Deze originele cd presenteert met de opname van symfonieën, sonaten en duo’s van Gaspard Fritz, Nicolas Scherrer en Friedrich Schwindl, de muzikale smaken en gebruiken van het Genève van de 18^de eeuw. Een heel bijzondere ontdekking.

In 1536 werd Genève o.l.v. Calvijn (foto) een republiek. In 1798 verloor de Republiek zijn onafhankelijkheid en werd geannexeerd door Frankrijk. Na de Napoleontische tijd sloot de stad zich aan bij Zwitserland. De achttiende eeuw was in Genève, na een mislukte opstand van de aristocratie, een schitterende en economisch welvarende periode, gekenmerkt door democratie, bevolkingsgroei en een uitzonderlijk culturele bloei. Het intellectueel leven werd vanaf het einde van de 17^de eeuw gekenmerkt door een soort theologisch liberalisme, geïllustreerd door Jean-Alphonse Turrettini, professor aan de Academie en Minister van de Kerk van Genève, die voor tolerantie pleitte. De filosoof, wetenschapper en magistraat, Jean-Robert Chouet, bevestigde de scheiding van de rede en het geloof, en introduceerde de experimentele methode aan de Academie. Dit moedigde de oprichting aan van nieuwe academische leerstoelen, zoals wiskunde en natuurwetenschappen. Turrettini en Chouet waren de ontwerpers van de transformatie van Genève, van het protestantse Rome naar de nieuwe, verlichte, intellectuele Republiek.

Na de protestantse hervorming van de 16^de eeuw werd Genève een erkend intellectueel en religieus centrum. De stad trok buitenlandse adel aan en volgde de nieuwe, Europese artistieke trends. Ambitieuze muzikanten, amateurs en dansmeesters waren essentieel bij de overdracht van muziekpraktijk zoals een behoorlijke opvoeding vereiste.

Reeds in het midden van de 17^de eeuw kwamen Geneefse reizigers en buitenlandse edelen bijeen op “muziekconcerten”. Tijdens één van die bijeenkomsten besloten veertig jonge mannen uit goede families in 1717, om een concertvereniging op te richten die in de kortste tijd over een omgebouwde zaal van het stadhuis kon beschikken. Daar speelden gedurende meer dan een eeuw Geneefse muzikanten concerten. De stad kon vanaf dan rekenen op een orkest, nodig voor de uitvoeringen van het toenmalig eigentijds repertoire, maar ook voor het verwelkomen van belangrijke gasten, het vieren van een koninklijke geboorte of bruiloft, en voor het opvoeren van modieuze komische opera’s (Singspiele). Terwijl het theater de woede van moralisten opwekte, werd muziek er nooit betwist. Bovendien ondersteunden geestelijken vanaf het begin van de 18^de eeuw initiatieven om muziekscholen op te richten en overwogen zelfs de rehabilitatie van de orgels in de kerken.

Verre van zich te beperken tot salons, verspreidde de muziekpraktijk zich onder de middenklasse en welgestelde ambachtslui, die werkmogelijkheden boden aan muziek- en dansmeesters, instrumentmakers, en zelfs aan muziekgraveurs. De geografische ligging van Genève op het kruispunt van de grote Europese routes, evenals de welvaart, verklaren het bezoek van bekende musici die hier een kans zagen om voor amateurs/liefhebbers te spelen of om hen muziek te leren. Het waren weliswaar amateurs die gezien de kwaliteit van bepaalde muziekbibliotheken, goed op de hoogte waren van de muziek van hun tijd. Deze musici, afkomstig uit verschillende landen en culturen, brachten hun culturele kennis en artistieke taal naar lokale artiesten en droegen zo bij tot de ontwikkeling van een bloeiende muzikale stad, vergelijkbaar met andere grote Europese steden. Gaspard Fritz, Nicolas Scherrer en Friedrich Schwindl waren zo’n musici.

