‘De zijderoutes’ is een schitterende verkenning van de stuwende kracht achter de opkomst en de ondergang van wereldrijken, die de stroom van ideeën en goederen bepaalden en nu een nieuw tijdperk inluiden in de internationale politiek.
De Zijderoute was één van de belangrijkste verwezenlijkingen in de geschiedenis van beschavingen. Langs deze route circuleerden niet alleen de commerciële caravans, maar ook de diverse culturen met hun spirituele waarden en religieuze ideeën. De Zijderoute was één van de wegen waar langs de relatie tussen de volkeren van het Oosten en het Westen groeide. Door de handel in zijde was er een technologische, economische, artistieke en culturele communicatie tussen afgelegen geografische gebieden. Een manier om kennis over te brengen, culturen en gebruiken uit te wisselen.
De Zijderoute (“Seidenstraße”) werd als concept bedacht door de Duitse ontdekkingsreiziger, geoloog en geograaf, Ferdinand von Richthofen (1833-1905) (foto) in zijn boeken over China, “China. Ergebnisse eigener Reisen und darauf gegründeter Studien” (5 delen + 2 atlassen), gepubliceerd in Berlijn tussen 1877 en 1885, om een netwerk van wegen te definiëren dat terug ging tot de tweede eeuw voor Christus.
De oorsprong was een land Serindia genaamd of het land van de Seres, vanaf de zesde eeuw na Christus beschreven door Isidorus van Sevilla, Procopius en Theophanes. Eén van de vroegste beschrijvingen van deze routes gaf Ptolemaeus al in de tweede eeuw. Na de verovering van Perzië door de islam in het midden van de zevende eeuw kwamen deze eeuwenoude routes onder de controle van de moslims, die de kunst van zijde verspreidden rond de westelijke Middellandse Zee, vooral in Sicilië en op het Iberisch schiereiland.
In feite was Al-Ándalus de eerste Europese regio waar de kweek van zijderupsen en de vervaardiging van weefsels op initiatief van de heersers der Umayyaden plaatsvonden. Interessant is dat na de christelijke veroveringen van het schiereiland, de westerse monarchen de Mudejar en Joodse bewoners beschermden om in hun koninkrijken te blijven werken en weefsels te produceren, zelfs voor de katholieke liturgie. We kennen geen kroniek die de zijderoutes beschrijft in de dertiende eeuw, de tijd van de grote ambassades van pausen en christelijke koningen in het Mongoolse rijk met uitzondering van de vertellingen van Marco Polo (1254-1324), die tussen 1271 en 1295 naar China reisde.
De kooplieden van de grote steden van Noord-Italië, vooral Venetië en Genua, dreven handel met Constantinopel om de kunst van zijde te importeren in hun republieken, om zo nieuwe, fluwelen, satijnen, damasten en brokaten luxe kledij te produceren. De landen van de Kroon van Aragon, onder leiding van de stad Valencia, ontving honderden Italiaanse ambachtslieden die de productie van fluweel en andere stoffen in hun stedelijke sederías uit de islamitische en joodse traditie invoerden. De kunst van de Velluters van Valencia genoot zelfs vanaf 1479 het voorrecht van de koning Ferdinand II van Aragon (later bekend als Ferdinand), om de productie van zijde en fluweel in de hoofdstad te monopoliseren.
Het gebied ten oosten van de Middellandse en de Zwarte Zee tot aan de Himalaya, dwars door Centraal-Azië tot diep in China en India, was duizenden jaren het middelpunt van de aarde. Het is de bakermat van onze beschaving, waar meer dan 2500 jaar v. Chr. metropolen ontstonden als Harappa en Mohenjodaro met een bevolking die in de tienduizenden liep en met straten die waren aangesloten op een geavanceerd rioleringssysteem. Het is ook het gebied van de zijderoutes – handelsroutes maar ook verbindingswegen waarlangs opvattingen, religies, ideeën, cultuur én ziektes zich konden verspreiden.
Na de eerste zijderoutes ontstonden er andere, de slavenroute, de goudroute, de route naar het zwarte goud. Maar in onze eenentwintigste eeuw zijn nieuwe routes aan het ontstaan die een grote gelijkenis vertonen met die allereerste, die Centraal-Azië doorkruisten. 
Kaarten in het boek tonen o.a. de verspreiding van religies via de zijderoutes van vóór ca. 600 en de expansie van de islam en handelsroutes ca. 850, ontdekkingsreizen in de 13de – en 14de eeuw, mondiale handelsroutes ca. 1650 en Zijderoutes tijdens WO II, en de nieuwe zijderoute, de recente ontwikkelingsstrategie van de Chinese overheid, een immens netwerk voor wegvervoer, spoorvervoer en scheepvaart tussen Euraziatische landen, één van de grootste infrastructurele projecten in de geschiedenis.
Peter Frankopan (°1971), de zoon van een Kroatische prins die Kroatië in de Tweede Wereldoorlog ontvluchtte, is gespecialiseerd in de geschiedenis van het Middellandse Zeegebied, Rusland, het Midden-Oosten, Perzië en Centraal-Azië en in de betrekkingen tussen het christendom en de islam, en in middeleeuwse Griekse literatuur.
Frankopan studeerde geschiedenis aan Jesus College (universiteit van Cambridge) en haalde zijn doctoraat aan Corpus Christi College (Universiteit van Oxford). In 1997 werd hij postdoctoraal onderzoeker (junior research fellow en vanaf 2000 senior research fellow) aan Worcester College. Hij is directeur van het Oxford centre for Byzantine Research, lid van de Royal Historical Society, de Royal Society of Arts, het Royal Anthropological Institute en de Royal Asiatic Society, en is tevens gasthoogleraar aan de Universiteit van Leiden.
Peter Frankopan De zijderoutes 752 bladz. Uitg. Spectrum ISBN 14 9789000358885
