“C.P.E. Bach, Oboe Concertos” door hoboïste, Xenia Löffler en de Akademie für Alte Musik Berlin, op het label harmonia mundi. Subliem!

De barokhoboïste, Xenia Löffler is prominent aanwezig onder de Duitse bespelers van historische instrumenten als soliste, als eerste hoboïste van de Akademie für alte Musik Berlin en als leider van haar eigen Amphion Wind Octet. Ze is ook een belangrijke pedagoge.

Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788) was de tweede en meest succesvolle zoon van Johann Sebastian Bach. Hij was stilistisch een overgangsfiguur tussen de barok en het classicisme en had grote invloed op de stijl Mozart en Beethoven, mede dankzij zijn klaviersonates. Hij studeerde rechten in Leipzig en Frankfurt aan de Oder, maar werd in 1740 hofmusicus (klavecinist) van Frederik de Grote in Potsdam. De koning zelf was een bekwaam fluitist en componist. Carl Philipp Emanuel Bach componeerde er de “Preußische Sonaten” (1742) voor Frederik II, de “Württembergische Sonaten” (1744) voor de jonge hertog Carl Eugen von Württemberg en de “Sechs Klaviersonaten mit veränderten Reprisen” (1760) voor prinses Anna Amalia. Hij was een belangrijk muziektheoreticus voor klavierinstrumenten en was in die hoedanigheid, de vader van de moderne pianotechniek. Zijn “Versuch über die wahre Art das Klavier zu spielen” (1753-1762) was en bleef fundamenteel voor de kennis van de stijl van klavierinstrumenten in de tweede helft van de 18de eeuw.

Tussen 1738 en 1768 woonde en werkte C.P.E. Bach als klavecinist en componist in Ruppin en Berlijn. Daar componeerde deze “Berlijnse Bach” o.a. zijn Magnificat (1749), een Paas cantate (1756), verschillende symfonieën en concerti, drie Liederbände, zijnde “Geistliche Oden” en liederen op teksten van Gellert (1758), Oden met melodieën (1762) en “Sing-Oden” (1766), en wereldlijke cantaten. In 1768 werd hij als “städtischer Musikdirektor und Kantor am Johanneum”, Kapellmeister van de vijf hoofdkerken van Hamburg, als opvolger van zijn overleden dooppeter, Georg Philipp Telemann. C.P.E. Bach legde zich vanaf dan hoofdzakelijk toe op het componeren van religieuze muziek en bleef er wonen tot zijn overlijden in 1788.

C.P.E. Bach was een productieve componist van concerti, vooral voor klavier. Maar, net als zijn vader, componeerde hij vaak concerti voor verschillende instrumenten, waardoor het moeilijk te bepalen was, welke versie voor welk instrument, oorspronkelijk was. Zo werden drie concerti (Wq 170-172) bv., die aanvankelijk beschouwd werden als transcripties van de klavecimbel versies, oorspronkelijk voor cello gecomponeerd. C.P.E. Bach componeerde ook de eerste voorbeelden van de strijkerssymfonie als nieuw genre. In de symfonie was Bachs meesterschap van omgang met orkestrale kleuren, formele ontwikkeling en individuele bewegingen opmerkelijk. Deze eigenschappen zijn hier in de uitvoering van concerti en symfonieën, duidelijk te horen. Schitterend!

Op de cd staan de Hoboconcerti in Bes, Wq. 164 (H466) en in Es, Wq. 165 (H468), de Sinfonia in G, Wq. 180 (H655) en de Symfonie, Wq. 181 (H656).

Xenia Löffler werd in 1972 geboren in Erlangen, in de Duitse deelstaat Beieren. Haar liefde voor de barokhobo begon in 1990, toen ze een van de Bach-opnames van John Eliot Gardiner speelde op een nieuwe stereo-installatie die ze net had gekocht. Ze schreef zich in aan de Schola Cantorum Basiliensis in Basel, Zwitserland, een belangrijk centrum voor de studie van oude muziek, en studeerde verder aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In 1998 vormden Löffler en enkele van haar klasgenoten uit Basel het “Amphion Wind Octet”, dat ondertussen negen albums heeft opgenomen en op verschillende Europese festivals heeft gespeeld. Een doorbraak kwam in 2000 toen Löffler zich bij de tournee van Gardiners Engelse baroksolisten voegde, op hun Bach Cantata Bedevaart.

Het jaar daarop trad ze toe tot de Akademie für alte Musik Berlin, een van de beste barokorkesten van Duitsland, en groeide uit tot eerste hoboïste. Ze trad op als hobosoliste met ensembles waaronder de Batzdorfer Hofkapelle, het Collegium van Praag 1704 en het Händel-Festspielorchester in Halle. Löffler geeft sinds 2004 les aan de Hochschule für Künste in Bremen  en geeft vaak masterclasses in Duitsland en daarbuiten. Haar carrière heeft zich gericht op verwaarloosd repertoire voor barokhobo, waaronder een 2014-release op Accent met muziek van de broers, Johann Gottlieb en Carl Heinrich Graun. Ze bracht in 2018 een cd uit op Accent met Bach-hoboconcerti en het jaar daarop, een harmonia mundi-release met muziek van Bach met violiste, Isabelle Faust.

De Akademie für Alte Musik Berlin met als concertmeester, Georg Kallweit (foto), combineert bangelijk nauwkeurige precisie met uiterst scherpe zorg en aandacht voor details, en speelt met gedreven, ziedende energie en harmonische dynamiek. Xenia Löffler is alles wat je kan verlangen in dit repertoire, fraseren en kleuren met spontane flair,  twinkelingen van gevoel en plezier, en een adembenemend mooie lyriek in de langzame bewegingen. Löffler, die een moderne kopie van een historisch instrument bespeelt, heeft daarenboven een mooie, romige klank, doorspekt met beredeneerd vibrato. Het orkestspel en het samenspel met het orkest worden gekenmerkt door boeiende, extreem dynamisch contrasten en sonore profilering van gedetailleerde, snedige details. Subliem!

Carl Philipp Emanuel Bach Oboe Concertos Symphonies Wq. 180 & 181 Xenia Löffler Akademie für Alte Musik Berlin cd harmonia mundi HMM902601

https://www.stretto.be/2019/10/15/xenia-loffler-the-oboe-in-dresden-een-nieuwe-cd-op-het-label-accent/