Heinrich Ignaz Franz Biber was een Boheemse componist en violist uit de barokperiode. De muziekwereld kent de naam Biber door zijn “Rosenkranz Sonaten”, gecomponeerd in dienst van bisschop Karl Liechtenstein-Kastelkorn. De religieuze muziek die Heinrich Ignaz Franz Biber von Bibern, geridderd door keizer Leopold I, en zijn zoon componeerden als kapelmeesters van de prins-bisschop voor de Dom van Salzburg, is de afgelopen jaren stilaan herontdekt.
Heinrich Ignaz Franz Biber ontving zijn muzikale opleiding in een Jezuïeten-middelbare school in Troppau in Silezië. Hier had hij contact met de trompettist en latere kapelmeester van de aartsbisschop in Kremsier, Pavel Josef Vejvanovský. Vermoedelijk kreeg hij verder les van Johann Heinrich Schmelzer of van de hofkapelmeester Antonio Bertali in Wenen. Zijn eerste compositie was een Salve Regina voor sopraan, viool, altviool en orgel uit 1663. In 1668 trad hij in dienst van de Fürstbischof von Breslau, bisschop Karl II van Liechtenstein-Kastelkorn in Olmütz in Moravië en vanaf 1670 trad hij in dienst van aartsbisschop Max Gandolf von Kuenburg in Salzburg. In 1678 kreeg hij er de functie van assistent-dirigent en na de dood van zijn voorganger, de priester Andreas Hofer, werd hij in 1684 kapelmeester. Hij was een briljante vioolvirtuoos en Keizer Leopold I reikte hem in 1690 de adellijke titel van rentmeester. Vanaf dat moment mocht hij zich Biber von Bibern noemen. In 1715 volgde zijn zoon Carl Heinrich Biber (1681-1749) hem op als kapelmeester.
Biber componeerde Missen, twee Requiems, talrijke vioolsonaten en tafelmuziek. De barokke Dom in Salzburg, ontworpen door Vincenzo Scamozzi en Santino Solari werd in 1611 gewijd. Bibers monumentaalste werk, de 53-stemmige Missa Salisburgensis, componeerde hij in 1682 ter gelegenheid van het 1100-jarig bestaan van het aartsbisdom Salzburg. De Mis werd eerder toegeschreven aan Orazio Benevoli. In de jaren ‘70 werd vervolgens aangenomen dat de voorganger van Biber, Andreas Hofer, mogelijks de componist was, maar sinds 1975 wordt Biber weliswaar beschouwd als de componist. De meeste van Bibers andere religieuze werken zijn vrijwel nog onbekend en van zijn opera’s is alleen “Chi la dura la vince” bewaard.
Carl Heinrich Biber (1681-1749) was het achtste kind van de elf kinderen van Heinrich Ignaz Franz Biber en Maria Weiss. Hij ontving zijn muzikale opleiding o.a. van zijn vader. In 1704 maakte Biber een kunstreis naar Venetië en Rome en na zijn terugkeer werd hij violist, valet en vice-Kapellmeister aan het Salzburgse Hof.
In 1743 werd Biber de opvolger van Hofkapellmeister Matthias Sigismund Biechteler die dat jaar overleed, en werd zodoende de overste van Leopold (vader) Mozart. Het was de tijd van de opvallende “Fürsterzbischöfen” Franz Anton von Harrach en Leopold Anton von Firmian in Salzburg. In 1746 kreeg Carl Heinrich de rang van rentmeester. Hij behoorde tot de generatie componisten die de stilistische overgang vertegenwoordigen van de oude generatie van de contrapuntisch-meerstemmige “Figuralmusik” van de laat-barok naar de rococo.
Kajetan Biber, vermoedelijk een zoon van Carl Heinrich Biber, was vanaf 1756 violist aan het hof in Salzburg. Hij werd in 1787 in de Salzburger hofkalender vermeld als violist en “Kammerdiener” en was als violist een tijdlang de collega van de jonge Mozart. De stijl van zijn muziek is dan ook deze van de Salzburgse Missen van Mozart. Carl Heinrich Bibers oeuvre, bewaard in het Domarchief van Salzburg, omvat 20 missen, 17 litanieën en Vespers, 14 offertoria, 3 Magnificats, 3 Te Deums, 8 Regina Coëli’s, 3 Miserere’s en andere liturgische werken. Bibers enige bekende instrumentale werken zijn zijn 31 kerksonaten voor strijkers met orgelbegeleiding.
De Oostenrijkse klavecinist en organist Johannes Hämmerle (°1975) uit Dornbirn studeerde orgel bij Michael Radulescu, klavecimbel bij Gordon Murray en kerkmuziek aan het Conservatorium van Wenen. Tijdens zijn studententijd was hij tweede organist op het historisch Sieberorgel van de Michaelerkirche in Wenen en leraar aan de Afdeling Oude Muziek van het Weens conservatorium. Hij behaalde de Vijfde prijs tijdens het internationaal klavecimbelconcours in het kader van het Festival Musica Antiqua in Brugge en was ook laureaat in de orgelwedstrijd van Odense in 2004. In 2001 werd hij docent klavecimbel en orgel aan het Vorarlberger Landeskonservatorium in Feldkirch. In 2005 werd overigens het barokensemble Concerto Stella Matutina in Vorarlberg opgericht. Vanaf 2007 leidt Hämmerle in Feldkirch de afdeling klavierinstrumenten. Sinds 2009 leidt hij ook de klavecimbelklas aan de Hogeschool voor kerkmuziek en muziekpedagogie in Regensburg.
Op de cd ontdekt u de Missa Resurrectionis Domini en het Requiem van zoon Carl Heinrich Biber en het motet “Quasi Cedrus Exaltata” en de psalmtoonzettingen “In Exitu Israel” en “Memento” (Wereld première opnamen) van vader Heinrich Ignaz Franz Biber. Een heuse ontdekking. Een aanrader.
Biber & Biber Concerto Stella Matutina Marie Sophie Pollak sopraan Kaspar Kröner Hans Jörg Mammel Michael Kranebitter Johannes Hämmerle cd Fra Bernardo FB 1710593