Op deze cd presenteert het schitterend ensemble, “Música Temprana”, kleurrijke en aanstekelijke liederen en dansen uit de 18de eeuwse “Codex Trujillo” uit Peru. 
De “Codex Martínez Compañón” (ca. 1782-1785), is een manuscript dat in negen delen is uitgegeven door de bisschop van Trujillo in Peru, Baltasar Jaime Martínez Compañón, met wel 1.411 aquarellen en 20 partituren die het leven in zijn bisdom documenteerden. Dit werk werd naar Carlo IV, van 1788 tot 1808, koning van Spanje, gestuurd, die het in 1803 in de Koninklijke Bibliotheek opnam. De muzikale voorbeelden in de tekst van de bisschop werden waarschijnlijk uitgeschreven door Pedro José Solis, die van 1781 tot 1823, maestro de capilla was van de kathedraal in Trujillo (foto).
Trujillo is een stad in de gelijknamige provincie in de La Libertad-regio, gelegen in het noordwesten van Peru. De stad werd door Francisco Pizarro, de veroveraar van Peru, gesticht in 1534, en genoemd naar zijn geboorteplaats in Spanje. De negen delen van de “Codex Trujillo” van Peru zijn een ware schat, die de laatste jaren van het onderkoninkrijk Peru (Virreinato del Perú) illustreert. Het onderkoninkrijk omvatte het grootste deel van Spaans Zuid-Amerika en werd geregeerd vanuit Lima. De Codex illustreert het leven in het rijk door middel van meer dan 1.400 aquarellen, tabellen en een twintigtal muziekpartituren die op de cd worden geïnterpreteerd. Samengesteld door de bisschop Baltasar Martínez Compañón (1737-1797) (foto), beschrijven ze thematisch, flora, fauna, archeologische voorwerpen, mummies, textiel en keramiek. 
Door het tweede deel bladeren, is als het ware een documentaire over de koloniale samenleving bekijken. De kleurenprenten vertellen een onschuldige, natuurlijke geschiedenis zonder woorden. Het begint met een portret van koningin María Luisa, een kaart van Trujillo, een gedetailleerde, op etniciteit gebaseerde, telling van elke nederzetting en een tabel met Spaanse woorden, vertaald in acht Indiase talen, een heus referentiewerk voor verschillende uitgestorven talen.
In de codex bevinden zich aquarellen met scènes uit het dagelijks leven, flora en fauna, portretten, kaarten, e.a., bedoeld om de koning te informeren over deze streek. Band 2 bevat 19 muziekstukken genoteerd tijdens vieringen, of simpelweg op straatfeesten in de dorpen van het bisdom. Deze muziekhandschriften zijn van onschatbare waarde, omdat het hier gaat om muziek die gewoonlijk oraal werd doorgegeven . De handschriften stellen ons daarentegen in staat om niet alleen het ontstaansproces van de traditionele muziek van deze streek te traceren, maar ook de relaties met het koloniaal muzikaal erfgoed. Bovendien vertellen de illustraties veel over de muziekinstrumenten, dansen en kledij. De partituren geven daarenboven het gewenst tempo en de instrumenten voor elk werk aan, geven de oorsprong weer, en geven aanwijzingen voor de interpretatie.
Op schilderijtjes op lichaamsgrootte, illustreren ze de heersende sociale verschillen, gevolgd door een aantal algemene scènes van het dagelijks zwoegen van “Indianen” en zwarten die hun dagelijkse klusjes uitvoeren, terwijl Spanjaarden in hangmatten sluimeren, genietend van een dagje uit in het land, of rond gereden worden in rijtuigen. Voor we aan de partituren komen, zijn er in de codex nog eerst aquarellen van dansers en muzikanten in hun kostuums en afbeeldingen van sieraden, symbolen en maskers. Het volume wordt afgesloten met een index en uitleg van alle prenten.
De Codex was bedoeld om het Spaanse hof te informeren over de ware stand van zaken in het bisdom. Vandaag wordt het bewaard in de bibliotheek van het Koninklijk Paleis in Madrid. Het werd samengesteld ongeveer twintig jaar voorafgaand aan de eerste van de anti-monarchistische opstanden die leidden tot de golf van onafhankelijkheid in Zuid-Amerika. Tegelijkertijd verdween de invloed van Spanje.
Música Temprana wil repertoire uit de periode van de Renaissance en de Barok verkennen, niet alleen in Latijns-Amerika, maar ook vanuit bronnen van het toenmalig Spaans wereldrijk. Hiermee brengt het ensemble de muziekontwikkeling van Latijns-Amerika in kaart vanaf het moment dat de eerste conquistadores voet aan wal zetten in de Nieuwe Wereld, tot en met de volwassenwording van de eigen barokmuziek op Latijns-Amerikaanse bodem. Vanaf de oprichting in 2001 heeft Música Temprana baanbrekende programma’s gebracht met muziek uit Boliviaanse missieposten, Peruaanse straatmuziek uit de 18de eeuw en de muzikale voorgeschiedenis van de beroemde “Misa Criolla”.
