Alia Vox en het Baskisch Euskal Barokensemble presenteren een project rond de Baskische navigator Juan Sebastián Elkano, een nieuwe reis in ruimte en tijd. De Baskische maritieme cultuur waar Elkano uit voort is gekomen, heeft de Basken sinds mensenheugenis in contact gebracht met andere mensen en volkeren, en heeft hen ook vertrouwd gemaakt met hun liederen, dansen en muziek.
Alia Vox nodigt u uit voor een reis samen met de man die de eerste omvaart van de aarde tussen 1519 en 1521 voltooide. Juan Sebastian Elkano, een Spaanse ontdekkingsreiziger van Baskische oorsprong, nam het bevel over de expeditie na de dood van Magellan in de Filippijnen en keerde terug naar Andalusië met 17 andere overlevenden van de 240 man expeditie. Enrike Solinis en zijn musici portretteren de Baskische traditie van de jonge Elkano voor ze aan boord gaan voor de Villancicos van de Nieuwe Wereld, de repertoires van Polynesië, de Mollucas en de islam.
Onder leiding van Juan Sebastián Elcano (1476-1526) keerde de Victoria op 6 september 1522 met slechts 18 man terug in Spanje. Dit schip was het enige van de vijf schepen die in 1519 onder leiding van Ferdinand Magellaan waren vertrokken, dat ook daadwerkelijk de reis rond de wereld had ondernomen.
In 1525 werd een volgende expeditie richting de Molukken samengesteld onder leiding van García Jofre de Loaísa. Elcano werd de tweede man. Het doel van deze expeditie, die bestond uit een vijftal schepen, was het stichten van een Spaanse handelspost om zo het Portugese monopolie op de specerijenhandel te doorbreken. Door de stormen waar de vloot onderweg mee te maken kreeg, waren bij het bereiken van de Stille Oceaan nog maar twee schepen over. Op de Stille Oceaan stierf Loaísa aan scheurbuik, waarna Elcano het commando op zich nam. Slechts 5 dagen later, op 4 augustus 1526 stierf ook Elcano aan deze ziekte. Slechts een van de schepen wist uiteindelijk de Molukken te bereiken.
Het is moeilijk om de invloeden in het noorden van het Iberisch schiereiland van de Hellenistische volkeren uit het oosten, de Kelten en de Vikingen uit Noord-Europa op te sporen, maar de Basken delen instrumenten, allegorieën en muzikale vormen met al die mensen met wie zij contact hebben gehad dankzij de zee. In dit project keert het Euskal Barrokensemble terug naar zijn oorsprong als muziekgroep en maakt van de gelegenheid gebruik om met het 500-jarig jubileum van de eerste reis om de aarde, te herinneren aan wereldwijde verbondenheid, zoals geïllustreerd in het leven van Juan Sebastián Elkano.
Het uitgangspunt is muziek als typische universele taal, die door de eeuwen heen verre volkeren heeft verenigd. Dezelfde man die 500 jaar geleden deelnam aan een expeditie onder leiding van Ferdinand Magellan om de eilanden voor de Kroon van Castilië te vinden, en die een mijlpaal in de universele geschiedenis heeft gevestigd door de aarde rond te reizen, is tegenwoordig onbekend, en biedt ons toch een perspectief op het verleden dat ons plezier en begrip van het heden vergroot.
Net als veel andere volkeren zijn en waren Basken ook heidenen, joden, moslims, christenen … en al deze religies hebben hun stempel gedrukt en hen gevormd tot wat ze vandaag zijn. Vanwege de locatie van het Baskenland als de echte toegangspoort van Al-Andalus naar Europa en vice versa, evenals een podium op de Pilgrim’s Way van St. James, was het een magneet voor verschillende culturen en een ontmoetingspunt voor verschillende werelden. Tudela was bijvoorbeeld de geboorteplaats en het centrum voor uitstekende moslim- en joodse schrijvers, evenals een belangrijke handels- en scheepsbouwstad in de 12e tot 15e eeuw, toen de rivier de Ebro bevaarbaar was tot aan de zee. Om al deze redenen is het belangrijk om deze culturen en hun tradities vandaag te bestuderen en te observeren en te erkennen hoeveel we erin weerspiegeld zijn, om rechtstreeks met hen te communiceren en van het hele proces te genieten.
