Na het succes van hun Liszt-recital en de lovende kritieken herontdekken Cyrille Dubois en Tristan Raës deze onbekende maar opmerkelijke composities en onthullen ze met Palazzetto Bru Zane hun uitzonderlijke moderniteit. Ze brengen zo het niet-erkend genie van Nadia en Lili Boulanger opnieuw onder de aandacht en herstellen dit onrecht met hun gedenkwaardige opname.
De Franse dirigente, pianiste, organiste en beroemde docente, Juliette Nadia Boulanger (1887-1979) en haar jong overleden zuster Juliette Marie Olga (Lili) (1893-1918) behoorden tijdens het fin-de–siècle en de Belle époque in Parijs tot het neusje van de zalm van het Frans muziekleven. Ze waren de dochters van de componist-pianist Ernest Boulanger (1815-1900) (foto), die bevriend was met Ambroise Thomas, Gounod en Tsjaikofski, die in 1835 de Prix de Rome had gewonnen, die een tiental succesvolle opéra’s comiques had gecomponeerd en docent compositie was aan het Conservatorium in Parijs, en zijn jonge, Russische vrouw, prinses Raïssa Ivanovna Mychetsky (1854 of 1858-1935), die zangeres was. 
Het werd nooit bewezen maar naar het schijnt was niet Ernest Boulanger hun vader, maar wel William Oscar Wilford Bouwens van der Boijen (1834-1907), een Nederlandse architect die zich in Parijs had gevestigd als architect van Hôtels particulier. Het huwelijk tussen Ernest en Raïssa was trouwens meer dan zeven jaar kinderloos. In januari 1885 was Raïssa weliswaar bevallen van een eerste dochter, Nina Juliette, die echter het daarop volgend jaar, in augustus 1886, overleed. Een vierde en laatste dochter, Léa Marie-Louise, werd geboren op 24 maart 1898, maar overleed reeds vijf maanden later.
Hoe dan ook, de beide zussen Nadia en Lili, groeiden op in een zeer muzikaal en een zeer intellectueel milieu. Lili was nog geen vijf jaar oud toen ze met haar oudere zus, Nadia, meeging naar het conservatorium. Als organiste kreeg Nadia les van Charles-Marie Widor en Louis Vierne en zou later het orgel bespelen tijdens de premières van Coplands Symphony for Organ and Orchestra (1925), later herwerkt tot zijn Symphony Nr. 1, en Stravinsky’s Concerto in Es, “Dumbarton Oaks” (privé, 1938).
Als pianiste vormde Nadia (foto) vanaf 1904 een duo met haar pianodocent, Raoul Pugno. Lili studeerde compositie bij Paul Vidal, fuga en contrapunt bij Georges Caussade, orgel bij Louis Vierne, harp bij Alphonse Hasselmans, en verder piano, viool en cello. Voor een deel vonden de lessen thuis plaats wegens haar zwakke gestel. Lili was nl. chronisch ziek sinds ze op tweejarige leeftijd een longontsteking had opgelopen. Ze behaalde in 1913 desondanks als eerste vrouw, de Prix de Rome met haar cantate “Faust et Hélène”. Begin 1918 vluchtten de beide zussen naar Mézy-sur-Seine in het departement Seine-et-Oise (nu Yvelines). Daar overleed Lili op 15 maart van dat jaar. De diagnose was een vorm van tuberculose, maar mogelijks was de toen nog onbekende ziekte van Crohn de oorzaak van haar zwakke gezondheid en haar vroege dood. 
Lili (foto) componeerde o.a. een Nocturne voor viool en piano, Psaume 129 voor bariton en orkest, “Prière Bouddhique” voor tenor, koor en orkest, en fragmenten uit “La princesse Maleine” naar het toneelstuk van Maurice Maeterlinck. Deze opera, waaraan ze in haar laatste jaren werkte, heeft ze nl. niet kunnen voltooien. Haar bekendste compositie was het Pie Jesu dat ze op haar sterfbed aan Nadia dicteerde. Na het vroegtijdig overlijden van haar geliefde zus, stelde Nadia voor de rest van haar leven alles in het werk om het nagelaten oeuvre van haar zuster bekend te maken, uit te voeren en haar nagedachtenis te eren.