Adrián Rodríguez Van der Spoel, geboren in Rosario, Argentinië, kwam daar voor het eerst in aanraking met de plaatselijke, traditionele volksmuziek. Later verhuisde hij naar Nederland, en studeerde compositie en koordirectie aan het Conservatorium van Amsterdam, bij Daniel Reuss, Daan Manneke, Paul van Nevel en Jos van Veldhoven. In 2001 richtte hij Música Temprana op, het ensemble dat zich heel gespecialiseerd toelegt op de interpretatie van de muziek uit de koloniale periode van Latijns-Amerika en Spanje. Deze bijzondere cd is het resultaat van zijn onderzoek naar “Bailes, Tonadas & cachuas”, naar “La música del Códice Trujillo del Perú en el siglo XVIII”.
De cachua of kachura is een term uit Quechua-taal, qhachwa, wat “rondedans” betekent, de Spaanse naam voor een Latijns-Amerikaanse, barokke dansvorm die voornamelijk te vinden was en is in Peru. Het bestaat vandaag nog steeds als een cirkeldans. De term werd ook op sommige villancicos toegepast op Spaanse teksten met het cachua ritme, zoals twee voorbeelden in een rond 1788-1790 ingediend verslag bij Carlo IV van Spanje. Voorbeelden zijn “Al Nacimiento de Christo Nuestro Señor”, de cachua serranita, “El Huicho Nuebo”, “Nuestra Señora del Carmen, de la ciudad de Trujillo. Otusco”, en de cachua, “La Despedida, de Guamachuco”, een cachua bij het afscheid nemen. Guamachuco is afgeleid van de naam van de stad Huamachuco (foto) in Noord-Peru, hoofdstad van de provincie Sánchez Carrión in de regio, La Libertad.
De tonada is een volksmuziekstijl van Spanje en van enkele Latijns-Amerikaanse landen, Argentinië, Chili, Peru, Bolivia en Venezuela. Vandaag wordt in Spanje het traditioneel gezongen stuk dat bekend staat als tonada, beschouwd als afkomstig uit Asturië en Cantabrië, hoewel tonada (afgeleid van “toon”), een Spaans woord is dat zowel gezongen, gespeeld of gedanst, kan betekenen. De barokke tonada onderscheidt zich weliswaar van de tono humano of tonado, een belangrijk genre binnen de 17de -eeuwse, Spaanse en Portugese muziek. 
Voorbeelden zijn “La Brugita de Guamachuco”, d.w.z. “van Huamachuco”, site van de augustijnse missies, “El Congo”, een ‘neger’-slaaflied als afspiegeling van het gebruik van Afrikaanse slaven als personeel vanaf 1660, “El Tuppamaro de Caxamarca” en “Tonada del Chimo”, d.w.z. van de Chimú-cultuur, het enige nog bestaand lied in de uitgestorven Mochica-taal. Mochica of Yunca was een belangrijke precolumbiaanse Chimú -taal, die gesproken werd langs de noordwestkust van Peru en Ecuador.
Op deze cd ontdekt u de Latijns-Amerikaanse devotie in volkse, folkloristische gezangen en 17de– en 18de eeuwse kunstmuziek, in uitvoeringen die vocaal en instrumentaal, volledig en overtuigend recht doen aan de oorspronkelijke authenticiteit. Warm, opgewekt en kleurrijk. Bijzonder. Een aanrader.
Bij de cd hoort ook een bijzonder boek van van der Spoel. In “Bailes, Tonadas & Cachuas” schetst hij een levendig beeld van de nadagen van het koloniaal Peru in een Spaans-Engelse uitgave. Het boek plaatst de muziek uit de Codex Trujillo del Peru in een sociale en historische context en de nadruk ligt op uitgebreide analyse van tekst en muziek van elk werk. De Spaanse liedteksten zijn gelardeerd met inheemse woorden (Quechua en Moche) die voor deze gelegenheid opnieuw vertaald zijn door o.a. de Universiteit van Leiden. Ook de partituren worden uitgebreid toegelicht en in een theoretisch kader gezet door zowel een barok- als een Latijns-Amerikaanse muziekspecialist. Bovendien zijn de complete muziekwerken in moderne muzieknotatie opgenomen.
Música Temprana ADRIAN RODRIGUEZ VAN DER SPOEL BAILES, TONADAS & CACHUAS Songs and dances from Trujillo, Peru cd COBRA 0036
Adrian Rodriguez van der Spoel Bailes, Tonadas & Cachuas, the music of the 18th century Codex Trujillo del Peru Spaans-Engels, 240 bladz., 16 kleurplaten, 20 transcripties en uitgebreide bibliografie uitg. Música Temprana ISBN 978-90-809445-8-9.