeten door de kunstwereld. Het is de (pseudo)wetenschap der imaginaire oplossingen en het uitzonderlijke, waarbij men geen onderscheid maakt tussen zin en onzin. Aan de hand van een verzameling illustraties en schilderwerkjes, korte strips en filosofische gedachtegangen (etc.) wil ik ze onderzoeken, gegoten in een aantal thema’s. Het zou een artists book moeten worden, een unicum. Het volgende zal onder andere aan bod komen: imaginaire planten, wezens, uitvindingen en machines (het perpetuum mobile), de illusie van tijd (over tijdreizen) en ruimte (de dimensies en optische illusies), het universum, de herkomst der zaken (en die van de mens), aliens, religie, enzovoort. Hierbij wil ik ook geen gevoelige thema’s uit de weg gaan zoals het erotische, het obscene en het provocerende; het laatste hoofdstuk is een ‘onderzoek’ naar de lelijkheid”.

‘Patafysica werd als concept bedacht door de Franse schrijver Alfred Jarry (1873–1907). Volgens Jarry kwam de ‘patafysica voort uit de leer van Oud-Griekse natuurfilosofen als Hippocrates van Chios. Jarry was al bezig met de ontwikkeling van de ‘patafysica toen hij nog op de middelbare school zat. De ‘patafysica was en is een als parodie bedoelde variant op de metafysica, de wetenschap boven de wetenschappen. Mogelijk verwees ‘patafysica ook als woordgrap naar zijn natuurkundeleraar Hébé, het model voor zijn latere toneelstukken over Père Ubu. In het Frans kun je ‘pataphysique’, opvatten als ‘pas ta physique’, niet jouw uiterlijk. Jarry scherpte zijn theorie van de ‘patafysica aan tijdens zijn lessen bij de filosoof Henri Bergson.

“Doctor Faustroll” is daar bij een fictieve figuur met een groene snor en een gele huid, gecreëerd door Jarry. Deze definieerde in het geschrift Elementaire ‘patafysica, de ‘patafysica als “de wetenschap van de denkbeeldige oplossingen, die op symbolische wijze eigenschappen toekent aan de door hun schijn beschreven objecten”. In zijn boek Handelingen en opvattingen van doctor Faustroll, ‘patafysicus, een neo-wetenschappelijke roman, probeerde Jarry zijn romanfiguur te laten uitleggen wat deze wetenschap inhield.

Jarry kende heel wat navolgers. Leden waren naast Raymond Queneau, Boris Vian en Marcel Duchamp, de schilders Max Ernst, Miro, Man Ray, Enrico Baj en Asger Jorn, de wiskundige François Le Lionnais, de historici en literatuur- en theatercritici Pascal Pia, Mauritius Saillet en Jacques Lemarchand, de filmregisseurs René Clair en Henri Jeanson, de ontdekkingsreiziger Paul-Emile Victor, de toneelschrijver Ionesco, en de schrijvers en dichters Jacques Prevert, Jean Ferry en Michel Leiris.

De afgelopen jaren heeft een nieuwe, ‘patafysische generatie de doctrine verder verfijnd en toegepast op nieuwe onderwerpen. Men dacht dat de onbewuste ‘patafysica de substantie was en de ‘pataphysics de bewuste wetenschap. We kunnen ondertussen onderscheid maken tussen de ‘patafysica die we zijn en de ‘patafysica die we maken. Tegenwoordig is het toegestaan om in de bewuste ‘patafysica, een analytische ‘patafysica en een operatieve ‘patafysica te onderscheiden. Als ‘patafysica, zoals Jarry het wilde een universum is, dat kan worden gezien in plaats van het traditioneel universum, dan moeten we het nieuw universum van de ‘patafysica van onze gebruikswereld uitvinden. Met andere woorden, de ‘patafysica is niet alleen een waarnemingswetenschap of een manier om te zien waaruit gedrag kan ontstaan, het nodigt ook uit om alle mogelijke technieken te gebruiken om denkbeeldige oplossingen te creëren. Vanhuyse’s boek is zo ongeveer de meest originele uitgave van de voorbije jaren. Een immense prestatie. Warm aanbevolen.

Willem Vanhuyse Atlas van de imaginaire verklaringen, Het complete handboek voor de ‘patafysicus 383 bladz. geïllustreerd Uitg. Lannoo ISBN 9789401443753