Hoe fel en geëngageerd er tegenwoordig ook over discriminatie wordt gediscussieerd, het is opvallend dat een van de belangrijkste vragen wordt weggelaten, hoe is het gekomen dat vrouwen überhaupt voor gelijkheid moeten vechten? In hun nieuw boek, nemen Carel van Schaik en Kai Michel, twee miljoen jaar menselijke geschiedenis in ogenschouw. Tweeduizend jaar lang gaf de Bijbel het antwoord, omdat Eva de slang vertrouwde in plaats van God, moesten al haar vrouwelijke nakomelingen onderworpen zijn aan de man. Ook de biologie heeft de vrouwen lang de schuld gegeven, zij zijn het zwakkere geslacht. Geen wonder dat er een Eva-taboe werd gevestigd en dat evolutie sindsdien is vermeden. Het kan zijn dat iets over het heersend onrecht ‘natuurlijk’ is, maar, “De waarheid over Eva”, zowel bijbels als biologisch, laat zien dat het succes van onze soort niet begrepen kan worden zonder vrouwen, en dat hun onderdrukking verre van normaal was. De solidariteit, zij het de delicate, relatie tussen de seksen, was en is ons evolutionair geheim van succes.Carel van Schaik en Kai Michel laten zien hoe de relatie tussen vrouwen en mannen zich ontwikkelde en wat hen enorm uit balans bracht. Nieuwe inzichten uit de evolutionaire biologie en genetica, archeologie, etnologie en religieuze studies, werpen licht op het complex proces dat vrouwen door evolutionair-biologisch gezien, volstrekt onnatuurlijke voorschriften rond seksualiteit en levenslange monogamie, in lijden dompelde, maar ook mannen geen goed deed. De auteurs bestuderen het gedrag van onze familieleden van primaten, inspecteren fantastische heiligdommen uit het stenen tijdperk, en doorzoeken de Bijbel. Ze laten zien waarom loyaliteit een mannelijke uitvinding is en waarom seksualiteit wordt belasterd, en ze onthullen wat tot op de dag van vandaag, het huwelijk, het gezin en de machtssferen besmet.Het vrouwelijke is de matrix van de schepping, Patrix duidt op de virtualiteit van een mannelijke, gedeformeerde realiteit. Patriarchale matrix (“matrix of domination” of “matrix of oppression”), is een term uit het boek, “Black Feminist Thought: Knowledge, Consciousness and the Politics of Empowerment” (foto), uit 1990, van Patricia Hill Collins (°1948), professor Sociologie aan de universiteit van Maryland, College Park, het gewezen hoofd van het Department of African-American Studies aan de universiteit van Cincinnati, en gewezen voorzitter van de American Sociological Association. “In ons boek”, zo schrijven de auteurs, “proberen we in zeven stappen, het ontstaan en de effecten van de patriarchale matrix te doorgronden.” Die 7 stappen zijn, “De leugen over Eva, toen Eva een godin was”, “Welkom bij de evalutie! Hoe wij mensen werden, wat we over seks en gender moeten weten”, (“evalutie” is de vrouwelijke versie van het evolutieverhaal), “Mythen ontmaskerd, de mythe van monogamie, de mythe van mannelijke dominantie” en “Eva’s plukken van de vrucht, Adam op zoek naar zingeving”. Deze stappen worden gevolgd door “De uitvinding van ongelijkheid, het probleem met bezit”, “Waarom God problemen heeft met vrouwen, religieuze onteigening van vrouwen”, en “De patrix ontwaakt, de echte misogynie, het vrouwelijk principe, monogamie, levenslang, demonisering van de seksualiteit, opkomst en ondergang van de patrix.”“We beginnen bij Adam en Eva, of beter gezegd bij de leugen over Eva”, zo lezen we. “Als eerste stap moet de radioactieve kern haar werking worden ontnomen, zodat we ons zo goed mogelijk kunnen ontsmetten. We hebben groot geluk: er is nieuws uit de Hof van Eden! Nieuws dat bepaald explosief is: het verhaal van Adam en Eva is plagiaat, van heidense oorsprong zelfs, en Eva treft daarin geen enkele blaam. Daarna zullen we als tweede en derde stap de leemtes proberen te dichten die het verhaal van Adam en Eva achter heeft gelaten. We doen dit op basis van recent biologisch, evolutionair en etnografisch onderzoek. We zullen ingaan op de biologische en de culturele evolutie en laten zien hoe de menswording zich in werkelijkheid voltrokken heeft. We zoeken uit op welke wijze de altijd delicate verhouding tussen vrouw en man zich heeft ontwikkeld en waarin het geheim van ons evolutionaire succes verscholen lag, maar zullen conflictpotentieel hierbij niet uit de weg gaan.”