De cd “fons luminis” bevat geestelijke, vocale muziek, afkomstig uit de “Codex Las Huelgas” uit het Spanje van de 13de eeuw. Met zijn “Ensemble Gilles Binchois”, brengt Dominique Vellard het liturgisch repertoire van oude, middeleeuwse kloosters.opnieuw tot leven. Op de cd staan voorbeelden van Planctus (lamentatie), Conductus, getropeerde Kyrie’s en Gloria’s, afgewisseld met gregoriaans, motetten, en een organum.
De “Huelgas Codex” wordt bewaard in het cisterciënzer klooster “Santa María La Real de Las Huelgas” in Burgos, in noordwest Spanje. De Codex die in 1904 ontdekt werd door twee Benedictijner monniken, is geschreven op perkament. De notenbalken zijn met rode inkt in Franse muzieknotatie weergegeven. De meeste stukken, monodisch (sequensen, conductus en Tropen), en polyfoon, dateren uit de late 13de eeuw, sommige uit de vroege 13de eeuw (Ars Antiqua en Notre Dame school (Leoninus en Perotinus.)), en enkele uit de eerste decennia van de 14de eeuw.
De muziek op de cd illustreert mooi een belangrijke periode in de muziekgeschiedenis, meer bepaald deze van de ontwikkeling van de vroege meerstemmigheid, van trope tot sequens, van organum en conductus, tot motet. Een trope was in de middeleeuwen een gezang dat op een Gregoriaanse melodie was gebaseerd, maar een andere tekst kreeg. Tussen de 9de en 13de eeuw plaatste men een tekst op een melismatische passage. De tekst van de trope werd dan noot voor noot gezet, ten einde de melismatische zang (meerdere noten op één klinker) te vervangen door een syllabische zang (één noot per lettergreep). Een trope werd soms uitgebreid met nieuwe muziek. Introïtus gezangen werden dan soms als antifonale gezangen van het mis proprium, uitgebreid tot kleine liturgische drama’s (bvb. ‘Quem quaeritis’). Een trope op het Alleluia werd op die manier een sequentia, gezongen na het Alleluia, of in de periode tussen Septuagesima en Pasen, na de graduale tussen het epistel en het evangelie, als Tractus. 
De School van de Notre-Dame van Parijs was in de periode van ca. 1160 tot 1230, hét centrum van systematische muzikale studie en compositie. Leoninus en Perotinus ontwikkelden daar de conductus en het parallel organum tot het meerstemmig, vrij organum met de cantus firmus in de onderste stem. Zo doende werden zij mede de grondleggers van het polyfoon motet en de metrische notatie van de ars antiqua, de periode tussen ca. 1150 en 1320, de periode waarin de genoteerde muziek zich ontwikkelde.
Het ensemble Gilles Binchois is een Frans ensemble voor oude muziek, opgericht in 1979 door Dominique Vellard. Hun repertoire omvat zowel religieuze als wereldlijke muziek en ze zijn in eerste instantie gespecialiseerd in middeleeuwse en renaissance muziek, van vroeg Gregoriaanse manuscripten tot de muziek van de late 15de eeuw, de Notre Dame School, het liturgisch drama, Guillaume de Machaut, het Franco-Vlaams repertoire, e.a. Daarnaast legden ze zich toe op muziek van de zestiende eeuw, vooral uit de Spaanse Renaissance. Het ensemble Gilles Binchois werkt met kunstenaars van verschillende nationaliteiten, afhankelijk van de aard van het te interpreteren repertoire. Vertrouwde medewerkers zijn o.a. Philippe Balloy (zang), Emmanuel Bonnardot (zang, viool), Randall Cook (viool, blaasinstrumenten), Pierre Hamon (blaasinstrumenten), Anne-Marie Lablaude (zang), Brigitte Lesne (zang, harp), Lena Susanne Norin (zang), Gerd Türk (zang) en Willem de Waal (zang).
Dominique Vellard is sinds 1979 de bezielde inspirator en leider van het Ensemble Gilles Binchois. Meer dan 30 jaar onderzoek en concerten leidde tot de creatie van een aantal essentiële uitvoeringen en opnamen op het gebied van middeleeuwse muziek en Renaissance muziek. De passie van Dominique Vellard voor muziek, variërend van gregoriaans tot de zeventiende eeuw, ontwikkelde zich uit zijn kindertijd, aan de “Maîtrise de Notre-Dame de Versailles”. 
De voorbije vijftien jaar, ontwikkelde hij door contact met musici van Indiase traditie, Marokkaanse, Iraanse, Spaanse en Bretoense musici, ook een grote interesse in andere genres. Als componist baseert hij zich zowel op zijn eigen ervaring en zijn interesse in de monodie en polyfonie van het Westen, als op muziek van nog oudere tradities. Hij doceert sedert 1982 aan de Schola Cantorum en is sinds de oprichting in 1991, artistiek directeur van “Rencontres Internationales de Musique Médiévale du Thoronet”. Dominique Vellard heeft meer dan 50 opnamen op zijn naam staan, waaronder wel veertig als dirigent van het ensemble Gilles Binchois.
De natuurlijke galm van het schip van de romaanse basiliek “Sainte-Marie-Madeleine de Vézelay” (foto’s) (in het departement Yonne, arrondissement Avallon in de regio Bourgogne-Franche-Comté), met zijn ligging op de top van een heuvel waardoor zonlicht overvloedig invalt, geeft de verheven muziek een sacrale vorm van unieke authenticiteit. Het gregoriaans en de twee- tot drie stemmigheid klinken door de schitterende stemmen, als vanuit de hemel. Het mooi, begeleidend cd boekje, opmerkelijk goed gedocumenteerd, tweetalig (Frans – Engels), bevat alle gezongen, Latijnse teksten, vertaald in beide talen. Subliem! Niet te missen!
Fons luminis codex la huelgas Ensemble Gilles Binchois Dominique Vellard cd evidence classics EVCD 051