“1219 – The Saint and the Sultan”, de nieuwe cd van Pera ensemble en Mehmet Cemal Yeşilçay, op het label Berlin Classics. Subliem! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

800 jaar geleden vond de belangrijkste interreligieuze ontmoeting tot nu toe plaats en een vroege toenadering tussen het christendom en de islam, een ontmoeting aan de zijlijn van de kruistochten tussen Franciscus van Assisi en de moslimsultan Al Malik Al Kalim. Het Pera Ensemble en Mehmet Cemal Yeşilçay bekijken de historische bijeenkomst. Ze laten zien hoe muziek de meest uiteenlopende volkeren en religies heeft verenigd en creëren een creatieve synthese van beide werelden.

In 1219, reisde Franciscus van Assisi naar de Egyptische havenstad Damietta. Daar ontmoette hij Sultan Al Malik. Na vele gesprekken verklaarde Francis schriftelijk dat moslims helemaal geen “wilde dieren” waren en nam hij zelfs enkele praktijken zoals de rozenkrans of de Angelus klok mee naar zijn thuisland. Onder de titel “The Saint and the Sultan” verschijnt nu een nieuwe cd van het Pera Ensemble, opgericht in München, dat muzikaal omgaat met deze historische ontmoeting.

Geschokt door het onchristelijke gedrag en de barbaarse wreedheid van zijn geloofsbroeders van de 5^de kruistocht, vertrekt Franciscus van Assisi naar de Egyptische Damietta. Zijn doel om Sultan Al Malik Al Kalim en zijn ondergeschikten in Istanbul te bekeren, is gewaagd en levensbedreigend. In het kamp van de Noord-Egyptische stad stuit hij echter op een diepe vroomheid en geloof in dezelfde God. Hij zal echter nooit zijn doel bereiken, net als de Sultan, die ervan uitging dat Francis in staat zou zijn om over vrede te onderhandelen. Niettemin waren de gemeenschappelijke weken voor beiden diep formatief en gaven impulsen die zowel christenen als moslims in het latere leven beïnvloedden. Er ontstond een vriendschap tussen de sultan en de gelovige uit Italië, die zo ver ging dat de sultan Franciscus van Assisi toestond het christendom in zijn koninkrijk te prediken.

“Deze bijeenkomst had een vuurtoreneffect en was naar mijn mening het begin van een dialoog tussen de religies. De boodschap is belangrijker dan ooit: we moeten samen over ons geloof praten, vreedzaam en met respect! “(Mehmet Cemal Yeşilçay)

Christelijke en islamitische liederen, instrumentale improvisaties, Lauden- en Soefi-liederen uit de 13^de eeuw verenigen het Pera Ensemble, dat internationaal gerenommeerde specialisten van historische uitvoeringspraktijken uit Europa en de elite van Turkse kunstmusici samenbrengt. Het zeer meditatief karakter duikt in de wereld van de muzikale dialoog en gaat na hoe deze muziek erin is geslaagd om mensen in vrede samen te brengen. Mehmet Cemal Yeşilçay is een voorbeeld van de diepe band tussen deze twee culturen. Geboren in Istanbul en opgegroeid in München, heeft hij de reputatie verworven van een belangrijke vertolker en musicoloog door wereldwijde optredens, evenals uitgebreide opnames: “Ik begon in de jaren tachtig oude muziek te studeren. Ik geloof echter dat ons project “1219” concreter is en niet alleen bij gelegenheid, maar vooral verband houdt met de actualiteit ervan. ” Niet te missen!

Aan het keizerlijk hof van Frederik II de Hohenstaufen (1194-1250) in Palermo, die weigerden deel te nemen aan de kruistocht en daarom geëxcommuniceerd werden door paus Gregorius IX, waren christenen, joden en moslims even welkom. Een promotor van kunst, cultuur en muziek. Hier, in de Levant, ontmoeten oosterse melismen en Italiaanse liederen uit de middeleeuwen elkaar.

Franciscus van Assisi stond voor een uitgebreide bereidheid tot dialoog, wat resulteerde in een onvoorwaardelijk poging tot vrede. De vele verhalen en legendes over de ontmoetingen en gesprekken van Sint Franciscus met de dieren en zijn poëzie ter ere van de natuur, het lied van de zon, zijn hiervan populaire bewijzen geworden in de tijd van de revolutionaire theologie en spiritualiteit van Franciscus, die in alle opzichten respect brengt omdat alles en iedereen in deze wereld uiteindelijk een schepsel van God is en dus een deel van God. In november 1219 veroverden de kruisvaarders de stad Damietta en creëerden een ongelooflijk bloedbad onder de bewoners, maar door strategische fouten werden de legers een jaar later omsingeld en kwam Damietta opnieuw in handen van de moslims. Deze 5^de kruistocht had 100.000 slachtoffers gekost en was een danige mislukking dat ze zelfs niet in de meeste tellingen werd vermeld of aan de volgende kruistocht werd toegevoegd.

In deze wereldhistorische gebeurtenis was de aanwezigheid van Franciscus slechts een anekdote in de kantlijn, maar het is historisch bewezen. Franciscus kwam in augustus 1219 aan in Damietta. De ontmoeting met de sultan vond eind september plaats, vermoedelijk tijdens de onderbreking van de onderhandelingen na het innemen van het fort en voor de stad werd ingenomen. Naar verluidt reageerde Franciscus op de brutaliteit van de kruisvaarders tegen de bevolking met afgrijzen. De reis naar Syrië en Egypte was de derde poging van Sint Franciscus om naar de Saracenen te gaan en het evangelie aan hen te prediken. In de jaren daarvoor moest hij zijn project elke keer stoppen vanwege schipbreuk of ziekte. Samen met broeder Illuminatus gaat hij op bezoek bij Sultan AL Malik, de neef van de grote Salahaddin Eyyubi, de legendarisch geworden Sultan.

De ontmoeting tussen Sultan Al-Kamil Muhammad al-Malik en Franciscus had voor beiden gevolgen. Hoewel de Sultan zich niet bekeerde tot het christendom, was hij onder de indruk van de man uit Italië die gekleed was als een Soefi. Franciscus keerde na het gesprek ongeschonden terug naar Assisi. Moslims waren niet langer ‘wrede dieren’ voor hem, terwijl de kruistochtpropaganda zich in het Westen verspreidde. Hij waardeerde hun nobele manieren en diepe eerbied voor God.

Dientengevolge schreef hij in de eerste Regel van de Orde dat de leden van zijn gemeenschap die zich in andere sferen van cultuur bewogen, getuigen moesten zijn van het Christendom door een eenvoudige en vreedzame aanwezigheid en een dienst aan de mensen, en “noch ruzie maken noch argumenteren”. Bovendien, volgens het model van de Muezzin-oproep, pleit hij voor een teken in het Westen dat alle mensen de lof van God moeten onthouden. De Angelus-bel van de kerkklokken, die nog steeds gebruikelijk is, gaat ‘s ochtends, ’s middags en ‘s avonds terug naar dit initiatief.