Richard Strauss is een van de bekendste en meest succesvolle componisten van de 19de- en 20ste eeuw. Hij componeerde meer dan 250 werken, was een begenadigd dirigent en een kosmopolitisch vrijdenker die zich inzette voor culturele zaken.
Maar, hij was ook een strenge vader en een patriarch die zelden tegenspraak duldde. Strauss was een man die alles tot in de puntjes plande, van zijn huiselijk leven tot zijn muzikale werken en zelfs de tijd na zijn dood.
Na de Richard Strauss Collection en Richard Strauss en zijn heldinnen, publiceert Arthaus Musik als laatste deel van de trilogie, een boek over tot nu toe onbekende zijden van de grote componist, dirigent en wereldburger uit Garmisch. Met “Der Patriarch – Richard und die Seinen” rondt Arthaus Musik het Richard Strauss-jaar af. Gabriele Strauss Hotter en filmmaker Barbara John deden in het archief van de familie Strauss een maandenlange zoektocht naar aanwijzingen, lazen duizenden brieven en dagboekaantekeningen en bekeken talloze foto’s. Voor dochters van grote en gepassioneerde Strauss Artiesten, bas-bariton Hans Hotter en de tenor Fritz Wunderlich, was een project over Richard Strauss bijna een vanzelfsprekendheid.
Zo ontstond onder hun redactie een 128-pagina’s tellend juweeltje dat een nieuw beeld schetst van het laatste universeel, muzikaal genie van Duitsland. Hoe zag Richard Strauss er uit in badpak? Met welke pen schreef hij in zijn dagboek? Wanneer had Richard Strauss de beste ideeën? En wat deed hij als hij niet componeerde? Over deze en vele andere voorheen onbekende aspecten van de grote componist, dirigent en wereldburger gaat dit kijk- en leesboek. Meer dan 200 exclusieve foto’s laten Richard Strauss zien in besloten en deels onbewaakte momenten, in zwembroek op Sylt, als doellijnrechter bij een rodelbaan wedstrijd (met een vlag in plaats van het dirigeerstokje in zijn rechterhand), bij het skat spel (kaartspel) met zijn chauffeur, of te paard in Bozen/Bolzano.
Richard Strauss komt zelf ook aan het woord. Of het nu dagboekfragmenten, brieven of partituren betreft, het advies van de Maestro ontbreekt in geen van de 13 boeiende hoofdstukken. Gesprekken tussen Gabriele Strauss Hotter en kleinzoon Christian laten de lezers deelnemen aan anekdotes en kenteringen en noodlottige dagen in het leven van “Großpapa“.
Gabriele Strauss is de vrouw van Strauss’ kleinzoon Richard (voornaam van grootvader dus) en is de huidige manager van het Strauss-Archiv. Samen met filmmaker en archief specialiste Barbara Wunderlich/John, neemt ze ons mee op een historische reis en legt ze nooit eerder gepubliceerde foto’s, dagboeken en brieven van het familie Strauss archief bloot. Het archief is nog steeds gevestigd in de villa in Garmisch, gebouwd naar Strauss’ precieze specificaties, waar hij het grootste deel van zijn werken componeerde.
Groot was de berg van documenten die zijn kleindochter Alice moest overwinnen toen ze in 1951 begon met de uitbouw van het indrukwekkend familiearchief. Ze moest schetsboeken, aantekeningen, dagboeken, foto’s, documenten en een vloed aan notities ordenen, en meer dan 10.000 brieven sorteren en registreren.
In 1991 nam Gabriele Strauss Hotter, de vrouw van zijn kleinzoon Richard, dan het archief over en evalueerde sindsdien continu met intens, grote betrokkenheid. De documentaire op de bijbehorende DVD “Richard Strauss – Skizze eines Lebens” (Richard Strauss – Schetsen van een leven) werpt een blik op de Strauss villa in Garmisch, een plek waar de geest van de componist sterk is blijven hangen. De documentaire maakt deze fascinerende editie compleet door inzage in zijn fascinerend, creatief universum.
Directeur Marieke Schroeder voert gesprekken met familieleden en tijdgenoten als Christian en Gabriele Strauss en met de sopranen Inge Borkh en Brigitte Fassbaender. Zij brengen een uniek beeld van het leven en de ideeën van de grote componist en laten zo doende de patriarch weer tot leven komen. Arthaus Musik brengt de exclusieve eerste editie van deze fascinerende boek/film combinatie uit als waardevolle aanvulling op de collectie van nieuwe Strauss fans en van hen die het al lang, heel lang zijn.
“Mijn familie is voor mij minstens zo interessant en belangrijk als het leven van Alexander de Grote,” antwoordde Richard Strauss altijd op vragen over zijn autobiografische werken. Deze combinatie van boek en film is duidelijk een eerbetoon aan een aartsvader, wiens gezin een integraal onderdeel was van zijn creatief werk.
Gabriele Strauss Barbara Wunderlich Laurenz Lütteken Der Patriarch – Richard Strauss und die Seinen Boek + dvd Uitg. Arthaus Musik ISBN 3869232005