Als privé muziekpedagoge, aan de École Normale de Musique de Paris of aan het Conservatoire Américain de Fontainebleau, waarvan ze van 1948 tot 1978 directeur was, was Nadia Boulanger verantwoordelijk voor de vorming van een hele generatie vooraanstaande componisten. Haar leerlingen kwamen uit Europa, Australië, Zuid-Amerika en Canada, en meer dan 600 waren afkomstig uit de Verenigde Staten. Jonge Amerikanen die bij haar les volgden, gaven haar op hun beurt Engelse les. Tot haar groot aantal leerlingen behoorden Leonard Bernstein (met haar op de foto), Ástor Piazzolla, Aaron Copland, Michel Legrand, Darius Milhaud, Quincy Jones, Burt Bacharach, John Eliot Gardiner, Daniel Barenboim en Philip Glass.
Beroemd waren haar woensdagmiddagklassen, waarbij een menigte mensen samendromde in haar appartement aan de Parijse Rue Ballu (sinds 1970 Place Lili-Boulanger N° 3) om te luisteren naar hoe “Mademoiselle” aan de piano, een compositie analyseerde. Door de rol die ze speelde in de herontdekking van Monteverdi was ze ook een pionier op het gebied van de authentieke uitvoeringspraktijk. Als componiste liet ze vooral liederen en piano- en kamermuziek na in een stijl die beïnvloed was door Fauré, Debussy en Ravel.
Beïnvloed door Debussy en Fauré, vertonen deze stukken een opmerkelijke durf en zijn ze stilistische gesproken, ongebruikelijk van aard. Lili Boulanger zou waarschijnlijk de meest opvallende werken van de twintigste eeuw hebben voortgebracht, ware het niet dat haar leven bruusk beëindigd werd op 24-jarige leeftijd, waardoor ook haar zus Nadia, stopte met componeren.
De tenor, Cyrille Dubois werd in 1985 geboren in Ouistreham aan de Normandische kust. Op zesjarige leeftijd zong hij al in het koor van zijn geboortestad en het jaar daarop trad hij toe tot het kinderkoor van de “Maîtrise de Caen” o.l.v. Robert Weddle. Hij maakte snelle vorderingen als zanger, sprak Engels en verscheen op 12-jarige leeftijd in een productie van Benjamin Brittens “The Turn of the Screw” in de Opéra de Lyon. Na zijn stemmutatie, koos hij tijdelijk voor een wetenschappelijke carrière, maar keerde terug naar de muziek en schreef zich in aan het Conservatoire National Supérieur d’art dramatique in Parijs. Na zijn studie bij Alain Buet, trad hij toe tot het opleidingscentrum van de Opera van Parijs en heeft daar ondertussen al belangrijke rollen gezongen: Sam Kaplan in Kurt Weills Street Scene (2010) en Goncalves in Maurice Ravels eenakter “L’heure espagnole” (2011). Reeds als jonge solist zong hij “Pie Jesu” in de Requiems van Fauré, Duruflé en Andrew Llyod Weber, de Chichester Psalms van Bernstein en de rol van Miles in “The Turn of the Screw” (“Le Tour d’Ecrou”) van Benjamin Britten in de Opera’s van Lyon en Chambéry. 
