Na de opname door de Tsjechische pianist, František Rauch (1910-1996), een leerling van Novák, met Josef Hrnčíř (1921-2014) als dirigent van het Praags Radio Symfonie Orkest, gaf het Tsjechisch label Supraphon, nu een nieuwe opname uit. Dit keer tekende Jan Bartoš, de laatste leerling van de legendarische pianist, Ivan Moravec, voor de gedrevenheid en de fijne, romantische intimiteit. 
Vítězslav Novák (1870-1949) behoorde samen met Dvořák, Smetana, Janáček, Suk en Martinů, tot de grootste Tsjechische componisten. Als leerling van Dvořák, behoorde hij tot de postromantische, eerste generatie modernisten, die geïnspireerd werden door Moravische volksmuziek. De 150ste geboortedag van Novák dit jaar biedt de gelegenheid om zijn oeuvre te herontdekken.
Vitězslav Novák, eigenlijk Viktor Novák, werd geboren in Kamenice nad Lipou (Kamnitz an der Linde), een klein stadje in Zuid-Bohemen. In 1872 verhuisde het gezin naar Počátky (Potschatek) (foto), waar Novák eerst viool studeerde bij Antonín Šilhan en piano bij Marie Krejčová. Na het overlijden van zijn vader die arts was, in 1882, verhuisde het gezin naar Jindřichův Hradec, toen nog Neuhaus (foto), waar Novák zijn studie voortzette aan het gymnasium. De basisschool in de stad is nu trouwens vernoemd naar Novák. 
In zijn late tienerjaren verhuisde hij naar Praag om er te studeren aan het conservatorium, waarbij hij zijn naam veranderde in Vítězslav om zich zoals veel van zijn generatie, meer te identificeren met zijn Tsjechische identiteit. Aan het conservatorium studeerde hij piano en volgde hij compositie bij Antonín Dvořák, waar zijn medestudenten Josef Suk, Oskar Nedbal en Rudolf Karel (1880-1945) waren. Rudolf Karel werd in 1945 in Theresienstadt vermoord. Toen Dvořák vertrok voor zijn driejarig verblijf in Amerika (1892-1895), zette Novák zijn studie voort bij Karel Stecker (1861-1918). Net voor en na 1900, kort na zijn afstuderen, schreef Novák een reeks composities in de stijl van de prille modernistische beweging, die getuigden van de afstand die er was tussen hemzelf en de leer van zowel Stecker als Dvořák.
Vanaf het einde van de jaren 1890 begon hij een stijl te ontwikkelen die verder ging dan de heersende Wagner- en Brahms-esthetiek van zijn tijdgenoten in Praag. Naast voor volksmuziek uit Moravië en Slowakije, ontwikkelde hij ook interesse in bitonaliteit en niet-functionele, parallelle harmonie, wat later muzikaal impressionisme zou worden genoemd. Uiteindelijk, na de Praagse première van “Salome” in 1906, sloot Novák zich aan bij de muziek van Richard Strauss, die hem voor de rest van zijn carrière zou bijblijven. Kort na de eeuwwisseling begon Novák privé les in compositie te geven in Praag, en van 1909 tot 1920, gaf hij er les aan het conservatorium.
Het Pianoconcerto in mi klein, dat in 1895 werd gecomponeerd toen de componist 25 jaar oud was en op het punt stond zijn muziekstudies af te ronden, is merkwaardig genoeg door Vitězslav Novák zelf, nooit uitgevoerd. Hij was nochtans een pianist. Zelfs op de première in 1915, speelde hij het niet en werd de solopartij gespeeld door zijn schoonzus, Anna Praskova. De beide hoekdelen kenmerken zich door gedreven, virtuoos dynamisme, terwijl de heerlijk mooie, langzame beweging, het andante con sentimento, een lyrisch hoogtepunt is van de 19de eeuwse pianoliteratuur in het algemeen. Niet te missen!
