De 7de symfonie op.60 ‘Leningrad’ van Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) werd hét symbool van het Sovjet verzet tegen het totalitair nazi regime en de aanval op de Sovjet Unie door het internationaal georganiseerd fascisme. De muziek verklankt wat ca.25.000.000 Sovjetburgers tijdens de Grote Vaderlandse Oorlog moeten hebben meegemaakt …
Sjostakovitsj (foto) begon, geïnspireerd door het lezen van Psalm teksten, de compositie op 19 juli 1941, vóór het beleg van Leningrad dat duurde van 8 september 1941 tot 27 januari 1944. Hij voltooide de finale in december 1941 in Koejbysjev (vandaag Samara), een kleine duizend kilometer ten oosten van Moskou, naar waar hij door de Sovjet autoriteiten geëvacueerd was en die toen tijdelijk de hoofdstad van de Sovjet-Unie was. Op 5 maart 1942 ging de kolossale symfonie daar in première. Het eveneens geëvacueerd orkest van het Bolsjojtheater van Moskou speelde het werk o.l.v. Samoeil Samosoed (foto).
Die had reeds de premières gedirigeerd van Sjostakovitsj’s Lady Macbeth uit het district Mtsensk en De Neus. Samosoed werd in 1951 de oprichter van het Philharmonisch Orkest van Moskou en werd in 1957 opgevolgd door Kiril Kondrashin. Op 29 maart 1942 volgde de première in Moskou en op 9 augustus 1942 werd de symfonie gespeeld in het belegerde Leningrad o.l.v. Karl Ilitch Eliasberg (foto). Het klein orkest bestond uit achter gebleven of nog in leven zijnde leden van het Leningrad Philharmonisch orkest en van het Leningrad Radio Orkest en uit militairen. Eliasberg werd echter na de bevrijding opzij geschoven door Yevgeni Mravinski die van 1938 tot 1988 !eerste dirigent was van het Leningrads Filharmonisch Orkest. 
Mravinski (op de foto met Sjostakovitsj) dirigeerde de wereldpremières van zo maar eventjes zes symfonieën van Sjostakovitsj, waaronder de nummers 5, 6 en 8 die Sjostakovitsj aan hem opdroeg. Dank zij de quasi onmiddellijke radio-uitzending op 29 juni 1942 door het London Symphony Orchestra o.l.v. Henry Wood, gevolgd door de uitvoering tijdens een Proms concert in de Royal Albert Hall, werd de symfonie snel buiten Sovjet Rusland bekend. Voor de Amerikaanse première was in april 1942 een microfilm van de partituur vanuit Teheran en Caïro, per vliegtuig naar de VS gevlogen. De première in de Verenigde Staten, in New York op 19 juli 1942 door het NBC Symphony Orchestra onder leiding van Arturo Toscanini, was echter een uitvoering die Sjostakovitsj afkeurde en hem zelfs kwaad maakte. Op 20 juli 1942 verscheen Sjostakovitsj wel op de cover van het Amerikaans tijdschrift Time afgebeeld als brandweerman in Leningrad.
Naar Sjostakovitsj’ eigen woorden komt de symfonie hier op neer: De eerste beweging verklankt het vredig leven in de oogstmaand augustus in Leningrad. De sfeer is eerder vreugdig en opgewekt. Maar dan pakken zich de donkerste wolken boven het land samen. De Sovjetburgers wisten dat zij onoverwinnelijk waren. Het scherzo en het adagio verklanken het vertrouwen in de aanstaande overwinning, rechtvaardigheid en geluk en de finale verklankt de Overwinning.
In september 1941 waren de nazis begonnen met het beleg van de stad, die al vele jaren leefde onder de terreur van Stalin; ruim een miljoen mensen stierven er en nog eens anderhalf miljoen ontvluchtten de stad. Tegen die achtergrond schreef Sjostakovitsj zijn symfonie over het beleg, die een kreet van afschuw was, maar tegelijk hoop wilde bieden. De musici die haar uitvoerden, waren afkomstig van stedelijke orkesten in verval en voelden zich amper bij machte te spelen. Maar ze speelden – tegen hun ellende in, over hun ellende heen.
De première van Moskou op 27 maart vond plaats in gevaarlijke omstandigheden, maar zelfs een luchtaanval kon het publiek niet overtuigen om naar de schuilplaatsen te gaan, zo geboeid waren ze door de muziek. De muziek heeft tot op de dag van vandaag zijn fascinatie behouden. De Zevende symfonie wordt beschouwd als het bekendste werk van Sjostakovich en Mariss Jansons dirigeerde de symfonie bij verschillende gelegenheden. Onder zijn leiding interpreteren de musici van het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks hier de zevende symfonie van Sjostakovich als een verpletterend getuigenis van het tijdperk waarin het werd geschreven, evenals een diepe uitdrukking van onze huidige tijd. Deze live-opname is een meer dan voorbeeldige interpretatie van één van de belangrijkste en meest aangrijpende, symfonische meesterwerken van de 20ste eeuw. Niet te missen!!!
Shostakovich Symphonie Nr. 7 Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks Mariss Jansons cd BR Klassik 900184