De in Brugge geboren wetenschapper Simon Stevin zorgde in de 16de – en 17de eeuw voor revolutionaire vernieuwingen op het vlak van o.a. navigatie, fysica, architectuur, stedenbouw en wiskunde. Dit jaar is het exact 400 jaar geleden dat hij overleed.
Vierhonderd jaar geleden, in 1620 om precies te zijn, stierf Simon Stevin. Hij was één van de belangrijkste en meest veelzijdige wetenschappers die de Lage Landen ooit gekend hebben. Je mag er terecht verschillende labels op kleven: wiskundige, architect, natuurkundige, linguïst, boekhoudkundige enz. Stevin werd in Brugge geboren in 1548. Circa dertig jaar later zou hij de stad, al dan niet noodgedwongen door de toenmalige politieke en religieuze spanningen, verlaten om carrière te maken in de Noordelijke Nederlanden.
Simon Stevin (1548-1620) verhuisde omstreeks 1577 naar het huidige Nederland en werd er raadsman van Prins Maurits. Hij verrijkte nieuwe terreinen, zoals waterbouwkunde, navigatie, boekhouding, fysica, krijgswetenschap, architectuur, stedenbouw, politieke wetenschappen en wiskunde, en formuleerde ideeën als antwoord op concrete vragen van legeraanvoerders, ingenieurs en bestuurders. Stevin verwierf zijn grootste populariteit bij het volk door de bouw van de zeilwagen, afgebeeld op een gravure uit Tonneel der Steden van Joannes Blaeu (1625). Leiden, Universiteitsbibliotheek (foto).
Simon Stevin leefde door de boekdrukkunst, de scheiding van de Nederlanden, de humanistische inzichten van Vesalius, Mercator, Dodoens, in een eeuw van omwentelingen. Ten tijde van Stevin werd de wereld groter door de ontdekkingsreizen en de wetenschappen bevonden zich in volle evolutie. Nicolaus Copernicus (1473-1543) bv., beweerde in 1543 dat de zon en niet de aarde het centrum van het zonnestelsel was, een ware wetenschappelijk revolutie. Ook in onze gebieden werkten heel wat internationaal gereputeerde wetenschappers. Naast Simon Stevin waren dat onder meer de anatoom Andreas Vesalius (1514-1564), de cartograaf Gerardus Mercator (1512-1594), de arts en plantkundige Rembert Dodoens (1517-1585), en de filoloog en filosoof Justus Lipsius (1547-1606). Verschillende onder hen kwamen in de Noordelijke Nederlanden terecht, en stelden zich vragen over de tijd waarin ze leefden. Maatschappelijke kwesties als geloofsovertuiging, vluchtelingen, de opbouw van de staat waren aan de orde.
In die context ontpopte Stevin zich als een multidisciplinaire wetenschapper die bewust publiceerde in de volkstaal, het Nederduyts, om vooral de middenklasse van zijn tijd te bereiken. Hij boog zich over wiskundige problemen, maar dacht ook na over logica, legerorganisatie, omgangsvormen. Stevin publiceerde rentetabellen en verdedigde de theorie van Copernicus. Hij introduceerde in het Nederlands woorden zoals evenaar, omtrek, middellijn, scheikunde en evenwijdige lijnen.
De tentoonstelling in het stadsarchief brengt voor het eerst alle werken en manuscripten van Simon Stevin samen. Daaronder tien werken uit de erfgoedcollectie van de Openbare Bibliotheek Brugge. Op basis van twee films kom je meer te weten over zijn levensloop en over hoe zijn inzichten en ontdekkingen nog steeds aanwezig zijn in het leven van alledag. De expo licht ook de realisatie van zijn standbeeld op het naar hem vernoemde Simon Stevinplein toe. In de hoofdbibliotheek wordt tijdens de duur van de tentoonstelling literatuur over Stevin in de kijker gezet. De tentoonstelling is een organisatie van Stadsarchief Brugge, Openbare Bibliotheek Brugge, Musea Brugge, Toerisme Brugge en Universiteit Gent Bezoek aan de tentoonstelling is gratis. Om aan de COVID-richtlijnen te voldoen, is het aantal bezoekers dat gelijktijdig de tentoonstelling kan bezoeken echter beperkt. Naast de tentoonstelling (met een luik in het stadsarchief en in de Biekorf-bib), zijn er twee filmpjes gemaakt, is er voorzien in boeiende gidsbeurten, en de Brugse gidsenverenigingen maakten een Stevin-wandeling. Uniek is dat voor het eerst alle originele drukken van Simon Stevin op één plek zullen samen te zien zullen zijn.
Het rijk geïllustreerd boek opent met de voorstelling van Simon Stevin van Brugghe. U leest over Brugge in de tijd van Stevin en Stevin in zijn Brugse tijd, de Stevins van Veurne, een onwettig kind met een netwerk die opgroeit tot een jongeman die zijn weg zoekt, Antwerpen en de internationale handel en het jaar 1577. In hoofdstuk 2 krijgt u een levensschets van Simon Stevin, De Brugse periode, zijn opleiding en reizen, de Leidse periode en de reis naar Danzig, in dienst van prins Maurits, en als Appendix, Verre Verwanten. In hoofdstuk 3 leest u o.a. over decimalen, natuurkunde, Copernicus, waterbouwkundige en stedenbouwkundige ideeën en classificatie van militair materiaal. Als Appendix: Stevins naam in de publieke ruimte vandaag. Hoofdstuk 4 ten slotte, gaat over een standbeeld voor Simon Stevin en over de wedstrijd, polemiek en de activiteiten voorafgaand aan de feestelijkheden. Het boek eindigt met de Tijdlijn en de verblijflocaties van Simon Stevin.
Guido Vanden Berghe promoveerde in de natuurwetenschappen en deed onderzoek in de theoretische kernfysica, numerieke analyse en geschiedenis van de wetenschappen. Eerder schreef hij De geniale wereld van Simon Stevin. Dieter Viaene is erfgoedarchivaris bij het Stadsarchief Brugge en Ludo Vandamme is historicus en bibliothecaris bij de Openbare Bibliotheek Brugge.
Guido Vanden Berghe Dieter Viaene en Ludo Vandamme Simon Stevin van Brugghe (1548-1620). Hij veranderde de wereld 160 bladz. geïllustreerd Sterck & De Vreese ISBN 978 90 561 5655 8