De baanbrekende opname van Dunedin Consort presenteert een gloednieuwe versie van één van de grootste dramatische werken van Händel. Voor het eerst kan u nl. genieten van authentieke Händel koren, met zowel solo-sopranen als jongensstemmen (trebles), een sonoriteit die in de moderne tijd lange tijd ongehoord was.

Dunedin Consort is het toonaangevend barokensemble in Schotland, bekend om zijn levendige en inzichtelijke uitvoeringen en opnames. Gevormd in 1995 en genoemd naar “Din Eidyn”, de oude Britse, Keltische naam van Edinburgh Castle, heeft Dunedin Consort de ambitie om oude muziek vandaag opnieuw relevant te maken. Spelend op historische instrumenten, met one to a part koren, presenteert de groep concerten die zowel intiem als stimulerend zijn, vaak gericht op het recreëren van de muziek zoals oorspronkelijk bedoeld. Onder leiding van de organist, John Butt (°1960), (“Gardiner Chair of Music at the University of Glasgow”), heeft dit ensemble twee felbegeerde Gramophone Awards gewonnen, in 2007 voor de opname van Händels “Messiah” en in 2014 voor de opname van Mozarts Requiem. In 2018 werd het genomineerd voor een Royal Philharmonic Society Award in de categorie, “Ensemble”.

Dunedin Consort treedt regelmatig op op grote festivals en locaties in het Verenigd Koninkrijk en debuteerde in 2017 op de BBC Proms met een uitvoering van Bachs Johannes Passion. In hetzelfde jaar kondigde Dunedin Consort zijn eerste residentie aan in Wigmore Hall in Londen, als aanvulling op zijn reguliere reeks evenementen in Edinburgh, Glasgow en Perth. In Schotland verscheen Dunedin Consort op de Edinburgh International, Lammermuir en East Neuk Festivals, terwijl ze ook toerde naar en tussen de meest prestigieuze internationale festivals en locaties in heel Europa en daarbuiten. Ze zijn regelmatig te horen op BBC Radio 3, Classic FM en BBC Scotland, en de groeiende discografie op Linn Records omvat Händels “Acis en Galatea” en Bachs Brandenburgse concerti, beide genomineerd voor Gramophone Awards. Andere Bach-opnames zijn de h-moll Messe, zijn Vioolconcerti, Magnificat, Weihnachtsoratorium, Mattheus Passion en Johannes Passion, die genomineerd werd voor een Recording of the Year-prijs in zowel Gramophone als BBC Music Magazine. In zijn Händel-serie heeft Dunedin Consort Messiah opgenomen in zijn originele Dublin-versie, en Esther (het eerste oratorium van Handel in het Engels). In 2017 bracht Dunedin Consort de opname van de Vespro della Beata Vergine 1610 van Monteverdi uit met succesvolle kritieken.

Hoewel Dunedin Consort toegewijd is aan het uitvoeren van repertoire uit de barok en de vroege klassieke periode en onderzoek doet naar specifieke historische uitvoeringsprojecten, (historically informed performance), heeft het ensemble ook nieuwe werken in opdracht in première gespeeld van componisten als Sally Beamish, Harvey Brough, Corrina Hewat, Peter Nelson, William Sweeney, en Errollyn Wallen. De groep is opgericht door Susan Hamilton en Ben Parry. In 2003 koos de groep John Butt als zijn dirigent. Onder de muzikale leiding van Butt is het bekend geworden als één van de toonaangevende exponenten van oude muziek in het Verenigd Koninkrijk. Butt deelde de titel van co-artistiek directeur van het Dunedin Consort tot augustus 2012, toen zijn titel werd gewijzigd in muziekdirecteur.

“Samson” (HWV 57) wordt meestal uitgevoerd als een oratorium in concertvorm, maar is soms ook opgevoerd als een opera. De bekende aria’s “Let the bright Seraphim” (voor sopraan) en “Total eclipse” (voor tenor) worden vaak afzonderlijk in concert uitgevoerd. “Samson” is rijkelijk georkestreerd naar de normen van zijn tijd en roept op tot strijkers, twee hobo’s, twee fagotten, twee hoorns, twee fluiten, twee trompetten, pauken en continuo. De karakterisering van Händel door middel van muziek is duidelijk aanwezig in het hele werk, niet alleen in de muziek voor solisten zoals Dalila’s zogenaamde verleidelijke aria met verleidelijke violen of in Harapha’s muziek, maar ook in de koren, met de plechtige ernst van de muziek van Israëlieten, in schril contrast met de hedonistische, zorgeloze koren met toegevoegde hoorns van de Filistijnen.

