De Italiaanse componisten van de 17de eeuw liepen voorop in een muzikale revolutie die enkele verrassende analogieën bood met de geboorte van de moderne wetenschappelijke methode. 
De Italiaanse musici van die tijd streefden ernaar om met hun blaas- en snaarinstrumenten, de diepten van de menselijke ziel te doorgronden. Een muzikale zin correspondeerde volgens de ‘Stil Moderno’, met ‘affetti’ of emoties. Deze stijl was vaak onvoorspelbaar en is nog steeds fascinerend voor de luisteraar van vandaag. Instrumenten wekten net zoveel opwinding en verwondering op als zangers. Dankzij de vaardigheid van virtuoze spelers en muziek die speciaal voor hen werd gecomponeerd, sonates, canzona’s, sinfonia’s, diminuties en balletti, ging de instrumentale muziek de muziekscene domineren. Il Ricercar Continuo maakte uit dit buitengewoon repertoire een treffende selectie van stukken die de opmerkelijke creativiteit demonstreren die typisch was voor Italiaanse instrumentale muziek in de 17de eeuw.
De drie musici bespelen negen verschillende instrumenten, waaronder dulcianen, verschillende blokfluiten, luit, aartsluit en cello. Men koos voor muziek van Dario Castello (1600-1658), Giovanni Antonio Bertoli (1605-1669), Giuseppe Colombi (1635-1694), Andrea Falconieri (1585-1656), Giovanni Kapsberger (1580-1651), Giovanni Battista Vitali (1632-1692), Giovanni Antonio Pandolfi Mealli (1629-1679), Marco Uccellini (1610-1680) en Bartolome Selma y Salaverde (1580-1640).
Dario Castello bv. speelde met zijn 2 boeken “Sonate Concertate in Stil Moderno”, een belangrijke rol in de transitie van de traditionele canzona naar de sonate. Johannes Hieronymus of Giovanni Girolami Kapsberger, voornamelijk werkzaam in Venetië en in Rome, componeerde een twintigtal boeken met luit- chitarrone- en gitaartabulaturen, liederen, sinfonia’s, madrigalen en aria’s. Samen met de Bolognese componist, Alessandro Piccinini, was hij één van de belangrijkste componisten van muziek (Intavolatura’s) voor de chitarrone of theorbe. De Bolognese violist en componist, Giovanni Battista Vitali (1632-1692), was vice-Maestri di capella aan het hof van de familie Este in Modena.
Als de eerste vioolvirtuozen voornamelijk uit Cremona, Brescia of Mantua kwamen, was Venetië het belangrijkste centrum voor de ontwikkeling van de instrumentale muziek. Bovendien was het in de stad van de Doges dat gedurende de 17de eeuw, de meeste collecties ook werden gedrukt. Naast composities voor één of twee violen en basso continuo, hebben bijna alle virtuozen/componisten, sonates, canzones of sinfonia’s gecomponeerd.
Een treffend voorbeeld waren de “Salmi a 1, a 3, 4, et a 5 concertati parte con istromenti e parte senza con Letanie della Beata Vergine Concertate a 5 con istromenti, op. 6 (Venetië, 1654) van Marco Uccellini, verbonden aan het hof van de hertog van Parma en kapelmeester van de kathedraal in Modena. Daarnaast componeerde iemand als Buonamente (foto) o.a. ”Sonate et canzoni a due, tre, quattro, cinque et a sei voci, libro sesto (Venetië, 1636), en verschenen in 1621 en 1629, twee boeken “Sonate Concertate in Stil Moderno” van de hand van Dario Castello (foto).
Bovendien was het gebruikelijk dat deze composities dubbele akkoordeffecten of echo gebruikten. Dit alles speelde zich af in de context van de ontdekking van instrumentale expressiviteit en virtuositeit, waarin de instrumentalisten nieuwe, spectaculaire effecten bedachten, zoals het spel met dubbelsnaren. Dit leek op de grillige, extravagante taal, (extremen in dynamiek, snelheid en ambitus of tessituur), van de Toccata’s voor klavier, veelal voor orgel gecomponeerd.
Ook Biagio Marini stond bekend om zijn innovatieve instrumentale composities. Hij droeg bij tot de vroege ontwikkeling van het strijkersidioom door het toonbereik uit te breiden, het gebruik van dubbelsnaren en de eerste expliciet genoteerde tremolo-effecten. Hij was ook een van de eerste componisten, na Marco Uccellini, om te pleiten voor scordatura-stemmingen en onderzocht ongebruikelijke compositieprocedures, zoals het componeren van een volledige sonate zonder een cadens (Sonata senza cadenza). Veel van zijn werken zijn verloren gegaan, maar wat de tijd overleefde, vertoont inventiviteit, lyrische vaardigheid en harmonische durf. Giovanni Battista Fontana (ca.1571-1630) een der vooraanstaande virtuozen van zijn tijd, wordt dan weer beschouwd als de uitvinder van de Sonata da camera.
De uitvoerders zijn Il Ricercar Continuo, Alessandro Palmeri, cello, Giulia Genini, bloffluit & dulciaan, en Michele Pasotti, theorge & aartsluit.
Tracklist :
Castello: Sonata sesta
Bertoli: Sonata prima
Colombi: Chiacona a basso solo
Rognoni: Pulchra es amica mea
Fontana: Sonata seconda
Falconieri: Corrente dicha la Cuella; Il Spiritillo Brando; Brando dicho el Melo; La Suave melodia
Kapsberger: Canzona prima
Vitali: Ruggiero
Mealli: Sonata quarta “La Biancuccia”
Uccellini: Sonata settima “La Prospertina”; Aria sesta a violino solo; Corrente decima ottava; Corrente decima terza
Selma y Salaverde: Vestiva i colli; Canzon a 2 bassi
Pulchra es. Affetti in 17th-century Italian instrumental music Il Ricercar Continuo, Alessandro Palmeri, Michele Pasotti, Giulia Genini cd Arcana A118