Het Antwerp Symphony Orchestra presenteert zijn nieuwe cd, “Religious Tetralogy”, met vier opvallende, maar totaal onbekende werken van de jonge, Vlaamse componist Peter Benoit. Deze opname van “Noël” (1858), “Messe solennelle” (1860), “Te Deum” (1862) en “Requiem” (1863), zet de bijzondere Benoit-cyclus van het Antwerps symfonieorkest verder. Hun cyclus startte in 2013 met de opname van Benoits oratorium “De Schelde”. 
Het begeesterd Antwerp Symphony Orchestra is het symfonieorkest van Vlaanderen en is gevestigd in de nieuwe Koningin Elisabethzaal in Antwerpen. Onder leiding van chef-dirigent Elim Chan (seizoen 2019-2020) en hoofdgast-dirigent Philippe Herreweghe, wil het orkest een groot en divers publiek inspireren via concerten van het hoogste niveau. Dankzij een eigen reeks concerten op grote podia neemt het Antwerp Symphony Orchestra een unieke positie in Vlaanderen in. Het Antwerp Symphony Orchestra was ook te gast in enkele grote buitenlandse concertzalen, de Musikverein en het Konzerthaus in Wenen, het Festspielhaus in Salzburg, het Amsterdams Concertgebouw, de Suntory Hall en de Bunka Kaikan Hall in Tokio, de Philharmonie van Keulen en München, het Paleis van de Kunst in Boedapest en het Nationaal Groot Theater van Peking. Internationale concertreizen door Europa en Azië zijn een constant item op hun jaarkalender. 
Naast de reguliere concerten hecht het orkest veel waarde aan het ontwikkelen van educatieve en sociale projecten, waarbij kinderen, jongeren en mensen met verschillende sociale achtergronden de kans krijgen om van dichtbij kennis te maken met het symfonieorkest. Het Antwerp Symphony Orchestra werkt samen met grote klassieke labels en verschillende cd’s van het orkest werden door de professionele pers geprezen. Het orkest beheert ook zijn eigen label, met de nadruk op het belangrijkste orkestrepertoire, Belgische componisten en hedendaagse muziek.
Als een officieel erkende Vlaamse culturele instelling, heeft het Antwerps Symfonieorkest tot taak het Vlaams muzikaal erfgoed te behouden en te verspreiden, en deze cyclus maakt deel uit van die missie. De opname van de Religieuze Tetralogie begon in 2015 en duurde vier jaar op verschillende locaties in Antwerpen. De plechtige Messe Solennelle, het indrukwekkend Te Deum en het ingetogen Requiem werden opgenomen in de Onze Lieve Vrouwe kathedraal in Antwerpen, tijdens de traditionele kathedraalconcerten in 2015 en 2016. “Noël” werd in 2017 opgenomen in de Sint-Carolus Borromeuskerk in Antwerpen. Elke uitvoering stond onder leiding van een andere dirigent. Martyn Brabbins (foto) dirigeerde de Messe Solennelle en het Te Deum, Edo de Waart het Requiem, en Jan Willem de Vriend, het fijn en teder, “Noël”.
Peter Benoit (1834-1901) kreeg zijn eerste muzieklessen van zijn vader in zijn geboorteplaats, Harelbeke, en studeerde vanaf 1851 aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel bij François-Joseph Fétis. Nadien vervolmaakte hij zich verder in orkestratie en orkestdirectie bij Karel Lodewijk Hanssens, de toenmalige directeur van de Muntschouwburg. In 1857 won Benoit als 23-jarige, de “Prix de Rome”, voor zijn cantate “Le Meurtre d’Abel”. In het jaar 1858 was hij in Duitsland, waar hij Keulen, Bonn, Leipzig, Dresden, Berlijn en München bezocht. In 1862 verhuisde hij naar Parijs, en werd er dirigent van het door Jacques Offenbach geleid “Théâtre des Bouffes Parisiens”. Een jaar later nam hij weliswaar ontslag. Alphonse Varney die eerder het “Théâtre de Gand” dirigeerde, werd er nl. de nieuwe dirigent. Benoit vestigde zich in Sint-Joost-ten-Node in Brussel en in 1867 werd hij directeur van de Vlaamse muziekschool, eerder de “École spéciale de musique de la Ville d’Anvers” (1844). Deze “École”, later muziekschool, werd in 1898, het Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen. Vandaag heet de school, het Koninklijk Conservatorium Antwerpen.