De in Duitsland geboren Händel woonde sinds 1712 in Londen, spelde er zijn naam zonder Umlaut, en had er veel succes als componist van Italiaanse opera’s. Zijn mogelijkheden om Engelse teksten op muziek te zetten waren daarentegen beperkter. Hij had de jaren 1717 tot 1719 wel doorgebracht als componist in residentie van de rijke hertog van Chandos waar hij anthems, “Acis en Galatea” en “Esther” had gecomponeerd, en had vocale muziek gecomponeerd op Engelse teksten voor verschillende koninklijke aangelegenheden, waaronder de meesterlijke “Coronation anthems” voor George II in 1727. In 1731 werd een uitvoering van de versie uit 1718 van Esther, een werk in het Engels op basis van een bijbels drama van Jean Racine, gegeven zonder deelname van Händel in Londen en was populair gebleken. Händel herzag het werk en was van plan om het in hetzelfde theater te presenteren waar zijn Italiaanse opera’s werden opgevoerd. De bisschop van Londen wou echter niet toestaan dat een drama op basis van een bijbels verhaal op een podium werd gespeeld, en daarom presenteerde Händel “Esther” in concertvorm. Zo werd het Engels oratorium geboren.

“Esther” in zijn herziene vorm bleek een populair werk, en Händel, hoewel hij zich nog steeds bleef concentreren op de compositie van Italiaanse opera’s, componeerde in 1733 nog twee “sacred dramas” in het Engels die in concertvorm moesten worden gepresenteerd, “Deborah” en “Athalia” (net als Esther, eveneens gebaseerd op een bijbels drama van Racine). Het was door het succes van zijn oratoria in het Engels, dat Händel uiteindelijk de Italiaanse opera verliet, (zijn laatste was “Deidamia” in 1741), en een reeks meesterlijke oratoria in het Engels produceerde.

Händel begon aan “Samson” onmiddellijk na het voltooien van Messiah op 14 september 1741. Hij toonzette een libretto van Newburgh Hamilton, die zich had gebaseerd op Miltons “Samson Agonistes”, die zich op zijn beurt gebaseerd had op de figuur van Simson in hoofdstuk 16 van het Boek “Rechters”. Händel voltooide het hele werk op 29 oktober 1741. Kort daarna reisde hij naar Dublin voor de première van Messiah, eind augustus 1742 keerde hij terug naar Londen om Samson grondig te herzien. De première werd gegeven in Covent Garden in Londen op 18 februari 1743, met de incidentele orgelmuziek, waarschijnlijk het toen net voltooid concerto in A (HWV 307). Het oratorium was een groot succes en leidde in het eerste seizoen tot een totaal van wel zeven uitvoeringen. “Samson” behield zijn populariteit gedurende het hele leven van Händel en heeft sindsdien repertoire gehouden.

De zangers die beschikbaar waren voor Händels eerste reeks uitvoeringen van het werk in 1743 varieerden aanzienlijk, waardoor veel onderzoekers speculeerden over de eigen voorkeur van de componist. John Butt beschouwt deze opname als de definitieve uitvoering in de lijn van de bedoelingen van Händel. In dit krachtig oratorium zingt Joshua Ellicott de titelrol samen met de solisten Sophie Bevan, Matthew Brook, Mary Bevan, Hugo Hymas, Jess Dandy, Vitali Rozynko en Fflur Wyn. In navolging van hun opzienbarende, historische uitvoeringspraktijk in zijn bekroonde opname van “Messiah” (Dublin Version, 1742), bundelen de solisten en het koor ook hier weer hun krachten waardoor een effectieve, samenhangende klank ontstaat. Met zijn rijke orkestratie en hoogtepunten zoals ‘Let the bright seraphim’ en ‘Total eclipse’ is Samson de meest ambitieuze onderneming tot nu toe van Dunedin Consort. Voor geen geld ter wereld te missen! Magistraal!

Händel Samson John Dunedin Consort Butt 3 cd Linn CKD 599