Het Spaans strijkkwartet Cuarteto Casals voltooit met APOTHEOSIS hun serie “integrale strijkkwartetten van Ludwig van Beethoven”. Eerder dit jaar zouden de musici tijdens het Klarafestival in de Flagey te Brussel gedurende zes avonden de integrale strijkkwartetten van Ludwig van Beethoven uitvoeren. Vanwege de corona crisis heeft dit helaas niet plaats kunnen vinden.
Na “Inventions” is “Apotheosis” het derde en laatste deel in een complete set van de Beethoven-kwartetten dat baanbrekend is: het heeft tot doel de werken te hergroeperen volgens hun positie binnen de drie brede creatieve afdelingen van het leven van de componist – de vormingsjaren, de ‘heroïsche’ periode en de ‘late’ periode (1822-1826). Dit programma brengt de ‘late’ kwartetten op een nieuwe manier samen, werken waarin de stilistische innovaties van elk van deze creatieve periodes hun volle bloei bereikten.
Net als bij de vorige twee volumes, Vol. 1 ‘Inventions’ en Vol. 2 ‘Revelations’, presenteert Cuarteto Casals opnieuw een mix van kwartetten uit Beethovens compositorische carrière, en niet enkel een presentatie van alleen de ‘late kwartetten’. Voor dit deel en voor de reeks als geheel, heeft Cuarteto Casals in plaats daarvan besloten om de kwartetten op een geheel nieuwe manier te presenteren, door een kwartet te selecteren om als eerste de impuls achter de periode te vertegenwoordigen, vervolgens de realisatie ervan en tenslotte de consolidatie. Het concept is om de drie periodes weer te geven over de drie volumes. De vorige twee getuigden van een verbluffend spel, gespierd, maar tegelijkertijd zacht. 
Prins Nikolai Galitzin (foto) gaf opdracht voor de eerste drie kwartetten (nummers 12, 13 en 15) en bood in een brief van 9 november 1822 aan, Beethoven te betalen voor de drie werken. Beethoven componeerde de kwartetten in de volgorde van 12, 15, 13, 14, 16, en componeerde tegelijkertijd de kwartetten 15 en 13. Hij componeerde deze laatste kwartetten echter in slechte gezondheid. In april 1825 was Beethoven bedlegerig en bleef ongeveer een maand ziek. De ziekte, of beter gezegd, zijn herstel ervan, wordt herinnerd omdat ze aanleiding heeft gegeven tot de diepgevoelde, langzame beweging van het 15de kwartet, dat Beethoven ‘Heilig danklied (‘ Heiliger Dankgesang ‘) noemde aan de godheid. Het laatste werk dat Beethoven voltooide, was de vervangende slotbeweging van het 13de kwartet, die de uiterst moeilijke Große Fuge verving.
Prins Nikolaj Galitzin (1794-1866) was een begaafde, Russische cellist en een groot bewonderaar van Beethoven. Hij werd bekend als mecenas van Beethoven en als naamgever van de Galitzin-kwartetten. Hij correspondeerde met Beethoven en wendde zich in 1822 met een verzoek om kwartetten tot Beethoven, die sinds 1810, niet meer voor kwartet had gecomponeerd. Galitzin behoorde ook tot de intekenaren van de Missa Solemnis en zou daarvan de eerste uitvoering in Sint-Petersburg organiseren. Galitzin zal daar het Schuppanzigh kwartet gehoord en gesproken hebben, dat juist naar Rusland op tour was geweest. De nieuwe tweede violist van dat kwartet, Karl Holz raakte bevriend met Beethoven, wat de kwartetvorm opnieuw onder de aandacht bracht van Beethoven.
Het resultaat is een eersteklas uitvoering, waarin de soms rauwe energie van Beethovens schriftuur goed naar voren komt, evenals de meer zangerige en gepassioneerde passages. Dit derde en laatste volume van deze grandioze reeks, voldoet op elk niveau opnieuw aan de verwachtingen en is een schitterende afsluiting van het uitstekend overzicht. De opname gerealiseerd in de Tiedex Studio’s in Berlijn, is bijzonder goed uitgebalanceerd en heel natuurlijk en brengt elke nuance van Beethovens prachtige muziek naar voren. De korte notities van Jean-Paul Montagnier (Université de Lorraine (Nancy) en het Institut de Recherche en Musicologie (CNRS)) in het bijbehorend boekje, dragen bij tot actief luisteren.
Tracklist :
String Quartet No. 5 in A major, Op. 18 No. 5
String Quartet No. 6 in B flat major, Op. 18 No. 6
String Quartet No. 11 in F minor Op. 95 ‘Serioso’
String Quartet No. 14 in C sharp minor, Op. 131
String Quartet No. 13 in B flat major, Op. 130
‘Grosse Fuge’ Op. 133
String Quartet No. 13 in B flat major, Op. 130
Apotheosis Cuarteto Casals Ludwig van Beethoven, The complete String Quartets Vol. III 3 cd harmonia mundi HMM902406.08