De weg van de Boeddha bestuderen is jezelf bestuderen. Jezelf bestuderen is jezelf vergeten, jezelf vergeten is verlicht worden door de tienduizend dingen’. Met deze paradoxale regels beschreef zenmeester Eihei Dōgen (1200-1253) het hart van zijn denken, de ontdekking van een even weidse als intieme verbondenheid van het ‘ik’ en ‘de ander’ of ‘het andere’.
Dōgen Zenji of Eihei Dōgen was een Japanse zen-leraar en oprichter van de soto-stroming van zen in Japan. Hij schreef verhalen over boeddhistische gebruiken en verlichting. Michel Dijkstra beschrijft het leven van de zenmeester Dōgen als dauw op het gras. U volgt hem op zoek naar de Weg in China, de Japanse Weg en op weg naar Eiheiji, tot Bendōwa, de weg met je hele hart want de Weg zijn man en vrouw gelijk. Hij beschrijft de samādhi van zelfvervulling en de werking van zazen (meditatie), de maan in een dauwdruppel: sbgz genjōkōan en zijn werk, “Fukanzazengi”. U leest over de Dubbele waarheid, Verlichting is vergankelijkheid: sbgz uji, Twijfel aan zijn-tijd is ook zijn-tijd, de onwetende visie op tijd versus de ontwaakte blik, de werking van zijn-tijd en het zien van de morgenster.
In het daarop volgend hoofdstuk leest u over de boeddhanatuur: sbgz busshō, o.a. Voorbij het antropocentrisme: boeddhanatuur als alomvattend bestaan, Voorbij het naturalisme, en Voorbij de eeuwigheid: boeddhanatuur als vergankelijkheid. Daarop vertelt de auteur over bergen en rivieren als de expressie van aloude boeddha’s, Bergen lopen op het water, fluïde visies op water en Bergen als het lichaam van de wijzen. In het daarop volgend hoofdstuk ontdekt u de 2de versie van Fukanzazengi, nl. non-denken als basishouding.
Tot slot komt u in contact met Koken met Dōgen, de essentie van dōgen, een zenboeket: wisteria, pruimenbloesem en blauwe lotus en “eihei kōroku”, één van de belangrijkste werken van Eihei Dōgen. Het glossarium, de genealogie van zenmeesters en de bibliografie ronden af.
Vergankelijkheid vormde bij Dōgen het onontkoombaar uitgangspunt. We delen haar niet alleen met onze medemens, maar ook met alle dieren, planten en dingen. Met “De essentie van Dōgen” biedt Michel Dijkstra een ingang tot de rijkdom en schoonheid van Dōgens verbindingskunst. Hij verduidelijkt zijn vaak moeilijk te doorgronden teksten en laat helder zien wat we van hem kunnen leren. Michel Dijkstra laat zien wat er achter de leer en de geschriften van Dōgen steekt, een filosofie of levenskunst in het teken van het loslaten als onderdeel van een eeuwenoude en rijkgeschakeerde denktraditie, die ontstond in India en China en tot rijping kwam in Korea en Japan. Een absolute aanrader.
Michel Dijkstra (foto), een specialist in oosterse filosofie en westerse mystiek, studeerde filosofie, journalistiek en Sanskriet aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2019 promoveerde hij aan de Radboud Universiteit op een comparatief-wijsgerig proefschrift over Meister Eckhart en zenmeester Dogen, een proefschrift over eenheid en veelheid, verschenen als “In alle dingen heb ik rust gezocht”. Bij ISVW Uitgevers publiceerde hij eerder o.a. “Zenboeddhisme” en “Basisboek oosterse filosofie”. Michel Dijkstra geeft cursussen over oosters denken bij de ISVW en andere organisaties, en artikelen van hem verschijnen regelmatig in “Filosofie Magazine” en “Volzin”.
Michel Dijkstra De essentie van Dōgen 240 bladz. ISVW Uitgevers ISBN 978-94-92538-95-6
https://www.stretto.be/2017/10/28/sjoerd-de-vries-boeddhisme-een-boeiende-en-heldere-inleiding/