In de barokperiode componeerden veel componisten originele meesterwerken op basis van eenvoudige volksmelodieën. Op deze speciale dubbel cd-editie worden traditionele en barokke kerstliederen gezongen door het koor La Maîtrise de Radio France, met Les Musiciens de Saint Julien, evenals de bekendste, Franse kerstliederen (o.a. “Les anges dans nos campagnes”, “Venez divin messie”) door zowel de Maîtrise van Radio France als de Maîtrise de Notre-Dame de Paris.

Het oudste Frans kerstlied dat tot op de dag van vandaag bewaard is, is het lied/cantique, “Entre le bœuf et l’âne gris”, dat teruggaat tot het begin van de 16^de eeuw, op de begintekst, “Entre le bœuf et l’âne gris dort, dort, dort le petit fils, Mille anges divins, mille séraphins volent à l’entour de ce grand dieu d’amour.” Volgens de katholieke traditie werden de eerste kerstliederen gezongen door de engelen boven de kribbe om de geboorte van het kindje Jezus te vieren. Historisch gezien waren de eerste kerstliederen vrolijke liederen die de Geboorte van Christus oproepen, soms zelfs ritmische liederen of dansen.

Vanaf de Middeleeuwen werd het ‘mysterie van de geboorte’, een vorm van volkstheater, opgevoerd, over hoofdstukken van het Nieuwe Testament met betrekking tot de geboorte van Jezus. Deze werden begeleid door kerstliederen en evolueerden naar een vorm genaamd ‘pastorale’, die zich richtte op de aankondiging van de herders. Zeer populair aan het hof van de koning van Frankrijk in de achttiende eeuw, zijn de pastorales nog steeds populair in sommige regio’s, vooral in de Provence. In veel katholieke parochies, op kerstavond of een paar dagen daarvoor, spelen kinderen trouwens nog steeds kersttoneeltjes, begeleid door kerstliederen.

Deze traditie heet in Engelssprekende landen “Carols”. In Engeland is het overigens nog steeds de gewoonte dat traditionele groepen van zangers, van huis tot huis kerstliederen zingen. Dan worden ze beloond met een beetje geld, een gebakje of een warm drankje. Het ingezamelde geld wordt geschonken aan een goed doel. In de 18^de eeuw componeerde de Franse componist Michel Corrette tal van werken, geïnspireerd door Kerstmis, Concerto Spirituel, Pastorale, Concerto de Noëls, Noëls Suisses, of Noël Allemand ”Lobt Gott, ihr Christen, alle gleich”. Zijn tijdgenoot, de organist André Raison, organist-titularis van de Sainte Geneviève-kerk in Parijs, bracht twee verzamelwerken voor organisten uit. Een eerste met liturgische muziek, een tweede met variaties op kerstliedjes, “noëls propres pour les Récits, et Offertes au naturel, et transposé, avec plusieurs variations dans le goût du temps” (1714).

Dit is de opname gemaakt van een openbaar concert in december 2017 in het Auditorium van Radio France, waar het programma werd gedeeld tussen de “Maîtrise de Radio France” onder leiding van de Zweedse Sofi Jeannin en de “Maîtrise Notre-Dame de Paris”, onder leiding van Henri Chalet. Wat het programma betreft, oscilleerde het opzettelijk tussen Poulencs Vier Motetten voor Kerstmis, en het soort dat beschreven kan worden als “noëls”, gezongen door dorpelingen in en voor de dorpskerk op kerstavond, in de sneeuw.

Op de cd’s staan composities en arrangementen van traditionele kerstliederen (o.a. “Il est né le divin enfant” en Adeste Fideles), van Franz Xavier Gruber (“Stille Nacht/Douce Nuit), Francis Poulenc (Quatre motets pour le temps de Noël), en Franse barokcomponisten als Delalande, Jean-François Dandrieu Pierre Guédron, Charles-Hubert Gervais, Marc-Antoine Charpentier, Louis-Claude Daquin, André Raison en Michel Corrette. Als afwisseling koos men voor het beroemd Concerto grosso in sol klein, op.6, nr.8 “fatto per la notte di Natale” van Arcangelo Corelli, gespeeld op blokfluiten i.p.v. op violen. Heel stemmig, dus. De uitvoerders zijn “Maîtrise de Radio France” o.l.v. Sofi Jeannin, “Maîtrise Notre-Dame de Paris” o.l.v. Henri Chalet, Yves Castagnet (orgel) en “Les musiciens de Saint-Julien” o.l.v. François Lazarevitch. Een heel mooie, stemmige uitgave. Warm aanbevolen.

NOËL ÉTERNEL Maîtrise de Radio France Sofi Jeannin Maîtrise Notre-Dame de Paris Henri Chalet Yves Castagnet Les musiciens de Saint-Julien François Lazarevitch 2 cd ALPHA 422