Generaties zeer gewaardeerde musici en componisten waren verbonden aan de Thomaskirche in Leipzig, de kerk met het wereldberoemd jongenskoor. De meesten van hen zijn tegenwoordig nauwelijks nog bekend. Michael, Knüpfer, Schelle en Kuhnau waren de directe voorgangers van Johann Sebastian Bach, de beroemdste Thomaskantor aller tijden.Op de cd staat werk van Johann Caspar Horn (ca.1630-ca.1685) Sebastian knüpfer (1633-1676) Johann Kuhnau, (1660-1722) (foto) Tobias Michael (1592-1657) en Johann Schelle (1648-1701). Het programma bestaat uit “Machet die Tore weit” van Johann Schelle, “Machet die tore weit” en “Dies est laetitiae” van Tobias Michael, “Dies est laetitiae” van Sebastian Knüpfer, “Es begab sich aber zu der Zeit” van Johann Caspar Horn” en “Frohlocket, ihr Völker, und jauchzet, ihr Heiden” (Johann Kuhnau).Het programma wordt beheerst door “Machet die Tore weit” en de hymne, “Dies est laetitiae”  Een Geistliches Konzert Zum Weihnachtsfest op “Machet die Tore weit” van zowel Johann Schelle als Tobias Michael, opent het programma. De naam “Geistliche Konzerte” stond voor verschillende genres van kamerconcerten voor een klein aantal stemmen en instrumenten, populair in het Duitsland van de 17de eeuw, Geistliche Konzerte, Geistliche Madrigalien of Geistliche Symphonien. Deze liepen vooruit op de laat barokke kerkcantate en de geestelijke solo cantate. De stilistische wortels van de “Konzerte” lagen in vroege barok-Italiaanse modellen die door componisten als Heinrich Schütz naar Duitsland zijn gebracht en populair zijn geworden door tijdgenoten als Samuel Scheidt. Sommige van deze concerti hadden een Italiaanse dialoog of oratoriumvorm, met name in het werk van Kaspar Förster en de dialogen van Schütz. De volgende generatie componisten die in deze vorm werkten waren o.a. Johann Schelle, Johann Philipp Förtsch, Sebastian Knüpfer, Dietrich Buxtehude en vroege leden van de Bach-familie.“Machet die Tore weit” was aanvankelijk een motet voor Advent van Andreas Hammerschmidt (1611-1675). Hij plaatste verzen uit Psalm 24 in het Duits voor zes niet-begeleide stemmen, afgesloten met een uitgebreid “Osianna”. Hammerschmidt componeerde het motet met de verzen 7–10 uit Psalm 24 in de Duitse vertaling van de Bijbel door Maarten Luther, beginnend met “Hef uw hoofden op, o gij poorten; en verhef u, gij eeuwige deuren ; en de Koning der ere zal binnenkomen. Wie is deze Koning der ere? De Heer sterk en machtig, de Heer machtig in de strijd.” (Psalm 24: 7-10). Het motet is getoonzet voor zes vocale partijen, SSATBB en werd en wordt, als titelstuk zoals op deze cd, vaak opgenomen in collecties voor advent en kerst.De mooiste en meest uitgebreide compositie is Sebastian Knüpfers toonzetting van de 14de eeuwse hymne, “Dies est laetitiae”, voor 22 stemmen, verdeeld in een vijfstemmig trompetkoor met pauken, strijkers, fagot, drie fluiten, zes solisten en een vierstemmig koor.Sebastian Knüpfer (foto) uit Asch in Bohemen, was de zoon van de Boheemse cantor en organist Thomas Knüpfer, van wie hij zijn eerste muzieklessen kreeg. Van 1646 tot 1654 bezocht hij het Gymnasium in Regensburg en ging naar Leipzig, waar hij onder andere filosofie studeerde. In Leipzig werd hij in 1657, als opvolger van Tobias Michael, Thomascantor aan de Thomasschule. Tobias Michael uit Dresden, de zoon van de Franco-Vlaamse componist, Rogier Michael (1552-1619) en broer van de organisten, Christian Rogier (rond 1593-1637) en Samuel (rond 1597-1632) was vanaf 1601 zanger in het koor van het hof in Dresden. Hij studeerde daarna in Leipzig en Wittenberg en werd in 1619  dirigent bij de graven van Schwarzburg-Sondershausen. In 1631 volgde hij Johann Hermann Schein op als Thomascantor van de Thomasschule en de Thomaskirche (foto) in Leipzig. Knüpfer had een kring van toonaangevende musici om zich heen, onder wie de arts, Johann Kaspar Horn, de enige componist op deze cd die geen Thomaskantor was. Zijn compositie “Es begab sich aber zu der Zeit”, een toonzetting van de bekende kersttekst uit het evangelie van Lucas, zou in die tijd wel uitgevoerd zijn in de Thomaskerk.De uitvoerders zijn Antonia Bourvé en Simone Schwark, sopraan, Johanna Krell, alt, Florian Cramer en Hansjörg Mammel, tenor, Markus Flaig, bas, en het Kammerchor der Erlöserkirche Bad Homburg en het Johann Rosenmüller Ensemble o.l.v. Arno Paduch, het geheel o.l.v. Susanne Rohn (°1966) (foto), “Kantorin der Erlöserkirche in Bad Homburg vor der Höhe” in Hessen.

Machet die Tore weit Weihnachtsmusik an der Thomaskirche Michael Knüpfer Schelle Horn Kuhnau Kammerchor Bad Homburg Johann Rosenmüller Ensemble cd Christophorus 77449