In 1784 componeerde Ludwig van Beethoven, toen 13 jaar oud, een pianoconcerto waarvan tegenwoordig slechts één handschrift in de Staatsbibliotheek van Berlijn wordt bewaard. De pianiste Mari Kodama heeft samen met haar echtgenoot Kent Nagano dit handschrift bewerkt en samen met het Deutsches Symphonieorchester Berlin opgenomen. Het is bekend onder de naam “0. Piano Concerto”. Samen met de opname van alle vijf andere pianoconcerti, het Triple Concerto, op. 56, het Rondo WoO 6 en de Eroica Variaties en Fuga, op. 35, is nu een volledige editie uitgebracht op Berlin Classics.
Het handschrift van het Pianoconcerto “nr. 0” is geen voltooide partituur, omdat het de orkestratie mist. Beethoven heeft bij de eerste twee bewegingen aantekeningen gemaakt welk instrument welke partij heeft om te spelen. De orkestpartituur die vandaag bestaat werd op deze basis geschreven in het begin van de 20e eeuw. Alleen: “Vandaag zou dit concert op veel verschillende manieren worden gespeeld met de kennis die is verzameld over de jonge Beethoven,” zijn Mari Kodama en Kent Nagano het eens. Dus presenteren ze een zeer persoonlijke aanpassing, die werd gemaakt tijdens de repetities met het orkest en tijdens de opname en weerspiegelt Kodamas en Nagano’s individuele idee van Beethoven. De onstuimige frisheid, de drang om uit elkaar te gaan van de jonge, bijna kinderlijke Beethoven, die het werk schreef als een 13-jarige, kort voor zijn artistieke explosie, zijn moed en ongebreidelde vitaliteit, maar ook de speelsheid van Haydn en Mozart.
Samen met de pianoconcerti nrs. 1-5 resulteert dit in een uitgebreide editie, aangevuld met het Triple Concerto voor piano, viool en cello, op. 56, het rondo, WoO 6, en de Eroica-variaties, op. 35, een blik in het leven van Ludwig van Beethoven. En zelfs binnen de werken loopt men dwars door het leven van de componist. “Als je ze allemaal speelt, is het alsof je door het leven van Beethoven reist,” zegt Mari Kodama. En Kent Nagano voegt er aan toe: “Men herkent niet alleen het muzikaal genie, maar ook de ontwikkeling van de Europese muziek”. Structuur, vorm en harmonieën zijn onder zijn pen veranderd, niet minder radicaal dan dat de wereld maatschappelijk en economisch veranderde na de Franse revolutie aan het begin van de industrialisatie.
(Foto’s Sergio Veranes Studio)
“Hij is en blijft een optimist, iemand die het niet kon helpen te geloven in wat hij ons via zijn muziek wilde overbrengen,” vertelt Kodama. Dat helpt haar. Beethoven heeft zeker een aandeel in het feit dat ook zij een optimiste is. Kodama, Nagano en de DSO, ka je bijna zien als een trio, waarin de musici elkaar blindelings vertrouwen en daardoor in staat zijn een muzikale intensiteit te produceren die zowel de jonge als de oude Beethoven doet herleven. En hoe ! Schitterend
Beethoven Piano Concertos 0-5 Mari Kodama Kent Nagano Deutsches Symphonie-Orchester Berlin 4 cd Berlin Classics 0301304BC