Hermann Hesse is al decennia lang een boegbeeld van de Europese literatuur. Belangrijke kenners en tijdgenoten hebben het in dit bijzonder boek over Hesse als dichter, romanschrijver, filosoof, schilder en musicus.
De jonge Hesse (1877-1962), een zoon van Baltische Rusland-Duitsers en geboren als staatsburger van het keizerrijk Rusland, begon rond zijn 23ste met het schrijven van gedichten, verhalen (“Eine Stunde hinter Mitternacht”) en literaire kritieken. Hij had zich ontworsteld aan het piëtistische ouderlijke milieu. Pas veel later in zijn leven zal hij dit piëtisme, ontdaan van het dwingend concept, weer een plaats in zijn denken geven, maar dan in combinatie met Chinese en Indische filosofie. Hij liet zich aanvankelijk beïnvloeden door de Duitse romantici, zoals blijkt uit zijn eerste gedichten, die hij in 1900 schreef. Typisch fin-de-siècle gedichten met een naïeve dromerige wereld en een duidelijke invloed van de romantische volksliederen van Eichendorff. Hesse was toen een neoromanticus die het estheticisme omarmde.
Maar toen kwam de eerste wereldoorlog. Hesse kon en wilde nooit meer schrijven over de esthetische wereld van voor de oorlog. Hij kon zijn nieuwe inzichten in het begin alleen maar publiceren onder het pseudoniem Emil Sinclair. Met ‘Zarathustras Widerkehr’, maar vooral met de roman ‘Demian’, won hij weliswaar een nieuw, jeugdig lezerspubliek. Hesse werd populair met romans als ‘Der Steppenwolf’, over de schizofrene schrijver Harry Haller, “Siddharta, Eine indische Dichtung”, ‘Die Morgenlandfahrt’, een kort verhaal over een vreemde en schijnbaar doelloze reis naar jezelf, en ‘Narziss und Goldmund’, en verdiepte zich meer en meer in psychoanalyse, gnosticisme, Indische religies, Chinese filosofen, en zag in de jaren twintig al de verderfelijke invloed in van het nazisme. De nazi’s verklaarden zijn boeken trouwens voor ongewenst.
Hesse antwoordde hierop met zijn magistrale utopische Bildungsroman ‘Das Glasperlenspiel’ (Het kralenspel), zijn, gezien de aandacht voor muziek, Dr. Faustus, waaraan hij jaren had gewerkt en die de intellectuele tegenhanger werd van de schreeuwerige, nationalistische “nazicultuur”. Hierin kon hij zijn ideeën over vrijheid, individualisme, intellectualisme kwijt en hierdoor kon hij zich staande houden tegenover de barbarij van de nazi’s. Het boek kwam in 1944 uit in Zwitserland, waar hij sinds 1912 woonde.
Nog steeds wordt er onderzoek gedaan naar Hesse, zijn huizen in Calw, Gaienhofen en het Zwitserse Montagnola zijn pelgrimsoorden voor Hessekenners, er worden colloquia en conferenties gehouden over hem, hij heeft nog steeds een lezerspubliek en zijn boeken worden regelmatig herdrukt.
In dit boek heeft Hesse-kenner en vertaler Alfred Krans een aantal van de belangrijkste en mooiste stukken over Hesse gebundeld. Dit levert verrassende nieuwe inzichten op. De teksten over de receptiegeschiedenis, zijn politieke en filosofische ideeën, het Oosten, psychoanalyse, religie, poëzie, schilderkunst en muziek, waren nog niet eerder in het Nederlands vertaald. Met bijdragen van Hesse-kenners en -onderzoekers Afred Krans, Egon Schwarz, Volker Michels, Theodore Ziolkowski, Siegfried Unseld, Andrea G. Klaus, Will Vesper, Robert Jungk, Alfred Kantorowicz, Colin Wilson, Martin Buber!, Timothy Leary, Ralph Metzner, Günter Baumann, Hugo Ball, Christine Gellner en Joachim-Ernst Berendt. Bijzonder interessant. Warm aanbevolen.
ALFRED KRANS HERMANN HESSE. EEN BIOGRAFIE IN ESSAYS EN ARTIKELEN 304 bladz. Uitg. Aspekt ISBN 9789461530363