In “De Grote Rubens Atlas” volgen we de levensweg van de meester die begint in Duitsland en vervolgens voert naar Italië, Spanje, Engeland en vooral Antwerpen waar hij het grootste deel van zijn leven doorbracht. Reis mee met Rubens door Europa, langs alle plaatsen waar hij zijn voetafdruk achterliet.
Peter Paul Rubens leefde in de tijd van belangrijke, artistieke uitwisseling met Italië, de godsdienststrijd, de rol van mecenassen, en hij profileerde zich als een man van de wereld. Hij was een succesvol kunstenaar, maar ook een gerespecteerd diplomaat en polyglot, hofschilder en ondernemer, raadsman en reiziger. De combinatie van al die kwaliteiten voerde hem vaak naar het buitenland, meer bepaald naar Italië en Spanje, naar de koninklijke paleizen in Madrid, naar Parijs en Londen. Overal waar hij opdook kreeg hij opdrachten, en werd hem gevraagd om langer te blijven of om er zich te willen vestigen. Maar, tevergeefs. Altijd keerde Rubens terug naar Antwerpen. Want, hoe groot de reislust en de nieuwsgierigheid ook waren, de verknochtheid aan de stad aan de Schelde, kreeg telkens de bovenhand.
Geboren in het Duitse Siegen (foto), als page dienen bij de gravin Marguerite de Ligne-Arenberg in Oudenaarde, schildersleerling van Tobias Verhaecht, Adam van Noort en Otto van Veen (Otto Venius) in Antwerpen, in 1598, als 21-jarige, opgenomen worden als meester in het Antwerpse Sint-Lucasgilde, tussen 1600 en 1603, naar Italië (Venetië, in dienst van de hertog van Mantua, Vincenzo I Gonzaga, Firenze, en een (eerste) verblijf in Rome), in Spanje, contact met het hof van koning Filips III, opdracht van de Hertog van Lerma, terug naar Venetië en een (tweede) verblijf in Rome, waar hij met zijn broer Filip, die bibliothecaris was geworden bij kardinaal Ascanio Colonna, in een huis woonde in de strada della Croce nabij de Piazza di Spagna, contact met kardinaal Scipio Borghese, Genua, en in 1608, terugkeren naar de Spaanse Nederlanden, om er in 1609, benoemd te worden tot hofschilder van de aartshertogen Albrecht van Oostenrijk en Isabella van Spanje, en na het overlijden van Isabella, van de kardinaal-infant, Ferdinand van Oostenrijk, de broer van de Spaanse koning Filips IV, en naar Engeland om er het portret te schilderen van koning Charles I. en plafondschilderingen in Whitehall in Londen.
Dit was in zevenmijlslaarzen, zowat het parcours, dat Rubens aflegde tussen 1600 en het jaar van zijn overlijden, in 1640. En, voegen we daar aan toe, een huis met een atelier aan de Wapper in Antwerpen (nu “Het Rubenshuis”) en een kasteel als buitenverblijf, zijn huis van plaisantie, “Het Steen” (foto’s), in Elewijt nabij Zemst, een eerste huwelijk met Isabella Brant in 1609, ze kregen twee zonen, en een tweede huwelijk als 53-jarige, met zijn toen 16-jarige nicht, Hélèna Fourment. Ze kregen vijf kinderen (foto’s).
Na Rubens’ overlijden in 1640, leerde Hélène, Jan-Baptist van Brouchoven, schepen van Antwerpen en later eerste graaf van Bergeyck, kennen Ze trouwden in 1645. Jan-Baptist van Brouchoven werd een belangrijk raadsheer in dienst van de Spaanse vorsten, zowel in Brussel als in Madrid, waar hij lid werd van de Consejo de Flandes, het orgaan van de Spaanse vorsten om de Spaanse Nederlanden te regeren. Hélène overleed in 1673, 59 jaar oud, en hij in 1681, 62 jaar oud.
Rubens’ reizen hebben sporen nagelaten in veel plaatsen in Europa. De ‘Grote Rubens Atlas’ reist de Vlaamse meester achterna en gaat op zoek naar die sporen. Op die manier ontdek je als lezer zelf hoe buitenlandse invloeden de kunst en het denken van de meester mee gevormd hebben. Maar ook hoe hij die inzichten in Vlaanderen heeft geïntroduceerd en zo ons wereldvermaarde kunsterfgoed mee op de kaart heeft gezet. In de atlas ontdekt u aan de hand van kaarten, plattegronden, en talrijke kleurillustraties, de wereld waarin Rubens woonde en werkte en zich ontplooide, en ontdekt u op een originele manier de plaatsen waar deze kunstenaar van wereldfaam zich liet inspireren, alles rijkelijk geïllustreerd met werk van de meester zelf. Uniek, niet te missen!
In het Diözesanmuseum in het Duitse Paderborn, loopt momenteel de tentoonstelling “Rubens en de barok van het Noorden”. Hierin wordt de barok als culturele stroming belicht en wordt ingezoomd op de rol die Vlaamse kunstenaars speelden bij de introductie van de barok in Paderborn en omgeving. Deze tentoonstelling loopt nog tot en met 24 oktober 2020.
Gunter Hauspie De Grote Rubens Atlas 192 bladz. geïllustreerd Uitg. Lannoo ISBN 9789401445900