Maar Cyrille’s grote passie ligt in de interpretatie van het Lied en de Mélodie. Tegenwoordig wordt hij trouwens beschouwd als één van de beste uitvoerders van dit repertoire. Door zijn contact met Anne Le Bozec en Jeff Cohen met wie hij in recitals optrad, ontdekte hij dit repertoire. Hij vormde met de pianist Tristan Raës het “Duo Contraste”, en door ontmoetingen met geweldige artiesten, met name met Helmut Deutsch tijdens een masterclass voor de Lieder, en met François Le Roux voor de Mélodie, konden ze hun repertoire verdiepen en uitbreiden. Als “Duo Contraste” wonnen Dubois en Tristan Raës prijzen op de Lili en Nadia Boulanger Wedstrijd en op de Wedstrijd voor kamermuziek in Lyon, en traden ze ook op in de Wigmore Hall in Londen.
Tristan Raës leerde al op 6-jarige leeftijd piano spelen. Na een eerste prijs aan het Schola Cantorum in Parijs en een gouden medaille aan het conservatorium van Lille, ging hij in 1999 naar het Conservatoire National Supérieur de Musique de Paris, waar hij in 2002 zijn prijs en diploma hoger onderwijs behaalde bij Bruno Rigutto. In hetzelfde jaar ontving hij de tweede prijs en de prijs voor “Hedendaagse muziek” op het Moravische concours in Tsjechië en volgde vervolgens de hogere kamermuziekcursus bij Marie-Francoise Bucquet en Daria Hovora. Hij werkte ondertussen samen met Nicholas Angelich, Pascal Devoyon en Pierre Boulez, ter gelegenheid van de uitvoering van één van zijn eigen werken. Sinds geruime tijd is hij chef de chant/assistent aan het Conservatoire à Rayonnement Régional de Paris.
Op de cd staan 21 Mélodies. De zussen componeerden ze op gedichten van Henry Bataille, Armand Sylvestre, Albert Samain, Verlaine, Camille Mauclair, Maeterlinck, Bertha Galeron de Calonne, Georges Delaquys en Emile Verhaeren. “Soir d’hiver” is op een gedicht van Nadia Boulanger en “Les Heures claires” componeerde Nadia samen met Raoul Pugno. (Samen met Pugno componeerde Nadia ook de opera “La ville morte” op een libretto van Gabriele d’Annunzio). De cd “Mélodies” werd vorig jaar opgenomen in het Palazzetto Bru Zane in Venetië.
Raoul Pugno (1852-1914) (foto) was één van de belangrijkste docenten en muzikale vrienden van Nadia Boulanger. Zij ontmoette hem in 1904 en het toeval wilde dat ze beiden buren waren, gedurende de wintermaanden in Parijs en in de zomermaanden in Gargenville, waar Pugno een huis, “La maison Blanche” had en waar hij van 1904 tot 1908, burgemeester was. Vanaf het moment dat ze elkaar kenden speelde Pugno een belangrijke rol in de start van de carrière van Nadia. Hij zorgde onder andere voor haar eerste Amerikaanse studenten en Pugno stimuleerde Nadia tot twee keer toe om mee te doen aan de competitie voor de Prix de Rome, die heeft ze echter nooit heeft gewonnen. Wel behaalde ze in 1908 de tweede prijs. Daarnaast zorgde Pugno, samen met Fauré, Vierne en vele anderen, voor studenten voor Nadia. Dit zou later uitgroeien tot haar beroemde woensdagmiddagklassen.
Het zingen met de (typisch Franse) oraal-uvulaire keel- of huig-r zoals in de spreektaal i.p.v. met de gebruikelijke tongpunt-r in functie van de duidelijke articulatie is hier even wennen, maar los daarvan bieden de Mélodies op deze cd, gezongen door een mooie, heel lichte en transparante tenor stem, een unieke gelegenheid om de intieme, lyrische kunst van de beide zussen en de daarmee gepaard gaande poëzie te ontdekken. Warm aanbevolen, dus. En, lees voor de gelegenheid eens “À la recherche de Lili Boulanger” van Jérôme Spycket (Ed. Fayard) (foto)
Nadia & Lili Boulanger Mélodies Cyrille Dubois Tristan Raës cd Palazzetto Bru Zane Aparte AP224
