Bert Gevaert en Johan Mattelaer over “Roma intima. Liefde, lijf en lust”, een prachtboek, uitgegeven door Sterck & Devreese. | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Ter gelegenheid van de van het boek ‘Roma Intima : Liefde, lijf en lust’, geschreven door classicus Bert Gevaert en uroloog Johan Mattelaer, werd onder hetzelfde thema, een wonderbaarlijke tentoonstelling gerealiseerd. U wordt daar nl. als bezoeker langsheen drie grote luiken, sensatie, werkelijkheid en creativiteit, meegenomen naar de wereld van…Romeins naakt en erotiek!

Heel wat uiteenlopende thema’s als het Romeins schoonheidsideaal, lichaamsverzorging en bordeelbezoek komen er aan de hand van objecten, replica’s, foto’s en diorama’s tot leven. Voor deze tentoonstelling werd beroep gedaan op collecties van privéverzamelaars en archeologische musea en op werken van binnen- en buitenlandse hedendaagse kunstenaars.

In het oude Rome waren orgieën dagelijkse kost en Rome was een waar paradijs voor mensen met grote seksuele appetijt. Maar, was dat wel zo ? Na de ontdekking van de erotische afbeeldingen in Pompeii en Herculaneum werd ons in de literatuur, de beeldhouwkunst en schilderkunst en hedendaagse film en televisie, een eenzijdig beeld van het “liederlijk”, Romeins liefdesleven voorgehouden. De auteurs verwijzen dit beeld naar het rijk der fabelen. In hun boek “Roma intima” gaan zij in op kwesties als, wat was voor de Romein een mooi lichaam, hoe zat het met de liefde tussen mensen van hetzelfde geslacht, hoe werden bad en toilet gebruikt, welk ondergoed droegen ze, bestond porno, waren er voorbehoedsmiddelen beschikbaar, en, welke obscene scheldwoorden gooiden ze elkaar naar het hoofd?

Moderne categorieën als lesbisch, homo, biseksueel en transgender prijken vrolijk in de inhoudstafel. Romeinse schoonheidsidealen en de obsessie met het tegendeel ervan, blijken verbazingwekkend parallel te lopen met onze voor- of afkeuren. Na het overvloedig etaleren van seks in al zijn vormen en kleuren, volgt nog een portie Romeinse toilethumor, inclusief een merkwaardige sectie over flatulentie.

Wie aan de lectuur begint, zal algauw merken dat de auteurs op een speelse manier, heel serieuze onderwerpen belichten. Voortdurend wordt de lezer erop gewezen dat wat herkenbaar en hedendaags lijkt, in de Romeinse oudheid heel anders (en zeker niet noodzakelijk beter) werd ingevuld, dat schijnbaar banale zaken heel relevant zijn om de antieke samenleving te doorgronden, en dat de oudheid steeds weer verrast, in een spel van herkenning en verbijstering, van verandering en continuïteit.

Bij de keuze van de titels hebben de auteurs zich laten leiden door songteksten en titels uit de wereld van de popmuziek. Na de inleiding, “You’ve got it all wrong”, volgt “And I say yes, you look wonderful tonight” over o.a. Romeinse schoonheidsidealen … en lelijkheid, algemene kenmerken van het ideaal lichaam, billen en de zone daartussen, wenkbrauwen en andere lichaamsbeharing, make-up, lichaamsgeur en parfum, en de lelijkheid van oude vrouwen. Het tweede hoofdstuk, “Don’t want no short dick man” is in de ban van de fallus. U leest over en ziet de gevleugelde fallus en fallusamuletten, de allergrootste lul van Rome (sic), Priapus en stenen hermes penissen.

In “Sing you’re glad to be gay” gaat het vervolgens over lesbisch, homo, biseksueel en transgender, passieve en actieve seksualiteit, kenmerken van een mannelijke vrouw, de eunuch als ultieme verwijfde man, vrijwillige castratie en travestie, hermafrodieten en homohuwelijk. In het vierde hoofdstuk, “Love and marriage, they go together like a horse and carriage”, komen huwelijk, overspel en echtscheiding, verschillen tussen het Romeins en het hedendaags, westers huwelijk, kinderen als juwelen van een vrouw en de straffen op overspel aan bod. In “Let’s talk about sex, baby”, gaat het dan weer over seks in al zijn vormen en kleuren, de tederheid van het kussen, masturbatie, anale en orale seks, betaalde liefde, vreemde voorkeuren voor dwergen en groepseks, en heel vreemde voorkeuren voor dieren.

In het hoofdstuk “Let it go” leest u over toiletbezoek en intieme hygiëne, ontmoet u de plassende putto, en gaat het over defeceren en urineren, kakken en pissen, samen gezellig op het toilet en de schaamte van scheten. Het voorlaatste hoofdstuk, ”She’s a model and she’s looking good”, behandelt Ars Romania impudica in de latere europese kunst, en “So we’re really not that different, me and you” vormt de conclusie.

Tussen de hoofdstukken zijn als “Vluggertjes”, afzonderlijke items op roze bladzijden, rond bekende en treffende popsongs te lezen, “I wanna be your underwear” van Bryan Adams gaat over sexy lingerie, “I’ve been looking so long at these pictures of you” van The Cure over obscene taal en pornografie, “You sexy motherfucker” van Prince gaat over obscene graffiti, “Hey you. Don’t be silly, put a condom on your willy” van Def Dames Dope over geboortebeperking, “She drives me crazy van Fine young Cannibals” gaat over afrodisiaca, “She’s a maniac” van Michael Sembello (uit “Flash Dance”) over seksmaniakken, en “It will always be you and me, forever be, eternally” van (The Cranberries gaat over seks tot in de dood. Een ontelbaar aantal magnifieke kleurfoto’s maakt alles aanschouwelijk. Deze rijkdom aan illustraties die de teksten ondersteunen is zowel afkomstig van archeologische, Romeinse sites, musea, als privéverzamelingen. Een prachtboek. Niet te missen!

Bert Gevaert, doctor in de Klassieke Talen, is groot kenner van de (soms gecensureerde) Romeinse teksten over liefde, seks en intimiteit. Johan Mattelaer, uroloog, opent de wereld van de fysiologische en lichamelijke aspecten van de menselijke seksualiteit. Gepromoveerd op Romeinse mentaliteitsgeschiedenis met een stevige portie literaire theorie, weet Gevaert als geen ander de ‘weerbarstige’ antieke teksten te contextualiseren en naar de huidige tijd te vertalen. Als immer nieuwsgierig cultuurhistoricus is Gevaert van vele markten thuis. Zijn antropologische ervaring in Mongolië heeft zijn kijk op ‘vreemde’ culturen ongetwijfeld verrijkt en verruimd. Als uroloog en kunstverzamelaar is Johan Mattelaer grondig vertrouwd met opvattingen over seks, zoals die door de eeuwen heen bestonden. Seksualiteit en erotiek zijn voor hem nauw verweven met religie, kunst en cultuur in de ruimste zin van het woord.