Gaspard Fritz (1716-1783) (silhouet) was de beroemdste onder de Geneefse musici. Geboren in Genève, studeerde deze componist en violist, eerst bij zijn vader, Philippe Fritz, een muzikant uit het Duitse Celle die zich in Hannover vestigde, en later bij Giovan Battista Somis in Turijn, voor hij terugkeerde naar zijn geboortestad om er, met uitzondering van een reis naar Parijs, de rest van zijn leven door te brengen. Als erkende meester, werd hij leraar, componist en vooral vioolvirtuoos. Tussen 1742 en 1772 publiceerde hij in Genève, Parijs en Londen, vijf volumes sonaten en symfonieën die hem, en dat werd onderschreven door zowel Locatelli als Händel, internationale faam bezorgden.

Nicolas Scherrer (1747-1821) kwam uit een familie van muzikanten die bijzonder actief was in het Geneefs muziekleven in de 18^de eeuw. Zijn vader, oorspronkelijk uit Sanct-Gallen, was de beroemde orgelfactor Samson Scherrer, die onder meer de orgels bouwde die in 1757 in de protestantse kathedraal van Saint-Pierre (ooit de kerk van Calvijn) van Genève werden geïnstalleerd en in 1763, in de tempel van de Fusterie (foto). Nicolas werd de muziekleraar van de jonge groothertog Friedrich Franz von Mecklenburg-Schwerin (foto). De broer van Nicolas, Jean-Jacques, was ook componist, muziekleraar en organist, en hun zus Suzanne, had een atelier om muziek te graveren aan de levendige marktplaats, “Place du Bourg-de-Four” in Genève. Nicolas Scherrer was bekend voor zijn symfonieën (“Simphonies à huit parties obligées”).

Friedrich Schwindl (1737-1786) werd waarschijnlijk in Amsterdam geboren. Als violist, fluitist en pianist had hij eerst prestigieuze functies in Duitsland (Konzertmeister van de markgraaf van Wied-Runkel, kamermuzikant aan het hof van Hieronymus graaf Colloredo), en daarna aan het Hof van Wilhelm V. (foto) in Den Haag, voor hij op reis ging door Europa. In 1763 ontmoette hij de toen 7-jarige Mozart in Brussel. Schwindl was tussen 1773 en 1778 actief als muziekmeester en componist in Genève. Hij speelde er ook vaak openbare concerten. In 1780 trok hij naar Karlsruhe waar hij concertmeester werd van de Markgräflich Badischen Hofkapelle. Hoewel Schwindl vooral bekend was om zijn symfonieën die o.a. uitgevoerd werden op de “Concerts Spirituels” in Parijs, vertonen ook zijn kamermuziekwerken een grote verfijning en behoren ze tot de typische, muzikale esthetiek van de periode tussen barok en classicisme.

De cd is het resultaat van een onderzoeksproject van de Universiteit van Muziek van Genève, gefinancierd door het Strategisch Fonds van de Hes. So (“Haute école spécialisée de Suisse occidentale”), met de steun van Loterie Romande, en werd opgenomen in de Salle de Châtonneyre in Corsier in Zwitserland, (kamermuziek) en in de Studio Ernest Ansermet in Genève (orkest). De opname vergezelt het boek, “Musiciens et amateurs” van Corinne Walker, uitgegeven door La Baconnière / Arts. ISBN 9782940462148. Uitvoerders zijn “Le Harmoniche Sfere” (Denitsa Kazakova, viool, Esmé de Vries, cello en Paolo Corsi, pianoforte), en het Orchestre Baroque de la HEM (Haute École de musique) de Genève o.l.v de violiste Florence Malgoire (foto). Een heel bijzondere en belangrijke uitgave, een ontdekking van jewelste! Warm aanbevolen.

Genève au Siècle des Lumières oeuvres de Gaspard Fritz, Nicolas Scherrer et Friedrich Schwindl Le Harmoniche Sfere Paolo Corsi Orchestre Baroque de la HEM de Genève Florence Malgoire 2 cd Claves Records CD 1611