Eén van de belangrijkste veranderingen in de overgang van de middeleeuwen naar de renaissance, was de verschuiving in handels- en culturele dominantie van de mediterrane as naar de Atlantische Oceaan, die het epicentrum werd van transoceanische reizen en handelsroutes. De Basken speelden een beslissende rol in die nieuwe opvatting van de wereld. De walvisjacht, waarin ze uitblonken en pioniers waren, dwong hen om baanbrekende maritieme engineeringvaardigheden te ontwikkelen en leiders te worden in een productie-industrie die hen ertoe bracht de oceanen te ploegen en de moedigste maritieme avonturen na te streven ooit gezien. 
Ze vestigden handelsrelaties met volkeren van andere continenten zoals de Eerste Naties van Noord-Amerika en de inwoners van IJsland en Zweden. De geschiedenis van de Baskische bevolking en het pad naar de eerste omvaart van de aarde die het begin van de globalisering markeerde, zijn daarom onlosmakelijk verbonden met die eeuwenoude marine- en maritieme geschiedenis. Die vroege globalisering van de planeet, met uitdagingen vergelijkbaar met die we vandaag zien, ontketende een strijd om de wereld te domineren. In sommige gevallen benadrukte het verre van een mondiale geest, maar benadrukte het verschillen in reactie op het gevaar van individuele en oprechte verzwakking door de wereld.
In die tijd onderging de onderwerping aan het idee van dominium mundi, of universele heerschappij, een kwalitatieve verandering. Mensen verwierven als Gods schepping, een nieuwe stem door hun zoektocht naar kennis en avontuur, vastberaden in hun streven naar intellectuele vooruitgang. Het begrip dat men in de Renaissance had van de oceanen, bv., oversteeg de angst van het middeleeuws wereldbeeld voor het onbekende als iets demonisch, in plaats daarvan de maritieme wereld te beschouwen als een rijk waarvan de mysteries kunnen worden – en in feite werden – veroverd door nautische dapperheid.
Bovendien wijzen de muziek en instrumenten die we op afgelegen plaatsen zoals Indonesië vinden, duidelijk op de menselijke interactie als gevolg van de intense contacten die in de Renaissance zijn gesmeed, en op de invloed van de muziek en instrumenten die duizenden zeelieden en slaven over de oceaan hebben gedragen, die met geweld en onmenselijk van het ene continent naar het andere werden getransporteerd, muziek en dans een middel waren om te overleven te midden van zo’n groot onrecht.
