Jan Keij, “Kierkegaard anders gezien, Over de denker die het verschil maakt”, een uitgave van Klement. Inspirerend en uitnodigend.

Jan Keij biedt op geheel eigen wijze een nieuwe kijk op Kierkegaard door hem te typeren als verschilsdenker. Deze inleiding biedt daarmee een heel originele, uitdagende en provocerende visie op de Deense filosoof.

Jan Keij legt Kierkegaard uit zoals de Deen dat zelf zou willen, op een vrije wijze, waarbij in getrouwheid aan zijn teksten gezocht wordt naar het nut van zijn filosofie voor het persoonlijke leven. Want het was Kierkegaard te doen om het individu. De toepasbaarheid van zijn gedachtegoed wordt versterkt door hem te interpreteren vanuit Levinas en Derrida. Via deze hedendaagse denkers wordt het christelijke van Kierkegaards wijsbegeerte getransformeerd in een seculiere religiositeit, en wel zo dat ook agnosten zich daar in kunnen vinden. Een prima leidraad voor de vaak moeilijke exercitie die het leven kan zijn.

“Kierkegaard heeft de ‘grondtekst’ van het individu willen blootleggen. Hij heeft, voorbij alle teksten, voorbij alle perspectieven, voorbij alle mensbeelden, gepoogd om bij de mens zelf, bij zijn an sich, zijn geheim, te komen. Ik probeer hem daarin te volgen. En mijn getrouwheid aan zijn teksten, mijn recht doen, komt inderdaad naar voren in mijn wil deze mens als ‘oertekst’ te koppelen aan de praktijk van het leven, aan jouw en mijn existeren. Ervaring, ervaring en nog eens ervaring is wat telt. Dat is het eerste en het laatste beoordelingscriterium”.

“En om nog even op de christelijkheid als zijnde het badwater terug te komen”, zo lezen we, “dat gooi ik weg. Dan blijft met het kind toch het religieuze overeind, want dat krijgt, zoals gezegd, een heel creatieve uitleg, en wel met hulp van Jacques Derrida. Je zult dan als lezer kunnen vaststellen dat filosofie ook een vorm van kunst is. En kunst moet je benaderen met een open mind, met de bereidheid nieuwe perspectieven, nieuwe beelden op te doen. Dat geldt zeker ook voor filosofie: die bestudeer je met de bereidheid van je geloof te vallen, ook eventueel van een atheïstisch geloof, dat bij sommigen zo dogmatisch kan zijn dat het onderscheid op dat punt met bevindelijk gereformeerden wegvalt.”

“Wat ik met dit boek tevens duidelijk wil maken”, schrijft Jan Keij, “is dat de westerse filosofie aan Kierkegaard een totaal nieuwe kijk op het individu te danken heeft. Ik zal dat vooral doen door hem als differentiedenker te typeren. Vandaar: de denker die het verschil maakt. Maakt: voor het eerst in de westerse wijsbegeerte. Als bonus levert die kijk ook nog eens een waarom op waarvoor je kunt leven. En ja, als je weet waarom je leeft, kun je ook behoorlijk wat tegenslag verdragen. Conform de uitspraak van Nietzsche: Wie een waarom heeft waarvoor hij wil leven kan bijna elk hoe verdragen.”

De bedoeling van Kierkegaard, en van dit boek, is te wijzen op dat waarom, op je bestemming als mens, los van elke godsdienst. Los dus ook van het christendom, dat met de menswording van God al op weg was naar die secularisatie die uiteindelijk de mens en niets dan de mens centraal stelt.

Dr. Jan Keij (°1948) is filosoof en een vooraanstaand Levinas kenner. Hij geeft cursussen filosofie, onder andere in de gezondheidszorg, en publiceerde onder meer ‘De filosofie van Emmanuel Levinas’, ‘Nietzsche als opvoeder’ en ‘Levinas in de praktijk’.Jan Keij studeerde tijdens zijn werk als onderwijzer filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn afstuderen (cum laude) promoveerde hij op de filosofie van de Franse filosoof Emmanuel Levinas (1906-1995). Hij wilde vervolgens de maatschappelijke relevantie van filosofie toetsen en schreef zich daarom in bij de Kamer van Koophandel als zelfstandig ondernemer in de filosofie (‘handelaar’ in denkbeelden). Sindsdien geeft hij cursussen voor leken en werkers in de gezondheidszorg (geaccrediteerde cursussen voor artsen en therapeuten). De filosofie van Levinas inspireerde artsen in Rotterdam zodanig dat een gezondheidscentrum vernoemd is naar deze denker.

Jan Keij Kierkegaard anders gezien, Over de denker die het verschil maakt 199 bladz. Uitg. Klement ISBN 9789086872503

https://www.stretto.be/2023/04/14/joakim-garff-kierkegaard-een-biografie-een-uitgave-van-ten-have-monumentaal/