Musicoloog Tom Janssens, de nieuwe artistiek coördinator van Muziekcentrum De Bijloke Gent, schreef uitgebreide en deskundige achtergrond informatie in het bijbehorend boekje. “Na zijn studies”, zo lezen we, “componeerde Benoit in 1856 een driestemmige mis en 12 motetten ter ere van Maria, die in 1857 door Schott werden uitgegeven. Al deze werken dienden een strikt liturgische functie, maar uit het ambitieus en groots bezette ‘Stabat Mater’ (1853), wordt duidelijk dat Benoit zijn focus vergrootte en ook uitvoeringen in de concertzaal ambieerde. Ook ‘Kerstmis’ dat in 1858 in Berlijn ontstond, is een werk dat het midden hield tussen stemmige kerkmuziek en orkestraal gedachte koormuziek”.
“Benoits ‘Kerstmis’ (“Noël”)”, vervolgt Janssens, “werd voor het eerst opgevoerd op 25 december 1859 in de Brusselse Kathedraal Sint-Michiel en Sint-Goedele (foto), o.l.v. de door hem zeer gewaardeerde Fisher.” Joseph Fischer (1780-1862) was een operazanger, impresario en componist, die carrière maakte in Mannheim en Kassel, en die met de sopraan Anna Fischer-Maraffa, verschillende, succesvolle concert tournees door heel Europa maakte. “Voor de 25-jarige Benoit”, vervolgt Janssens, “was het een belangrijke gebeurtenis. Voor het eerst na het behalen van de Rome prijs kon hij zich op een religieuze hoogdag aan het Belgisch publiek presenteren. ‘De verdienste der schrijfkunst en de kennis der klankeffecten zijn erin harmonie met het onderwerp’, aldus Benoits mentor François-Joseph Fétis in zijn verslag aan de “Academie Royale de Belgique” (januari 1860). Ook de muziekpers was onder de indruk van dit klein werk. Volgens Le Guide Musical van 29 december 1859 bezat Benoit het zeldzaam talent voor kerkmuziek en hadden zijn orkestratie en koorbehandeling altijd een verheven sfeer; duidelijk anders dan bij dramatische muziekvormen die al te vaak uit zijn op effectbejag”.
“Benoit voltooide zijn “Messe solennelle”, zo lezen we verder, “in Parijs op 22 april 1860, minder dan een half jaar na de première van ‘Kerstmis’. Net zoals ‘Kerstmis’ werd ook de Hoogmis voor het eerst opgevoerd in de Brusselse kathedraal o.l.v. Joseph Fisher. De context van de uitvoering was prestigieus. De datum was 21 juli 1861, de nationale feestdag van België. Een dag tevoren, op de publieke generale repetitie, had ook de Brusselse muziekwereld kennis kunnen nemen van Benoits vorderingen als componist. Met zijn ‘Hoogmis’ maakte hij een verpletterende indruk. Na de première van de ‘Hoogmis’ werd Benoit beschouwd als een van ‘s lands meest prominente componisten”.
“Enkele maanden later”, schrijft Janssens, “op 21 juli 1863, weerklonk in de Brusselse kathedraal het nieuw, derde deel van Benoits religieuze tetralogie. Het ‘Te Deum’ was op dat ogenblik al meer dan anderhalf jaar oud, maar net als de ‘Hoogmis’, was ook die première een respectabele gebeurtenis. Opnieuw was een religieus werk van Benoit in de Brusselse kathedraal te horen o.l.v. Joseph Fisher in het kader van de nationale feestdag. 
De opvoering van Benoits ‘Te Deum’ was een feestelijke plechtigheid die bijgewoond werd door Leopold I (foto), pas hersteld van een ziekte, in aanwezigheid van het Belgisch corps diplomatique, de pauselijke nuntius en ministers uit Italië en Oostenrijk”. De vorst overleed echter twee jaar later in Laken.
“Benoits ‘christelijk muzikaal epos”, vervolgt hij, “dat in 1858 een aanvang nam met de Kerstcantate en dus de geboorte van Christus, besloot met een muzikale bezinning over de dood en het hiernamaals. Wanneer hij in februari 1863 in Parijs de laatste hand legde aan zijn ‘Requiem’, was hij nog steeds actief als dirigent bij “Les Bouffes Parisiens”. De première vond plaats op 23 september 1863 in de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele in Brussel in het kader van de Belgische onafhankelijkheidsfeesten. Jaarlijks werd en wordt omstreeks deze tijd, een Requiem opgedragen aan de gesneuvelden van de Belgische Omwenteling in 1830”.
De uitvoerders zijn Antwerp Symphony Orchestra, beurtelings o.l.v. Martyn Brabbins, Jan Willem de Vriend en Edo de Waart, het Choeur de Chambre de Namur, het Octopus Symphony Chorus, en de tenoren Yves Saelens (foto) en Alvaro Zambrano. Heel mooi uitgegeven met sfeervolle kleurenfoto’s. Beluister meteen het Benedictus uit het Requiem (cd 2-Track 5).Een heuse ontdekking. Warm aanbevolen.
Religious Tetralogy Religieuze quadrilogie Antwerp Symphony Orchestra 2 cd RFP 013