CD 1
Millenary Vasconia: A Maritime Country
- Introduction
- 2. Seikilos’s Epitaph Anonymous
- Ale, arraunean Traditional Basque 12th century: Benjamin of Tudela’s book The Travels of Benjamin ןימינב תועסמ
- Bashraf jahargah Darwish Mustapha, 16th century – Text Pío Baroja
- Raiko Traditional dance from Macedonia
6. Gurmak itsasoan Liturgical song / Theobald of Navarre 1435 The Gypsies arrive in the Basque Country
- Buselik asirani Dimitrie Cantemir 15th century: Basque Country: The coming together of Christians, Jews and Muslims
- Loa, loa
Traditional Basque
- Recited Muwashshaha Abu al-Abbas Ahmad the “Blind Poet of Tudela”, 12th century
- Muwashshaha Abu al-Abbas Ahmad, 12th century / F. Atlan / E. Solinís
- Si la douleur de mon esprit Marguerite of Navarre (1492-1549)
- Pavana-Gallarda y Branle de Champagne Claude Gervaise (1525-1583)
1487 Getaria, birth of Juan Sebastián Elcano
- Une batez Udah ha-Levi (Tudela c. 1070/75-Jerusalem c. 1141)
- Efthah’ na séfathay / Maitia nun zira Jewish religious song / Traditional Basque
- Verrus Traditional Basque
A global shift: From the Mediterranean to the Atlantic
- Arratiako dantzak Traditional from Vizcaya
- Dos ánades, madre Johanes Antxieta (1462-1523) 16th century: Pishonerak; Women of the Port
- Dindirindín. Ensalada La bomba Mateo Flecha (1481-1553)
- Amorosen partizia ♮
Bernat Etxepare (c. 1480-1545)
- Pabanea Osborn Manuscript Collection 16th century 1519 Seville: The Expedition of Ferdinand Magellan
- Santa Maria, strela do dia (Prison song). Popular Andalusian
- Quid est tibi / Mare vidit Michael Navarrus (Pamplona, 1563-1627)
1521 Strait of Magellan and Magellan’s death at the Battle of Mactan
- Diario de Pigafetta ♮24. Itsasoa laino dago Traditional Basque
- Pavane Pierre Attaignant (1494-1552)
- Letter from Elcano to Charles V Arrival in the Moluccas Island Lagu togal Traditional from the Moluccas Islands
CD 2
1522 Primus circundedisti me
- Letter from Elcano Sanlúcar de Barrameda
- Ayo visto lo Mappamundi Popular Sicilian, 16th century 1534 Ignatius of Loyola & Francis Xavier: The Society of Jesus
- Mundu zabalera 2th century music. Lyrics by Xabier Amuriza (1941-)
- Baile a 2: A lo alto y a lo llano Traditional Castilian-Basque Masquerade: Remnants of a Ritual
- Marche de Courteges
Traditional Basque
- Danse des Kherestonak Traditional Basque
- Recitado Neska ontziratua Traditional Basque / Robert Ballard (c.1572-c.1650)
- Neska ontziratua Traditional Basque / Robert Ballard Elcano is granted a coat of arms by Emperor Charles V
- 2nd letter from Elcano to Charles V 1522
- Round dance: Marinero de la Mar and A lo Llano Cancionero de Olmeda (Burgos)
1526 Final expedition to the Moluccas and Elcano’s testament
- Sumba Song Traditional Malayo-Polynesian song
- Elcano’s testament – Salve Regina Martínez de Bizcargui (1480-1540)
- Psalm 6: Jauna, ez nazazula korregi Traditional Basque / J. Haranburu
- Tiento para órgano ♮
Luis Alberto de Gómez, 16th century On the trail of the Basque sailors: Songs that have crossed the ocean and back
- Letter to Philip II Lope de Agirre, 1561
- Le Biscayenne Traditional / Marin Marais
- Jota
Manuscritos de Cortabarria, 17th century
- Aista binakoa R.M. de Azkue’s Songbook. Traditional Basque sailors’ song Mi’kmaq and Basque whalers meet
- Mi’kmaq Honour Song George Paul / Traditional Basque
1536 The 2nd circumnavigation of the world: Andrés de Urdaneta
- Nork orain esan lezake Villancico. Anonymous Basque, 17th century
- My Lady Carey’s Dompe Anonymous, 16th century 1615 Slaying of the Basques and Vocabula Biscaia
- Marteinn af Frakkaþorpi Traditional Icelandic-Basque Cider: The Elixir of Life
- Aldapeko
Traditional Basque Basque Diaspore: The eighth province
- Portutxoa fandangoa Joxean Artze / Traditional Basque
- Nere vizi gucico galdu nai Villancico. Sor Juana Inés de la Cruz (1651-1695)
- Fandango Santiago de Murcia (1673-1739)
- Kama goli In the Erromintxela language, Jon Mirande
- El Gineo Manuscritos de Cortabarria, 17th century
JUAN SEBASTIAN ELKANO – THE FIRST VOYAGE ROUND THE WORLD Euskal Barrokensemble Enrike Solinis boek + 2 cd AliaVox AV9933