Zorba de Griek was de Brits-Griekse film uit 1964 van Michael Cacoyannis, gebaseerd op de roman “Alexis Zorbas” uit 1952 van de Griekse schrijver Nikos Kazantzakis, die zich afspeelde op het Grieks eiland Kreta. Anthony Quinn zette als Alexis Zorba zijn meest gedenkwaardige rol neer, naast Alan Bates als Basil, de bezoekende Engelsman en verteller van het verhaal, en Irene Papas. De film werd vooral bekend vanwege de muziek van Mikis Theodorakis (°1925).

Mikis Theodorakis studeerde eerst muziek aan het conservatorium van Athene en studeerde daarna muziekanalyse bij Olivier Messiaen en directie bij Eugene Bigot in Parijs. In 1957 won hij de Gouden Medaille in Moskou. Voorzitter van de Jury was Dmitri Sjostakovitsj. Bij zijn terugkeer naar de Griekse muziek begon de samenwerking met zangeres Maria Farantouri (°1947), die in 1966 beroemd werd door haar interpretatie van zijn Mauthausen-liederen. Theodorakis componeerde vijf symfonieën, opera’s (klassieke tragedies), balletten (o.a. “Sept Danses Grecques” voor Maurice Béjart), liederen, cantaten en oratoria (o.a. “Canto General” op tekst van Pablo Neruda en “Lorca”, gebaseerd op “Romancero Gitano” van Federico García Lorca,), en vanaf 1960, filmmuziek. Zijn “Dans van Zorba” voor de film “Zorba de Griek” werd één van de grootste hits aller tijden.

“In de vroege jaren 80”, vertelt Katsaris, “begon ik na te denken over het componeren van een pianowerk van ongeveer 12 à 14 minuten op basis van de soundtrack van de film Zorba de Griek, enigszins in de stijl van wat Franz Liszt had gedaan met zijn populaire Hongaarse Rapsodieën. In de jaren ’90 ontving ik van Theodorakis de partituur van zijn ballet “Zorba”, dat gecomponeerd was in opdracht van het festival in Verona, en waarin hij ook aanvullende muziek opnam na acht maanden te hebben doorgebracht met de nieuwe partituur in zijn flat in Parijs. Ik nam zorgvuldig die nieuwe partituur door en was zo onder de indruk van de muzikale kwaliteit ervan, dat ik van plan was mijn eerste idee uit te breiden. Deze pianocompositie, voltooid in januari 2007, duurt uiteindelijk 53 minuten en ik ben van plan deze aan het Grieks volk te wijden”.

“Het stuk is echter uitzonderlijk moeilijk te leren en uit te voeren”, vervolgt Katasaris. “Elke keer dat ik mijn partituur opendeed om ermee te beginnen, merkte ik dat ik het in de kortste tijd weer moest verlaten. In het voorjaar van 2017 heb ik dit project eindelijk voltooid. Daarnaast heb ik ook een spontane improvisatie opgenomen van enkele van de populairste liederen van Theodorakis die ongeveer 15 minuten duurt, en heb ik een paar van zijn originele pianostukken toegevoegd om verschillende aspecten van zijn muzikaal genie voor te stellen”. Een heel originele cd, bijzonder knap. De combinatie van een uitzonderlijk compositorisch talent en een al even uitzonderlijk pianistisch talent. Warm aanbevolen.

Op de cd staan naast de Grande Fantaisie sur Zorba – une Rhapsodie Grecque en de Improvisation spontanée sur des chansons de Theodorakis van Katsaris, het nr. 7, (Andante semplice) uit Theodorakis’ 11 preluden (1947), het nr. 5 uit zijn 12 “Melos” (1996), en zijn vierdelige Petite Suite pour Piano uit 1955.

Cyprien Katsaris Mikis Theodorakis Grande Fantaisie sur Zorba – une Rhapsodie Grecque cd Piano 21 UPC P21 057