In zijn fascinerend boek, “The Maths of Life and Death” vertaald door Laura van Campenhout en Fabian Petit, vertelt wiskundig bioloog Kit Yates, uitzonderlijke verhalen waarbij wiskunde een doorslaggevende rol speelde en in sommige gevallen, zelfs het verschil maakte tussen leven en dood. 
Van verjaardagen en geboortecijfers tot onze kijk op het verstrijken van de tijd, van overbevolking en ziekteverspreiding tot bizarre ongevallen, elk aspect van ons leven, van de wieg tot het graf, heeft als fundament de wiskunde. Veel mensen kregen dat al ingeprent op de middelbare school, toch zijn we ons nauwelijks bewust van het groot belang van wiskunde in ons dagelijks leven, op ons werk en thuis, in de rechtbank en…in het ziekenhuis.
De zeven hoofdstukken van dit boek verkennen de waargebeurde verhalen over gebeurtenissen die het leven van mensen op zijn kop hebben gezet en waarbij de wiskunde, al dan niet correct toegepast, een doorslaggevende rol heeft gespeeld: patiënten die door defecte genen invalide worden en ondernemers die door foutieve algoritmen failliet gaan; onschuldige slachtoffers van gerechtelijke dwalingen en onwetende slachtoffers van softwareproblemen. We volgen de verhalen van beleggers die een fortuin hebben verloren en ouders die kinderen hebben verloren, allemaal vanwege wiskundig wanbegrip. We worstelen met ethische dilemma’s van screening tot statistisch boerenbedrog en onderzoeken relevante maatschappelijke kwesties, zoals politieke referenda, ziektepreventie, strafrecht en kunstmatige intelligentie.
In dit boek verneemt u dat wiskunde diepzinnige of belangrijke dingen over al deze onderwerpen te zeggen heeft. “Ik som niet alleen de plekken op waar wiskunde kan opduiken”, zo schrijft Yates, “maar voorzie je daarnaast op tal van pagina’s van eenvoudige wiskundige regels en hulpmiddelen die je in je dagelijkse leven kunnen helpen: van het vinden van de beste zitplaats in de trein tot hoe je je kalmte bewaart als je een onverwachte testuitslag van je arts krijgt.” “Ik stel eenvoudige manieren voor”, zo vervolgt hij, “om numerieke fouten te voorkomen en we krijgen drukinkt aan onze vingers als we de cijfers achter de krantenkoppen ontwarren. We kijken van dichtbij naar de wiskunde achter consumentengenetica en zien wiskunde in actie terwijl we de stappen onder de aandacht brengen die genomen kunnen worden om de verspreiding van een dodelijke ziekte te helpen stoppen.”
Het boek van Yates is geen wiskundeboek. Het is ook geen boek voor wiskundigen. Je zult op deze pagina’s geen enkele vergelijking vinden. Het doel van dit boek is niet om je weer te doen denken aan de wiskundelessen op school, waar je misschien al jaren geleden bent afgehaakt, maar eerder het tegenovergestelde. Als je ooit buitenspel bent gezet en je het gevoel hebt gekregen dat je niets met wiskunde kunt of er niet goed in bent, zie dit boek dan als een revanche.
“Ik geloof oprecht”, schrijft Yates, “dat de wiskunde er is voor iedereen en dat we allemaal de prachtige wiskunde die centraal staat in de ingewikkelde fenomenen die we dagelijks ervaren, kunnen waarderen. Wiskunde het valse alarm dat op ons verstand inspeelt en het vals vertrouwen dat ons ’s nachts helpt om te slapen, de verhalen die ons op de sociale media worden opgedrongen en de internetmemes die zich daar verspreiden.” “Wiskunde”, zo vervolgt hij, “is zowel de mazen in de wetgeving als de naald die deze dicht, het is zowel de technologie die levens redt als de fouten die deze in gevaar brengen en wiskunde is zowel de uitbraak van een dodelijke ziekte als de strategieën om deze te bestrijden. Ze is onze beste hoop op antwoord op de meest fundamentele vragen over de raadsels van de kosmos en de geheimen van onze eigen soort. Ze gaat ons voor op talloos veel levenspaden en ligt aan gene zijde te wachten om ons bij het uitblazen van onze laatste ademtocht aan te staren.”
Dit fascinerend en intrigerend boek bestaat uit een inleiding, 7 hoofdstukken en een epiloog. De eerste 4 hoofdstukken kregen als titels, “Exponentieel denken: een verkenning van de geweldige kracht en ontnuchterende grenzen van exponentieel gedrag”, “Sensitiviteit, specificiteit en second opinions: waarom de wiskunde ervoor zorgt dat de geneeskunde ertoe doet”, “De wetten van de wiskunde: onderzoek naar de rol van de wiskunde in de wetgeving” en “Je moet de waarheid niet geloven: statistieken in de media tot hun ware proporties teruggebracht”. De drie daaropvolgende hoofdstukken kregen als titels “Een kwestie van plaats en tijd: de evolutie van onze talstelsels en hoe ze ons in de steek laten”, “Aanhoudende optimalisering: het ongeremde potentieel van algoritmen, van evolutie tot e-commerce”, en “Vatbaar, besmettelijk, verwijderd: ziektebeheersing hebben we zelf in de hand”. Als Epiloog, “wiskundige emancipatie”. Buitengewoon, fascinerend en brandend actueel. Niet te missen!
Kit Yates is hoofddocent aan de afdeling Wiskundige Wetenschappen en codirecteur van het Centrum voor Wiskundige Biologie aan de Universiteit van Bath. Hij voltooide zijn doctoraat in de wiskunde aan de Universiteit van Oxford in 2011. Zijn onderzoek toont aan dat wiskunde kan worden gebruikt om allerlei real-world fenomenen te beschrijven: van embryovorming tot sprinkhanenzwerm en van slaapziekte tot eischaalpatronen. Zijn onderzoek naar wiskundige biologie is onder meer gedekt door de BBC, The Guardian, The Telegraph, the Daily Mail (Londen), RTE, Scientific American en Reuters. Naast zijn academische functie is Kit ook auteur en wetenschapscommunicator. “The Math of Life and Death” is zijn eerste boek.
Kit Yates Het grote verschil, Een wereld vol wiskunde Uitg. Thomas Rap 368 bladz. ISBN 9789400405875
