“Khachaturian – Piano Works” door Iyad Sughayer, op het label BIS. Een verrassende ontdekking!

Voor zijn debuut cd heeft de jonge, talentvolle, Jordaans-Palestijnse pianist, Iyad Sughayer, een recital samengesteld van de ruime en veeleisende Sonate, tot het heerlijk “Kinderalbum”, bestaande uit tien miniaturen, speels en aangrijpend. Het recital sluit af met een compositie die samen met zijn eerste Pianoconcerto (1937), de naam van Khachaturian vestigde aan het begin van zijn internationale carrière. Gecomponeerd in 1932 naar verluidt op een avond, vestigde dit Toccata in Es zich al snel tussen de pronkstukken van het modern repertoire en werd een visitekaartje voor aspirant-virtuozen.Ga vlug luisteren.

Aram Khachaturian was de belangrijkste muzikale figuur uit de twintigste eeuw in de toenmalige Sovjetrepubliek Armenië. Veel van zijn belangrijkste werken dateren uit de eerste helft van zijn carrière. De expressieve onmiddellijkheid van zijn muziek, bepaald door zijn Armeense afkomst met zijn intens sensuele melodische schriftuur, levendige orkestratie en opvallende ritmiek, resulteerde in een populariteit die door weinig componisten van zijn generatie werd geëvenaard.

Hoewel hij voornamelijk wordt geassocieerd met grote orkestpartituren, waaronder zijn balletten “Gayaneh” met de wereldberoemde “Sabeldans”, en “Spartacus” (herinner u “Onedin line”, een Britse televisieserie van de BBC uit de jaren zeventig), en een prachtig vioolconcerto, componeerde hij misschien wel verrassend, ook een aantal werken voor piano solo.

Aram Ilich Khachaturian (1903-1978) werd geboren in Kodjori, nabij Tbilisi en overleed op 1 mei nota bene, in Moskou. Hij was eerst een leerling cello van het Gnessin Instituut in Moskou, en studeerde vervolgens verder aan het conservatorium van Moskou bij Mjaskovski (compositie), Glière en Vassilenko (orkestratie). Hij onderhield echter constante betrekkingen met Armenië en ontmoette Spendiarov, zijn grote voorganger, in zijn jeugd. Hij voltooide het conservatorium in 1934. Een aantal van zijn pianostukken dateren uit zijn studiejaren: Valse caprice (1926), Poème (1927), Toccata (1932). Khachaturian was echter niet echt een componist-pianist, maar eerder een orkestrator. Ook de catalogus van zijn pianowerken is vrij beperkt maar bevat wel enkele belangrijke composities. Net als een aantal andere Sovjet componisten (Prokofjev, Sjostakovitsj en vooral Kabalevski), bracht hij met zijn twee “Albums” (uit 1947 en 1965), hulde aan muziek voor kinderen. Op latere leeftijd componeerde hij nog een Sonatine (1958) en een Sonate (1961). Daarnaast zijn er een aantal transcripties van fragmenten van zijn orkestrale, toneel- of cinematografische werken gemaakt door andere musici.

Op de cd staan de Piano Sonata (1961), Two Pieces (Wals en Dans) (1926), Children’s Album, Book 1 (1947), Poem (1927), Sonatina (1959) en Toccata (1932).

Van zijn Sonate uit 1961, opgedragen aan de beroemde pianist, Emil Gilels, zei Khachaturian dat hij in deze Sonate, nieuwe, scherpe ritmes te hebben onderzocht, terwijl hij ernaar streefde om kleuren transparant en licht te houden. De gepubliceerde versie van het werk bevatte enkele coupures, vooral in de finale. De vorm is in drie klassieke bewegingen: Allegro vivace, Andante tranquillo en Allegro assai. Toccata achtige elementen zijn gevoelig aanwezig.

Het meeste van het eerste Kinderalbum werd gecomponeerd in 1947, behalve drie eerder geschreven stukken. Het bestaat uit tien stukken, waarvan er één een bewerking is van de Dans uit zijn ballet Gayaneh. Het laatste stuk is een fuga. “Poème” uit 1927 is een stuk gebaseerd op herhalingen van figuren gediversifieerd door ritmes en harmonieën. Het baadt in een klimaat van legendes en exotisme en wordt gemengd met bepaalde stijlelementen, ontleend aan de Franse impressionisten.

Toccata uit 1932, is het populairste stuk van Khachaturian. Het is briljant en vooruitstrevend, terwijl het werk technisch, gematigd moeilijk spelen is. Ook hier is de invloed van Debussy en Ravel duidelijk, zowel in de nieuwe pianotechniek als in bepaalde harmonische successies. Zoals gebruikelijk is bij een toccata, wordt de dynamische intensiteit af en toe afgesneden door sequenties van krachtige akkoorden. Voor de rest is zijn opbouw een opeenvolging van dissonante juxtaposities, ostinato-effecten en ritmische accenten.

Iyad Sughayer werd geboren in 1993 in Amman, waar hij zijn vroege opleiding kreeg. Hij is momenteel gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. Iyad Sughayer, werd al uitgenodigd om als solist op te treden met vele toonaangevende orkesten, waaronder het BBC Philharmonic Orchestra, het European Union Chamber Orchestra, de Manchester Camerata en de Cairo en Amman Symphony Orchestras. Hij speelde op het podium van de Bridgewater Hall, de Stoller Hall – waar Iyad zijn debuut maakte op BBC Radio 3 – de Laeiszhalle Hamburg, Steinway Hall New York, Castleton Festival Virginia, Kings Place en Wigmore Hall in Londen.

Na zijn studie bij Mohammed Sidiq in Jordanië, vervolgde Iyad zijn studies aan Chetham’s bij Marie Louise Taylor en Murray McLachlan. Hij studeerde vervolgens af aan de Royal Northern College of Music en aan het Trinity Laban Conservatorium van Muziek en Dans, waar hij de prestigieuze Trinity Laban Gold Medal kreeg. In 2018 keerde hij terug naar de RNCM om het International Artist Diploma te behalen bij Murray McLachlan, Martino Tirimo en Graham Scott. City Foundation Artist, Iyad, 2019 staat op het punt om als een rijzende ster, aan een aantal recitals in het VK, Europa en het Midden-Oosten te beginnen.Bravo!

Khachaturian – Piano Works Iyad Sughayer cd BIS-2436

https://www.stretto.be/2021/03/10/khachaturian-recitatives-and-fugues-childrens-albums-i-and-ii-door-charlene-farrugia-piano-op-het-label-grand-piano-een-ontdekking/

https://www.stretto.be/2020/02/29/tableaux-denfance-een-cd-met-mooie-pianostukken-voor-kinderen-van-kabalevsky-en-katchaturian-door-tristan-pfaff-op-het-label-ad-vitam/