Ter gelegenheid van de 300ste verjaardag van de eerste uitvoering van Händels Brockes Passion in Hamburg op 4 april 1719, presenteert Accent een live opname uit 2017 van het Händelfestival met Laurence Cummings, dirigent van het Festivalorkest Göttingen, het NDR Chor, en een uitstekende cast van zangers zoals de Nederlandse sopraan Johannette Zomer en de jonge Duitse tenor Sebastian Kohlhepp als de evangelist.
Barthold Heinrich Brockes’ passietekst is één van de meest voorkomende in de muziekgeschiedenis en was de enige Duitse tekst die door Händel werd gebruikt als tekst voor een grootschalige, religieuze compositie. De originele partituur is verloren, maar er bestaat een versie, die gekopieerd werd door Johann Sebastian Bach.
De Brockes Passion, of “Der für die Sünde der Welt gemarterte und sterbende Jesus” werd in 1712 gepubliceerd. Barthold Heinrich Brockes (1680-1747) uit Hamburg, was een Duits dichter uit de periode van de Verlichting. Brockes werd bekend omdat o.a. zowel Telemann, Händel als Bach, teksten van hem hebben getoonzet. Ook Picander, de tekstschrijver van Bachs Koffiecantate, de Matthäus-Passion en het Weihnachtsoratorium, putte inspiratie uit teksten van Brockes. In 1716 verscheen de naar Brockes genoemde “Brockes-Passion”, een Passie-oratorium van Telemann op tekst van Brockes.
Brockes studeerde rechtsgeleerdheid in Halle en maakte reizen naar Italië, Frankrijk en Nederland. Hij vestigde zich vanaf 1704 in Hamburg. In 1720 werd hij benoemd als lid van de Hamburgse gemeenteraad, bekleedde diverse functies in het bestuur van de stad en was zes jaar magistraat in Ritzebüttel in Neder-Saksen. Het libretto van ”Der für die Sünden der Welt gemarterte und sterbende Jesu” was één van de eerste passie-oratoria, een vrije en poëtische meditatie op het passieverhaal zonder een strikt evangelisch karakter.
Barthold Heinrich Brockes was een invloedrijke Duitse dichter die de traditionele vorm van het passie oratorium herwerkte met beschouwende en beschrijvende poëzie van emotionele aard. Zijn verzen drukten een vrome houding uit t.o.v. de natuur en gaven een religieuze interpretatie van natuurfenomenen, hetgeen een vernieuwing was in de Duitse poëzie. Dit bereidde mede de weg voor dichters als Klopstock. De tekst van de “Brockes Passion” werd bewonderd en werd wel dertien keer op muziek gezet in het barokke Duitsland. In Brockes’ versie vertelt een tenorevangelist in recitatieven, gebeurtenissen uit alle vier de evangeliën over Jezus’ lijden en dood. Personen van het evangelieverhaal (Jezus, Petrus, Pilatus, e.a.) hebben dialoogpassages in recitatieven, een koor zingt passages die de declamatie van de menigte weergeven, en poëtische teksten, soms in de vorm van aria’s, soms in koralen reflecteren de gebeurtenissen. Sommige van de aria’s zijn voor de personages van de Passie, Jezus zelf, Petrus, e.a. Maria, de moeder van Jezus, die niet voorkomt in de Evangelieverantwoording van de Passie, heeft ook een zingende rol, en fictieve karakters zoals de Dochter van Zion en vier Gelovige zielen, observeren en becommentariëren ook.
De bekendste toonzetting van Brockes’ tekst is deze van Händel, HWV 48. Onder de twaalf andere componisten die deze tekst hebben getoonzet waren o.a. Reinhard Keiser (1712), Telemann (1716), Johann Mattheson (1718), Johann Friedrich Fasch (1723) ), Gottfried Heinrich Stölzel (1725) en Johann Caspar Bachofen (1759). Vier van de op dat moment bekende toonzettingen, deze van Kaiser, Telemann, Händel en Mattheson, werden in 1719, 1722, 1723 en 1730, uitgevoerd gedurende vier avonden. Sinds 1712 woonde de weliswaar in Duitsland geboren Handel in Londen. Het is niet precies bekend waarom of wanneer Händel de tekst van de Brockes Passion, op muziek zette, maar het is bekend dat het werk in 1719 in Hamburg werd uitgevoerd.
Händels toonzetting is een lang en contemplatief werk voor vocale solisten, koor en instrumentaal ensemble met enkele bijzonder mooie passages, zoals het duet voor Maria en haar zoon. De enkele koren, verrassend, gezien de latere grootschalige koorwerken van Händel, zijn kort in vergelijking met de aria’s, waarvan sommige in operastijl, andere met eenvoudige begeleiding van een solo-hobo of obbligato-viool. Johann Sebastian Bach kopieerde grote delen van de Brockes Passion van Händel en werd beïnvloed door het werk in zijn eigen Johannes Passie. Een meesterlijke uitvoering die u geenszins mag missen!
De rolverdeling is
Tochter Zion: Johannette Zomer, sopraan (foto)
Maria, Gläubige Seele, Johannes: Ana Maria Labin, sopraan
Evangelist: Sebastian Kohlhepp, tenor (foto)
Petrus, Gläubige Seele: Rupert Charlesworth, tenor
Jesus, Gläubige Seele: Tobias Berndt, bariton
Jakobus, Judas, Gläubige Seele, Kriegsknecht: David Erler, contratenor
Laurence Cummings (foto), geboren in 1968 in Birmingham, is een Engelse klavecinist, organist en dirigent, bekend om zijn uitvoeringen van muziek van Händel. Hij werd opgeleid aan de Solihull School, Christ Church, Oxford en aan het Royal College of Music, en speelde klavecimbel en orgel continuo met vele instrumentale ensembles uit de beginperiode, waaronder Les Arts Florissants, The Sixteen, Gabrieli Consort en het Orchestra of the Age of Enlightenment. Cummings was van 1997 tot 2012, Head of Historical Performance aan de Royal Academy of Music en is muziekdirecteur van het London Handel Orchestra en het London Handel Festival. Daarnaast is hij Musical Director van de Tilford Bach Society, één van de oprichters van de London Handel Players, en beheerder van het Handel House Museum in Londen. In september 2011 werd hij artistiek directeur van het internationaal Händelfestival in Göttingen.
Händel Brockes-Passion Zomer Labin Kohlhepp Charlesworth Berndt Erler NDR Chor FestspielOrchester Gottingen Laurence Cummings 2 cd Accent.