“Za soumraku” (“At Dusk”) is een beknopt, vierdelig solo pianowerk, dat Novák, een jaar na het Pianoconcerto componeerde. Vanwege zijn intiem karakter, staat deze cyclus van 4 miniaturen, (Andante rubato, Alla ballata en 2 serenaden), geïnspireerd door poëzie van Josef Svatopluk Machar (1864-1942) (foto), in schril contrast met de extreme virtuositeit van het Pianoconcerto. In “Toman a lesní panna” (“Toman en de bosnimf”), op. 40, een symfonisch gedicht uit 1906-1907, verklankte Novák, het verhaal over de kracht van de feeënwereld op Sint-Jansavond. Novak was een volwassen componist van 37 toen hij dit symfonisch gedicht voor groot orkest voltooide, een stuk, vol opvallende effecten en picturale vondsten. Het symfonisch gedicht kan worden beschouwd als het meest ambitieuze, symfonisch werk van Novák. Zoals de componist het zelf verwoordde, streefde hij ernaar een oncontroleerbare stortvloed van wilde passie uit te drukken, verwijzend naar het stuk als een orgie van klanken, als een afbeelding van de demonische macht van de vrouw over de man. Hrůša en het Praags Radio-orkest spelen het met alle levendigheid die het nodig heeft.
Bartoš’ pianospel is vurig en toegewijd en Hrůša’s optreden met het Praags Radio-orkest kenmerkt zich op zijn beurt door technische zelfverzekerdheid, passie, expressieve gevoeligheid en een prachtige klank. De genen van Jan Bartoš dragen kennelijk de sporen van de muzikale traditie van zijn voorouders, onder wie zijn grootvader, die cimbalist was. Door deze erfenis van volksmuziek, onthult de pianist een diepgaand muzikaal inzicht, een fascinerend, oorspronkelijk aanvoelen van kleur en bereikt hij de inspirerende integratie van ratio en gevoel. De muziek wordt door beiden, zowel door de solist als door de dirigent, briljant uitgevoerd, wat van deze cd een fascinerende kennismaking maakt met een grote, ten onrechte, verwaarloosde figuur.
Jan Bartoš (foto) was de laatste leerling van de legendarische pianist, Ivan Moravec (1930-2015), de pianist die Mozarts Pianoconcerto in Es speelde in de film, “Amadeus”. Na zijn studies in Tsjechië bij Martin Ballý en Miroslav Langer, perfectioneerde Jan Bartoš zich nog bij Alfred Brendel, Leon Fleisher, Zenon Fishbein (1929-2013) en James Tocco (°1943). Hij studeerde kamermuziek bij Robert Mann van het Juilliard String Quartet en bij Lawrence Dutton van het Emerson String Quartet, en behaalde zijn Professional Studies Diploma aan de Manhattan School of Music in New York en een doctoraat van de Academy of Performing Arts in Praag. Jan Bartoš is de oprichter en artistiek directeur van het internationaal festival, Prague Music Performance, dat thematisch, concerten, masterclasses, lezingen, residenties en het uitgeven van boeken met elkaar verbindt. Het project richt zich primair op klassieke muziek, jazz en experimentele muziek. In 2019 werd hij artistiek directeur van het internationaal American Spring Festival.
De Tsjechische dirigent Jakub Hrůša (°1981) (foto) uit Brno, de zoon van de vooraanstaande, Tsjechische architect, Petr Hrůša (°1955), studeerde piano en trombone, en ontwikkelde een interesse in dirigeren tijdens zijn gymnasiumjaren in Brno. Later studeerde hij orkestdirectie aan de Academie voor Podiumkunsten in Praag, bij onder meer Jiří Bělohlávek, Radomil Eliška en Leoš Svárovský. In 2000 nam hij deel aan de dirigentenwedstrijd van het Prague Spring International Music Festival, en in 2003 was hij prijswinnaar in de internationale wedstrijd voor jonge dirigenten Lovro von Matačić in Zagreb in Kroatië. Tijdens zijn afstudeerconcert in 2004 in het Rudolfinum, dirigeerde hij de Asraelsymfonie van Josef Suk met de Praags Radiosymfonie. Hij deed voor zijn proefschrift onderzoek naar het werk van hedendaagse, Tsjechische componisten. Van 2002 tot 2005 was Hrůša adjunct-dirigent bij het Tsjechisch Filharmonisch Orkest, van 2005 tot 2006, was hij adjunct-dirigent bij het Orchestre Philharmonique de Radio France, en in april 2006 tekende hij een platencontract voor zes cd’s bij Supraphon, waarvan de eerste drie, opnamen waren met de Prague Philharmonia. In september 2015, werd Hrůša benoemd tot de volgende chef-dirigent van de Bamberger Symphoniker, met ingang van het seizoen 2016-2017, met een initieel contract van 4 seizoenen. In juni 2018 kondigde het prestigieus orkest de verlenging aan van het contract van Hrůša als chef-dirigent tot het seizoen 2025-2026.
Vitězslav Novák Piano Concerto Toman and the Wood Nymph Jan Bartoš piano Prague Radio Symphony Orchestra Jakub Hrůša cd Supraphon SU4284-2