Als profetes van Apollo, waarzegster en voorspelster van tegenslagen en rampen, kwam de Sibille de christelijke wereld binnen als de eerste aankondiger van de komst van Christus en van zijn terugkeer op de dag des oordeels. In 2010 verklaarde Unesco “El Cant de La Sibilla” (Het Lied van de Sibille) van o.a. Alfonso X El Sabio, tot onderdeel van het immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid. Het beschouwde “El Cant” als één van de meest fascinerende documenten van de middeleeuwse, Europese cultuur. “El Cant de la Sibilla” is een gregoriaans, liturgisch drama, waarvan de tekst een profetie bevat die de Apocalyps beschrijft. Deze werd sinds de middeleeuwen, bijna ononderbroken opgevoerd in het Catalaans op kerstavond in kerken op Mallorca en Alghero (Sardinië), en in enkele Catalaanse kerken. De auteur is onbekend. De profetie werd voor het eerst opgetekend als een acrostichon gedicht in het Grieks door bisschop Eusebius van Caesarea en later in het Latijn vertaald door Sint-Augustinus. Het verscheen opnieuw in de 10de eeuw op verschillende locaties in Catalonië, Italië, Castilië en Frankrijk in de preek Contra judeos, later ingevoegd in de lezing van de zesde les van de tweede nacht of nocturne van de metten, en werd uitgevoerd als een integraal onderdeel van de liturgie. Dit gezang werd oorspronkelijk in het Latijn gezongen onder de naam, Judicii Signum, maar vanaf de 13de eeuw zijn er versies in het Catalaans gevonden. Deze vroege Catalaanse versies van het Judici Signum zijn niet rechtstreeks uit het Latijn vertaald. In plaats daarvan komen ze alle uit een eerdere bewerking in het Provençaals, wat de populariteit aantoont die het gezang in het verleden moet hebben gehad.Onder de Catalaanse teksten, bevindt zich een 14de eeuwse Codex die wordt bewaard in het archief van het Bisdom Mallorca, die in 1908 werd herontdekt. Mondelinge overdracht en het gebrek aan geschreven kopieën hebben ervoor gezorgd dat de verschillende oude teksten in de volkstaal in de loop van de tijd vele wijzigingen ondergaan, wat heeft geleid tot een diversiteit aan versies. Het Lied van de Sibille raakte nadat het Concilie van Trente (gehouden in 25 zittingen van 1545 tot 1563) verklaarde dat de uitvoering ervan verboden was, nagenoeg in heel Europa bijna volledig onbekend. Desalniettemin werd het in 1575 op Mallorca gerestaureerd. Oorspronkelijk werd het Lied van de Sibille gezongen op een gregoriaanse melodie en, zoals te zien is in de eerder genoemde codex, werd de muzikale begeleiding die op Mallorca werd gespeeld, met uitzondering van enkele variaties, hetzelfde gedocumenteerd op andere plaatsen als op het Iberisch schiereiland. Tegenwoordig kan niet worden vastgesteld tot wanneer het Lied van de Sibille op deze gregoriaanse melodie werd gezongen, maar hoogstwaarschijnlijk tot de 16de – of 17de eeuw. De mondelinge overdracht van het lied veroorzaakte, net als bij de tekst, de geboorte van verschillende variaties en modellen. Er was op de duur de Perzische, de Libysche, de Phrygische en de Cimmerische sibille, de sibille van Delphi, van Erythrae in Klein-Azië, van Samos, van Cumae (Amalthea, Herophile, Demophile), de sibille van de Hellespont en die van Tibur (Albunea). De belangstelling voor hun gezang bij vroege musicologen en folkloristen uit de 19de eeuw leidde tot de transcriptie van de verschillende bekende versies.In de Renaissance werd de gregoriaanse melodie van het lied door verschillende componisten polyfoon getoonzet, wat in die periode gebruikelijk was. Twee van deze werken, beide vier stemmig, zijn te vinden in de “”Cancionero de la Colombina”, een Spaans manuscript uit de tweede helft van de 15de eeuw. De tekst erin is een verkorte versie van het lied in het Castiliaans.Deze bijzondere release, in navolging van deze van Boston Camerata o.l.v. Joel Cohen, bevat de Catalaanse versies van het lied, uitgevoerd in al zijn expressieve intensiteit door de aangrijpende interpretatie in de moedertaal van de zangeres, Eugenia Amisano, begeleid door de instrumentalisten en stemmen van het Musicaround Ensemble. Het programma bevat ook een selectie van zeldzame stukken die inhoudelijk zijn gerelateerd, in een reis die onthult hoe de profetie van de Sibille klonk op dit specifiek moment in de geschiedenis. Bewerker en dirigent is Vera Marenco die, werkend met de verscheidenheid aan instrumentale en vocale krachten en met bijzondere zorg voor de koorpartijen, een nette, eigentijdse lezing, in evenwicht bracht met de populaire oorsprong van de ritus. Heel bijzonder.De vocale uitvoerders zijn Eugenia Amisano (foto), Anna Muroni, Chiara Longobardi, Maria Buzzalino, Laura Basso, Roberta Roveda, Francesca Lupino, Marina Grassi, Anna Rapetti en Cristina Parodi. Deze schitterende vocalisten staan samen met het Arkansé Choir o.l.v. Vera Marenco (foto).Tracklist :
Audi tellus, audi magni maris limbus (Bibliothèque municipale, MS lat. 6, Montpellier, 10th century)
Ordo prophetarum (Bibliothèque nationale de France, MS lat. 1139, St. