“Beethoven, Der Schöpfer und sein Universum”. Uitgeverij Pantheon gaf Martin Gecks boek over Beethoven opnieuw uit. Een Must! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

In dit boek over de Titaan van de muziek, fonkelen 32 sterren (componisten, schrijvers, uitvoerders e.a.) in 12 thema’s rond Beethovens zon. Geen biografie maar een zeer, zeer erudiete vertelling over ideeën, invloeden en verbanden. Magistraal !

Rond 1800 vond er een muzikale revolutie plaats. Ludwig van Beethoven componeerde dan nl. de “Eroica”, “Fidelio” en de 9de Symfonie. Martin Geck, één van de grootste kenners van de componist, benadert in zijn nieuw boek het universum van de geniale Beethoven op een uiterst originele en onconventionele manier. In goed gedocumenteerde portretten geeft hij antwoorden op ongebruikelijke vragen als, welke invloeden hadden Shakespeare en Rousseau op Beethoven, wat was zijn relatie met tijdgenoten als Goethe, Napoleon en Schubert en hoe belangrijk was Beethoven voor Richard Wagner, Glenn Gould, of Aldous Huxley? Martin Geck verkent het mysterieus netwerk van relaties, ideeën en motieven die uitmonden in Beethovens uniek oeuvre. Met vertellend gemak onthult hij de universele betekenis van Beethoven en laat hij zien hoe tijdloos Beethovens muziek wel is.

Geck bespreekt twaalf thema’s (“zwölf thermenzentrierten Expeditionen ins Beethoven-Universum”), zijnde “Titanismus”, “Festigkeit”, “Natur”, “Tollheiten im umfeld der Eroica”, “Lebenskrisen, Gottergebenheit, Kunstfrömmigkeit”, “Phantastik”, “Transzendenz”, “Struktur und Gehalt”, “Utopien”, “Komponieren im schatten Beethovens”, “Virtuoses Klavierspiel im zeichen Beethovens” en “Beethoven en France”. Als Epiloog, “und wo bleibt Goethe?”

Bij het thema “Titanismus” komen Napoleon, Furtwängler en prof. Lydia Goehr, specialiste in muziekfilosofie aan Columbia University en dochter van de componist Alexander Goehr, aan bod. In “Festigkeit” gaat het over J. S. Bach, Aldous Huxley en Glenn Gould en in “Natur ” verschijnen Jean-Jacques Rousseau, Leonard Bernstein en Tintoretto. In “Tollheiten im Umfeld der Eroica” zijn de protagonisten Fürst Franz Joseph Maximilian von Lobkowitz, de toneelschrijver Wolfgang Robert Griepenkerl, in wiens oeuvre muziek het belangrijkste thema was, en Hans von Bülow, die de Trauermarsch uit Beethovens Eroïca met zwarte handschoenen aan dirigeerde. Bij het thema “Lebenskrisen, Gottergebenheit, Kunstfrömmigkeit” gaat het over de theoloog Johann Michael Sailer, die Beethoven adviseerde bij het componeren van zijn Missa Solemnis, over de zoon van Beethovens broer, Karl en over “Die unsterbliche Geliebte”.

Dramatische en romantische verbeelding staat met vergelijkingen met Shakespeare, Robert Schumann, Jean Paul, centraal rond het thema “Phantastik”. Hölderlin en de schilder Caspar David Friedrich kregen hun plaats rond “Transzendenz” en bij “Struktur und Gehalt” gaat het over Hegel, Theodor W. Adorno en de dirigent en muziekcriticus Paul Bekker. In “Utopien” zijn Wagner, Thomas Mann en Hanns Eisler vertegenwoordigd, Schubert, Mendelssohn Bartholdy en Liszt componeerden “im Schatten Beethovens”. Geck koos Clara Schumann, Artur Schnabel en de omstreden pianiste Elly Ney, die als Beethoven specialiste, de nazi ideologie vertolkte, als voorbeelden van het “Virtuoses Klavierspiel im zeichen Beethovens”. Rond het thema “Beethoven en France” komen ten slotte Romain Rolland, Stravinsky en Gilles Deleuze aan het woord.

Geck schrijft dat hij in zijn boek van de muziek van Beethoven het middelpunt van de wereld wilde maken. Niet omdat ze als een afbeelding van een hogere orde van de schepping zou kunnen worden beschouwd zoals men eerder met Bach deed, maar omdat het bij Beethoven om een diep menselijke schepping met een krachtige vredesboodschap gaat. Als meerwaarde, de uitgebreide bibliografie. Een uitzonderlijk interessant boek, een immense verrijking van het Beethoven universum. Zeker, zeker lezen. “Ungebrochene Strahlkraft”. Een Must !

De vorig jaar overleden, Duitse musicoloog, Martin Geck (1936-2019), groeide op in een protestantse pastorie in Recklinghausen. Hij studeerde in 1955 af aan de Petrinum-middelbare school in Recklinghausen en daarna studeerde musicologie, theologie en filosofie in Münster, Berlijn en Kiel. Zijn doctoraat volgde in 1962. In 1966 werd hij de oprichter van de “Richard Wagner Gesamtausgabe”. In 1970 werkte hij als lector bij een uitgeverij van schoolboeken en werd vervolgens auteur van talloze boeken over componisten en muziek. In 1974 werd hij privé-docent en van 1976 tot zijn emiraat in 2001, was hij hoogleraar muziekwetenschap aan de Universiteit van Dortmund. Geck schreef veel werken over de geschiedenis van de Duitse muziek in de 17^de -, 18^de – en 19^de – eeuw, maar was ook geïnteresseerd in muziekeducatie en muziektherapie. Hij was actief in het Bach-onderzoek en was de initiatiefnemer van de Dortmundse Bach Symposia. Geck was ook lid van de wetenschappelijke adviesraad van de kritische editie van alle werken van Johann Rosenmüller. In 2018 werd zijn boek over Beethoven, in de categorie non-fictie, genomineerd voor de prijs van de Boekenbeurs in Leipzig.