Critici en uitvoerders hebben doorheen de tijd, de prachtige melodieën, kleurrijke orkestraties, virtuositeit en expressie bewonderd in de Pianoconcerti van Mozart. Ze bevatten enkele van zijn meest innovatieve, formele experimenten en ingewikkelde motivische ontwikkelingen, en, zoals duidelijk wordt door deze selectie, was elk concerto uniek.
Op de cd staan het Concerto voor 2 piano’s en orkest nr. 10 in Es, K365, het Pianoconcerto nr. 11 in F, K413 in een arrangement van Mozart voor piano en strijkkwartet, en het magistraal Pianoconcerto nr. 23 in A, K488.
In januari 1783 adverteerde Mozart in Wenen de publicatie van drie nieuwe, onlangs voltooide pianoconcerti (K413-415), die, zo stelde hij, zelfs enkel met kwartetbegeleiding konden worden gespeeld, waardoor een breder publiek kon worden bereikt. Op dezelfde manier vertelde hij zijn vader in een brief “dat de concerti heel briljant en aangenaam waren voor het oor. Hier en daar zullen alleen kenners tevreden zijn op zodanige wijze”, schreef hij, “dat ook de niet kenners tevreden zullen zijn, zonder te weten waarom”.
Mozarts Pianoconcerto nr. 10 in Es, KV 365 is een dubbelconcerto voor twee piano’s en orkest. Hij schreef het om het te spelen met zijn zus Maria Anna (“Nannerl”) (foto). Als jaar van voltooiing wordt 1779 genoemd, aan het eind van zijn Salzburger periode, maar papieronderzoek heeft uitgewezen dat de cadensen voor de beide hoekdelen eerder zijn vervaardigd. Daarom zou het concert tussen augustus 1775 en januari 1777 gedateerd kunnen worden. Jaren later voerde hij het werk nog eens uit in een huisconcert met zijn leerlinge Josepha Barbara von Auernhammer (foto).
Vanwege het concept voor twee piano’s is het 10de pianoconcerto een uitzondering in de reeks pianoconcerti van Mozart, waardoor het in veel opzichten moeilijk te vergelijken is met de andere werken in het genre. Het 7de pianoconcerto voor drie piano’s, het enige andere concert voor meer dan één piano, was reeds duidelijk superieur in termen van maturiteit en creatieve kracht. Mozart componeerde dit Triple Concerto in februari 1776, in opdracht van gravin, Antonia Lodron, die het samen met haar twee dochters wilde spelen. In 1780 herschreef Mozart het stuk, voor zichzelf en een andere pianist, voor twee piano’s.
De latere ontstaansperiode en persoonlijke rijping door ervaringen zoals de ongelukkige reis naar Parijs, waren daarvoor redenen. In dit werk hoefde Mozart ook geen rekening te houden met de beperkte mogelijkheden van de opdrachtgevers, zoals het geval was in het 7de Pianoconcert KV 242 (“Lodronconcerto”) en het 8ste Pianoconcert KV 246, aangezien hij het werk voor zichzelf en voor zijn zuster componeerde. De pianopartijen zijn daarom aanzienlijk veeleisender en kunnen het best worden vergeleken met het 9de Pianoconcerto (“Jeunehomme-concerto”), dat hij ongeveer een jaar eerder componeerde.
Het werk betekende voor de orkestratie een uitbreiding, aangezien Mozart hier twee fagotten voorschreef. Pas vanaf het 15de Pianoconcerto KV 450 schreef Mozart houtblazers voor. De thema’s zijn daarenboven rijk en in combinatie met een innovatieve, uitgewerkte structuur, en de eerste beweging heeft bijvoorbeeld al een grote orkestrale expositie in plaats van de ritornello’s uit zijn vroegere concerti. Net als in het 9de Pianoconcerto of Jeunehomme-concert in Es, KV 271 uit 1777, wordt de middenbeweging gekenmerkt door een grote diepte van gevoel en grandeur. Dit wees reeds duidelijk op de komende, grote concerti van Mozart.
Robert Blocker is een internationaal geprezen concertpianist die over de hele wereld optreedt. Blocker is door de Los Angeles Times beschreven als een artiest van “grote vaardigheid en prestatie” die optreedt met “een meetbare virtuoze neiging en aanzienlijke muzikale gevoeligheid.” Pianist Peter Frankl debuteerde in 1962 in Londen en debuteerde in New York bij het Cleveland Orchestra onder George Szell in 1967. Sindsdien trad hij op met vele van de beste orkesten ter wereld. In de Verenigde Staten is hij regelmatig te gast op veel toonaangevende festivals en heeft hij masterclasses over de hele wereld gegeven.
Mozart Concerto for 2 Pianos K.365 Pianoconcerto K.488 Pianoconcerto K.413 Robert Blocker Peter Frankl Yale Philharmonia William Boughton Statera Quartet cd Yale School of Music Nimbus NI6394