100 “feiten” uit de wereld van de Habsburgers vertellen over hun herkomst en hun kronen, over de stichters Albrecht IV en Rudolf III, Karl I, Otto von Habsburg, of over de 21-jarige racer, Ferdinand Habsburg.

De Habsburgers waren de legendarische dynastie in Oostenrijk en Europa. Meer dan 600 jaar, schreven ze geschiedenis. De Habsburg-experte Eva Demmerle onderneemt een reis door de wereld van keizers en koningen, kastelen, tuinen, kronen en medailles, vertelt verhalen en anekdotes, en stelt enkele opmerkelijk eigenzinnige persoonlijkheden voor. Daarbij gaat ze uit van een aantal vragen. Wat is de betekenis ook al weer van de tweekoppige adelaar, hoe en door wie werden de Habsburgers afgebeeld in de kunst?, is de begrenzing van de regio Centraal-Europa, de kern van het voormalig Habsburgs Rijk, te traceren door de verspreiding van de Palatschinken?, wat blijft er over van Habsburg vandaag? hoe woonde de familie en hoe is het om de naam Habsburg te dragen in de 21^steeeuw?, wat is de Habsburgse mythe en wat was en is de Habsburgse werkelijkheid?

Vanaf de 13^deeeuw tot 1918 regeerden de Habsburgers over Oostenrijk. Van 1438 tot 1806 behoorden bijna alle keizers van het Heilig Roomse Rijk tot het huis Habsburg. Leden van de familie regeerden eeuwenlang over Oostenrijk, Bohemen en Hongarije. In de 16^de– en 17^de eeuw heerste het geslacht over Spanje en Portugal, en in de 19^de  eeuw over het groothertogdom Toscane en andere delen van noordelijk Italië. Van 1482 tot 1581 regeerden de Habsburgers ook over de Nederlanden en tot 1795 over de Zuidelijke Nederlanden.

Over meer dan 600 jaar heeft de familie veel interessante persoonlijkheden voortgebracht, niet alleen in de politieke arena, maar ook als wetenschappers, geestelijken of mecenassen van de kunst, onder wie de natuuronderzoeker aartshertog Ludwig Salvator, muziekliefhebber Leopold I, of de eerste ‘media professional’ (‘Medienprofi’), Maximilian I. En, wat zou Wenen zonder Schönbrunn en de Hofburg, Bad Ischl zonder de keizerlijke Villa of Trieste zonder het kasteel Miramare zijn?

Een familie die al meer dan 650 jaar in de Europese geschiedenis en politiek aanwezig is, had en heeft veel facetten. Er is een enorme variëteit aan persoonlijkheden geweest, met verschillende kenmerken, die elk op hun eigen manier de uitdaging van het uitbouwen en onderhouden van het rijk aangingen . “Nu heeft bijna iedereen in onze familie zijn ‘favoriete Habsburgers’”, schrijft Walburga Habsburg Douglas (°1958), de jongste dochter van Otto von Habsburg en Regina, Prinzessin von Sachsen-Meiningen (Regina von Habsburg), in het voorwoord. “Ik bewonder vooral de grote Maria Therisia”, die enorm veel energie had”, schrijft ze, “gecombineerd met een buitengewoon doorzettingsvermogen en vastberadenheid. Ze was de moeder van 16 kinderen en moest regeren over een gigantisch rijk. Ze kwam bijna onvoorbereid op de troon, maar verdedigde haar erfenis hardnekkig. Het hervormingswerk, dat ze met grote dapperheid doorvoerde, heeft tot op heden zijn betekenis voor Oostenrijk”.

“Na het einde van de monarchie werd de historiografie lange tijd nationaal en ideologisch beïnvloed”, zo lezen we. Meer dan 100 jaar later hebben steeds meer historici aandacht voor het geheel. Het heeft niets met nostalgie te maken, om te constateren dat de Donau-monarchie het ideaal kader vormde om 14 en meer nationaliteiten, ontwikkelingsruimte te geven. Haar ondergang was zeker niet onvermijdelijk, vooral omdat er vóór 1914, geen aanwijzing was voor revolutie. De Mährische Ausgleich van 1905 (foto kaart) was exemplarisch voor de oplossing van het nationaliteitenprobleem en had stap voor stap in Oostenrijk kunnen worden geïmplementeerd. Maar het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog zorgde voor het einde van de eeuwenoude eenheid.

“Mijn grootvader, keizer Karl”, schrijft Walburga Douglas (foto), “wist bij zijn troonsbestijging dat hij de bijna onmogelijke taak had, vrede tot stand brengen en het rijk geschikt te maken voor de toekomst. Hij probeerde alles wat in zijn macht lag. Helaas konden zijn plannen om de monarchie te federaliseren niet meer worden uitgevoerd. Zijn vredesinitiatieven mislukten vanwege nationalistische kleingeestigheid binnen de Entente”.

Tussen de 100 chronologisch geordende feiten/teksten, van de oorsprong in de Elzas t.e.m. de EU, bevinden zich teksten over o.a. Utrum lubet – Wie’s beliebt! König Rudolf I., Make love, not war: Heiratspolitik, Nicht geschossen ist auch gefehlt. Habsburgische Wahlsprüche, Die Mutter der Nation: Maria Theresia , Familienlinien: Die Ungarn, die Estes und die Toskanas, Kaiser Franz II./I. und der Untergang des Heiligen Römischen Reiches, Ein besonderes Federvieh: Der Doppeladler, Das Hofzeremoniell, Tragödien: Kronprinz Rudolf und Kaiserin Elisabeth, Die Urkatastrophe: Der Erste Weltkrieg, Operation Otto: Habsburg gegen Hitler en Imperial Speed: Habsburger und Autos. Bijzonder interessant en origineel zijn de zes teksten, “Kronen der Habsburger” (Reichskrone, Stephanskrone, Wenzelskrone, de Eisene Krone der Lombardei, de Rudolfskrone en de Herzogshut), en de zes teksten over “Bauherren” (de Hofburg, Schönbrunn, Innsbruck, de Kaiservilla in Bad Ischl, Schloss Miramare en de Villa Wartholz). Met een voorwoord van Walburga Habsburg Douglas, treffende foto’s en een Habsburger-ABC, is dit een uitstekend gedocumenteerd, spannend, interessant en uitermate onderhoudend boek. Zeker lezen!

(Mag. Katarzyna Lutecka (Verlagsleitung & PR Amalthea), Ulrich Habsburg-Lothringen en Eva Demmerle)

Historica Eva Demmerle (°1967) heeft naam gemaakt als biograaf, met name over de Habsburgers in de 20^ste eeuw. Van 1995 tot aan zijn overlijden in juli 2011, was ze als Büroleiterin en Pressesprecherin, een naaste medewerker van Otto von Habsburg, de oudste zoon van keizer Karl, de laatste keizer van Oostenrijk. Sinds 2012 is zij werkzaam als freelance publiciste en communicatieconsulente. Ze schreef eerder o.a. Kaiser Karl I. „Selig, die Frieden stiften …“. Die Biographie. Amalthea, en Kaiser Karl, Mythos & Wirklichkeit. Amalthea Signum. Ze woont, schrijft en werkt in Feldafing aan de Starnberger See.

Eva Demmerle 100 x Österrreich Habsburg 240 bladz. Duits geïllustreerd uitg. Amalthea ISBN-13: 978-3-99050-140-5

https://www.stretto.be/2017/03/30/der-ewige-kaiser-franz-joseph-i-1830-1916/