Er is weinig bekend over het leven van Diego Ortiz (ca.1510- ca.1576). Hij wordt verondersteld te zijn geboren in Toledo en overleed waarschijnlijk in Rome. In 1553 woonde Ortiz in het onderkoninkrijk Napels. Vijf jaar later benoemde de derde hertog van Alba, Fernando Álvarez de Toledo, hem tot maestro di cappella van de koninklijke kapel in Napels.
In 1565 bekleedde Ortiz nog steeds die functie onder de onderkoning, Pedro Afán de Ribera, hertog van Alcalá. Een recente studie suggereert dat Diego Ortiz het model zou kunnen geweest zijn voor een personage in het beroemd schilderij van Paolo Caliari Veronese, “De bruiloft te Kana” uit 1563. Bij het instrumentaal ensemble op de voorgrond is er nl. een opvallende gelijkenis van het geschilderd personage met het enige bekend, gegraveerd portret van Ortiz (foto’s).
Diego Ortiz publiceerde in 1553 in Rome zijn “Trattado de Glosas”. Zijn Trattado met Recercada’s (ricercare’s) verscheen gelijktijdig in het Spaans en in het Italiaans en was in de eerste plaats een belangrijk getuigenis van de hoogstaande, Spaanse, instrumentale kunst. Bepaalde Recercada’s waren gebaseerd op “La Spagna” en op chansons van Jacob Arcadelt (ca.1505-1568) en Pierre Regnault (dit Sandrin) (ca.1490-ca.1561). De Spaanse titel was “Trattado de glossas sobre clausulas y otros generos de puntos en la musica de violones nuevamente puestos en luz”. De Italiaanse editie had als titel, “Glose sopra le cadenze et altre sorte de punti in la musica del violone”.
Ortiz publiceerde in 1565 in Venetië ook nog een verzameling polyfone, religieuze muziek. “Musices liber primus hymnos, Magnificas, Salves, motecta, psalmos” bevat 69 composities voor vier tot zeven stemmen, gebaseerd op Gregoriaanse melodieën. Ze waren stilistisch conservatief voor die periode, maar pasten bij de smaak van de toegewijde, Ortiz’ werkgever, Pedro Afán de Rivera, hertog van Alcalá (foto), de Spaanse onderkoning in Napels. In het voorwoord van de publicatie moedigde Ortiz de uitvoerders aan om deze religieuze polyfone werken te begeleiden op instrumenten, een praktijk die destijds de voorkeur had in Spanje. Uit recente bevindingen blijkt dat hij na zijn dienst aan het Spaans-Napolitaans hof, van april 1572 tot september 1576, als “famigliare” verscheen aan het hof van Colonna in Rome.
Het tweede boek met Recercada’s van de “Trattado de Glosas” wordt hier door Bruno Cocset en Guido Balestracci in zijn geheel gespeeld. Als aanvulling van de inventiviteit en virtuositeit van deze muziek, werden korte stukken toegevoegd van tijdgenoten van Ortiz, emblematische, Spaanse componisten uit de Gouden Eeuw als Antonio de Cabezón (Diferencias op orgel en klavecimbel), Luis de Milán (Fantasia’s op vihuela) en Tomás Luis de Victoria (“O Magnum Mysterium” door het Consort). 
De herontdekking van dit repertoire was nauw verbonden met de herontdekking van ontbrekende en nagemaakte instrumenten, geïnspireerd door de gitaarbouwers Gasparo da Salò en Domenico Russo, schilderijen van El Greco, gravures die voorkomen in de “Regola rubertina” van Silvestro Ganassi (foto) uit 1542, en zeldzame instrumenten die gerestaureerd zijn. Vijf gamba’s werden trouwens speciaal gemaakt door Charles Riché. De uitvoerders zijn Les Basses Réunies, de violist, Guido Balestracci, de cellist en gamba speler, Bruno Cocset, de luitspeler, Xavier Diaz-Latorre, en de Franse organiste en klaveciniste, Maude Gratton.
Het ensemble, “Les Basses Réunies”, opgericht in 1996 met als doel het specifiek erfgoed van de met een boog bespeelde basinstrumenten te benadrukken, verenigt zich rond Bruno Cocset. Het ensemble richt zich op de zoektocht naar een solide identiteit en de gezamenlijke verkenning van het repertoire en de organologie, welsprekendheid van het muzikaal discours, passie voor articulatie en de authentieke kleur en klank. De instrumentenbouwer, Charles Riché is hun trouwe metgezel. Zo werden twaalf instrumenten nieuw gemaakt voor de programma’s en projecten van het ensemble, celli, een consort van violen uit de 17de eeuw, en een consort van altviolen uit de 16de eeuw. Dit is Top! Niet te missen.
Diego Ortiz Trattado de Glosas Bruno Cocset Guido Balestracci Les Basses Réunies cd Alpha 563
https://www.stretto.be/2017/03/31/folk-klassiek-geminiani-in-dublin/