Deze uitgave van onbekende gelegenheidswerken van de jonge Schütz, is opnieuw een hoogtepunt in de indrukwekkende, complete Schütz-opname (“Gesamteinspielung”) van het bijzonder label, Carus. Niet te missen!
Heinrich Schütz (1585-672) begon rechten te studeren in Marburg, maar dank zij vorst Maurits van Hessen-Kassel (foto), die zelf componeerde, kon hij vanaf 1609, twee jaar lang in Venetië, in de leer te gaan bij Giovanni Gabrieli (foto met luit), de priester, musicus, componist en kapelmeester van de San Marco. Schütz wist zijn studieverblijf in Venetië te verlengen, maar keerde uiteindelijk in 1612 naar Duitsland terug vanwege het overlijden van zijn Venetiaanse leermeester. Schütz sloot zijn opleiding in Venetië af met het componeren van een verzameling wereldlijk-vocale zangstukken, die als “Primo libro di Madrigali” in 1611 in Venetië werden uitgegeven.
Er is vandaag slechts een zeer beperkte hoeveelheid wereldlijke muziek van Heinrich Schütz bekend. Zijn liederen en bruiloftsmuziek zijn een waardevol getuigenis van de meesterlijke kunst van madrigalen die hij nog voor en tijdens zijn studie in Venetië vervolmaakte. De emotioneel geladen en kleurrijke werken tonen een nieuw, ander beeld van de componist. De twee- tot zes stemmige madrigalen onthullen zijn vitaliteit, zijn vaak speelse, taalkundige beelden, en zijn subtiele humor. Solostemmen en obligate instrumenten, zinken of cornetten, violen, dulciaan, trombones, gamba’s en continuo (theorbe en luit, violone en orgel), ontmoeten elkaar hier in dansante momenten en verleidelijk mooie melodieën. De meeste werken zijn op tekst van Martin Opitz (1597-1639) (foto).
“Siehe, wie fein und lieblich ist’s” SWV 48 werd gecomponeerd als bruiloftsmuziek voor de bruiloft van zijn broer Georg Schütz en Anna Grosse op 9 augustus 1619 in de St. Nikolaskerk in Leipzig. Dit werk werd ook opgenomen in herziene versie in de Symphoniae Sacrae III (1650). Voor ‘Saget den Gästen’ SWV 459 met de ongebruikelijke structuur van Sinfonia I – Duet (SB) – Tutti, is de gelegenheid van de compositie grotendeels onduidelijk. De bruid (sopraan) en de bruidegom (bas) nodigen gasten uit voor het bruiloftsfeest. In het laatste deel zingen alle stemmen: “Kom naar de bruiloft!”.
Op de cd ontdekt u ook de ontmoeting van Schütz met de Silezische barokdichter Martin Opitz. Daarnaast zijn er toonzettingen van teksten uit het lied van Salomon, inclusief ‘Nachdem ich lag in meinem öden Bette’ SWV 451, ‘Lässt Salomon sein Bette nicht umgeben’ SWV452, en ‘Liebster, sagt in süssem Schmerzen’ SWV 441. De groep van odes en songinstellingen bevat ‘Itzt blicken durch des Himmels Saal’ SWV460 en ‘Die Erde trinkt für sich’ SWV 438.
Het madrigaalconcert ‘Ach, wie soll ich doch in Freuden leben’ SWV 474 was een van Schütz’ allereerste composities. Het kan worden omschreven als ‘pre-Venetiaans’. ‘Stehe auf, meine Freindin’ SWV 498 dat doet denken aan een bruiloft als aanleiding voor de compositie, is eveneens ontleend aan het Hooglied van Salomon. Heinrich Schütz componeerde ‘Wohl dem, der ein tugendsam Weib hat’ SWV20 voor de bruiloft van zijn vriend Joseph Avenarius, die op 21 april 1618 Anna Dorothea Görlitz huwde. Met ‘Haus und Güter erbet man von Eltern’ creëerde SWV 21 Schütz een grootschalig, 11-delig werk voor de viering van Michael Thomas en Anna Schultes op 15 juni 1618 in de St. Nicholaskerk Leipzig. ‘Glück zu dem Helikon’ SWV 96 vormt de afsluiting van een in 1627-collectie uitgegeven door Johann Nauwach ter gelegenheid van de bruiloft van prinses Sophie-Eleonore van Saksen met landgraaf Georg van Hessen-Darmstadt. ‘Wie wenn der Adler sich aus seiner Klippe schwingt’ SWV 434 is een ode geschreven ter gelegenheid van de verloving van Magdalena Sibylla uit Saksen en Friedrich Wilhelm uit Saksen-Altenburg en ‘Freue dich des Weibes deiner Jugend’ SWV 453 is ook te vinden in de laatste “Symphoniae Sacrae”, die Schütz in 1629 in Venetië publiceerde.
De schitterende uitvoerders zijn Dorothee Mields (sopraan), Isabel Schicketanz (sopraan), David Erler (contratenor), Georg Poplutz,Tobias Mäthger (tenor) en Felix Schwandtke (bas). De instrumentalisten zijn o.a. Anna Schall en Friederike Otto (cornet), Sebastian Krause, Julia Nagel en Masafumi Sakamoto (trombone/Posaune), Matthias Müller (violone), Andreas Arend, Stephan Rath en Magnus Andersson (theorbe & luit), Beate Röllecke (orgel) en het “Dresdner Kammerchor” o.l.v. Hans-Christoph Rademann. De cd werd schitterend opgenomen in de evangelisch-lutherse Stadtkirche “Zum Heiligen Namen Gottes” (foto) in het stemmige Radeberg, aan de rand van de Dresdense heide, in Saksen. Florian B. Schmidt en Joni Saksala tekenden als producer en opname ingenieur, voor de perfecte balans en de sonore kwaliteit. Een ontzettend mooie cd. Warm aanbevolen.
Heinrich Schütz Madrigale & Hochzeitsmusiken Dorothee Mields Isabel Schicketanz David Erler Georg Poplutz Tobias Mäthger Felix Schwandtke Dresdner Kammerchor Hans-Christoph Rademann cd Carus 83.277
https://www.stretto.be/2017/05/14/symphoniae-sacrae-van-heinrich-schutz/