Ontdek hoe schitterend de klaviermuziek van Rameau klinkt op een moderne vleugel en geniet van het aanbod van het label glossa om de opnamen van Rameau’s integrale orkestsuites o.l.v. Frans Brüggen, voortaan thuis te kunnen beluisteren.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) werd twee jaar voor Bach, Scarlatti en Händel in Dijon geboren. Hij was eerst organist in Avignon en in Clermont-Ferrand, maar vertrok in 1706 naar Parijs. In 1722 publiceerde hij er zijn “Traité de l’harmonie réduite à ses principes naturels”, dat hij in de Auvergne had geschreven. Samen met het aanvullend “Nouveau Système de musique theorique” uit 1726, legde hij met deze theoretische werken, met “l’accord tonique” of drieklank, de basis van de moderne harmonieleer. Rameau is vandaag het best bekend voor zijn opera’s, maar hij componeerde ook kamermuziek (“Pièces de clavecin en concerts”) (1741), en wel meer dan 60 werken voor klavecimbel. Deze klaviercomposities, die hij componeerde tussen 1706 en 1728, verschilden sterk van de stijl van zijn tijdgenoten. Rameau’s intellectualisme en technische schittering, verbonden aan passie en tederheid, resulteerden, naar zijn eigen woorden, in “echte muziek, de taal van het hart”.
Rameau componeerde in 1706 zijn “Premier livre de pieces de clavecin”, in 1724 gevolgd door “Pieces de clavecin avec une methode pour la mechanique des doigts” (Deuxième livre de pièces de clavecin). In dit tweede boek verschenen naast een suite de danses”, een tweede suite met tien programmastukjes. In 1729-1730 verschenen zijn “Nouvelles suites de pieces de clavecin avec des remarques sur les différens genres de musique” (Troisième livre de pièces de clavecin). Tot dit derde boek behoorden diverse stukken die hij in zijn lyrische werken zou opnemen, bv. “Les Sauvages” (in “Indes galantes”), het “Menuet I” (in “Castor et Pollux”) en “Sarabande” (in “Zoroastre”). In 1736 verscheen ten slotte “Les Indes galantes, ballet, reduit à quatre grands concerts”, waarin ook de originele klavecimbelcompositie, “Les Sauvages” was opgenomen.
De tweede periode binnen de Franse klavecimbelschool, vanaf de jaren 1710, kende door François Couperin en Rameau, de vernieuwing van vormen en stijl. Als de eerste de dichter was van het instrument, introduceerde de tweede briljant spel, naar het voorbeeld van Scarlatti. Binnen de Franse traditie zouden hun volgelingen, zoals Claude Daquin, gebruik maken van beide stijlen. De periode werd vooral gekenmerkt door de geleidelijke verdwijning van de klassieke “suite” of “ordres”, die moest wijken voor programmastukjes met imiterend karakter onder invloed van de Italianen. Aan het eind van de periode evolueerde de klavecimbelmuziek naar de “galante stijl” en het gebruik van de Albertische bas.
De cd bevat 18 stukken uit drie van de vier suites die Rameau componeerde voor klavecimbel. “Ik heb deze geselecteerd om het buitengewoon talent van Rameau om beschrijvende, innovatieve en vaak virtuoze muziek te componeren, te illustreren, en om te laten zien hoe de piano een meerwaarde kan zijn door middel van de zangerige toon en tonale nuance”, vertelt Virginia Black. Ze koos voor “Les Niais de Sologne”, “Les Soupirs”, “La Joyeuse”, “Les Tendres Plaintes”, “La Follette”, “L’Entretien des Muses”, “Les Tourbillons”, “Les Cyclopes”, “Le Rappel des Oiseaux”, “Deux Rigaudons”, “Musette en Rondeau”, “Tambourin”,“La Poule”, “Les Tricotets”, “L’Egyptienne”, “Fanfarinette”, “La Triomphante” en “Gavotte et Doubles”.
De Engelse pianiste en klaveciniste Virginia Black (°1950), maakte haar concertdebuut op 17-jarige leeftijd met Beethovens pianoconcert nr. 3 met het Birmingham Symphony Orchestra. Na haar studie piano en klavecimbel aan de Royal Academy of Music, maakte ze haar debuut met een recital in Wigmore Hall in Londen en heeft ze sindsdien talloze concerten gespeeld op de Southbank en wereldwijd. Naast het volgen van een druk internationaal concertschema, o.a. met haar echtgenoot, de violist Howard Davis, heeft ze opnames gemaakt voor radio en televisie over de hele wereld en is ze in Engeland, op BBC Radio 3, als ‘Artist of the Week’ vermeld. Haar opnamen werden door Gramophone lovend ontvangen en werden Critic’s Choice in het magazine, Classic CD. Virginia Black heeft inmiddels haar werk in muziekeducatie voortgezet als professor klavecimbel aan de Royal Academy of Music in Londen, en door wereldwijd masterclasses te geven aan conservatoria, universiteiten en hogescholen.
De muziek van Jean-Philippe Rameau was voor de Amsterdamse blokfluitspeler, fluitist en dirigent, Frans Brüggen (1934-2014), dermate belangrijk, dat zijn eerste concert met het door hem en de violiste Lucy van Dael (°1946), in 1981, opgericht “Orchestra of the Eighteenth Century”, een suite van de Franse componist bevatte. Op zijn laatste concert, kort voor zijn overlijden in 2014, stond Rameau ook geprogrammeerd. Tussendoor namen deze hoogstaande en inspirerende musicus en zijn orkest, een reeks orkestsuites uit de “opéras-ballets”, “tragédies en musique” en “pastorales-héroïques” op, eerst voor Philips en daarna voor Glossa. De acht suites zijn nu voor het eerst door glossa in een 4 cd box verenigd als een rijkelijk kleurrijke demonstratie van de empathie die Frans Brüggen had met de schitterende muziek van de barokcomponist uit Dijon. 
Van “Les Boréades” tot “Les Indes galantes”, van “Acante et Céphise” tot “Zoroastre” via “Castor et Pollux”, vormden en vormen deze suites – afkomstig uit nauwgezette geleerdheid van orkestlid Wim ten Have, een pijler in de moderne heropleving en waardering van de muziek van Rameau, die Brüggen en zo veel andere pioniers van oude muziek van zijn generatie, zo na aan het hart lag. Op de 4 cd’s staan “Les Boréades” (1763), “Dardanus” (1739), “Castor et Pollux” (1737), “Les Indes galantes” (1735), “Acante et Céphise” (1751), “Les Fêtes d’Hébé” (1739), “Naïs” (1749) en “Zoroastre” (1749). Niet te missen!
Jean-Philippe Rameau keybord works / Pièces de clavecin (1724, 1728) Virginia Black, piano cd CRD3536
Jean-Philippe Rameau Orchestral Suites, the complete Philips & Glossa recordings / Frans Bruggen Orchestra of the 18th Century 4 cd Glossa GLS 921125 