“In de stappen vier tot en met zeven”, zo vervolgen ze, “zullen we op grond van archeologische, genetische, historische en godsdienstwetenschappelijke inzichten schetsen hoe de verhouding tussen de seksen uit balans raakte, ongelijkheid uitgevonden en in beton gegoten werd en welke centrale rol religie daarbij speelde. We bezien hoe de patriarchale matrix zich vormt en steeds verder om zich heen grijpt tot ze dan met enorme macht wordt uitgerust en zich vastzet. Niet het minst willen we ook weten waar de demonisering van seksualiteit vandaan komt. Aan het eind van ons boek kunnen we kort aanroeren wat de kracht van de patrix doet verdwijnen en wijzen op enkele terreinen van ons dagelijks leven die in onze ogen de laatste bastions zijn van de patriarchale matrix.”“De waarheid over Eva” kan helpen om een einde maken aan de benarde situatie van de seksen. Het is een actueel boek, dat diepgaande inzichten biedt in de rol die religie speelt bij het handhaven van traditionele genderrollen en machtsstructuren, een boek vol verrassende, fascinerende, belangrijke en tot nadenken stemmende gedachten. Aan de hand van de laatste inzichten uit de evolutiebiologie en de genetica, de archeologie, etnologie en godsdienstwetenschap, leggen de auteurs het complex proces bloot dat vrouwen in het ongeluk stortte. Van Schaik en Michel laten zien waarom seksualiteit werd verketterd, trouw, een uitvinding was van de man, en wat het huwelijk, het gezin en het krachtenveld tussen man en vrouw tot de huidige dag infecteert. Met grote kennis van zaken beschrijven zij in dit meeslepend boek hoe de relatie tussen man en vrouw volkomen uit balans kon raken. Zeker lezen! “Die Wahrheit uber Eva. Die Erfindung der Ungleichheit von Frauen und Manner” (Rowohlt Verlag) werd vertaald door Marten de Vries.De Nederlandse primatoloog, gedrags- en evolutiebioloog, Carel van Schaik (°1953) (foto) is sinds 2004, hoogleraar en directeur van het Antropologisch Instituut aan de Universiteit van Zürich. Hij studeerde biologie aan de Universiteit Utrecht, was tot 1984 onderzoeker voor het Koninklijk Instituut voor de Tropen en promoveerde aan de Universiteit Utrecht in 1985. Na functies bij deze universiteit en bij Princeton-universiteit, werd hij in 1989, universitair hoofddocent bij de afdeling Biologische antropologie en Anatomie aan Duke University in Durham in de Verenigde Staten. Hij is corresponderend lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en schreef o.a. ”Among Orangutans: Red Apes and the Rise of Human Culture” (2004) (foto).
Kai Michel (°1967) uit Hamburg, is historicus en auteur. Hij schreef onder andere voor GEO, Die Zeit en de Frankfurter Allgemeine Zeitung, en publiceerde over wetenschap, archeologie, geschiedenis en religie. Samen met Carel van Schaik las hij de Bijbel vanuit evolutionair perspectief als een dagboek van de mensheid, en samen met de archeoloog en directeur van het museum voor prehistorie in Halle an der Saale, Harald Meller (°1960), schreef Kai Michel in 2019, de bestseller, “Die Himmelsscheibe von Nebra. Der Schlüssel zu einer untergegangenen Kultur im Herzen Europas, (uitg. Ullstein) (“De hemelschijf van Nebra. De spectaculaire vondst van een oude beschaving in het hart van Europa” – uitg. Balans) (foto).

Carel van Schaik Kai Michel De waarheid over Eva, Hoe de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen ontstond 480 bladz. uitg. Balans ISBN 9789463821100

https://www.stretto.be/2017/05/13/de-bijbel-het-oerboek-van-de-mens/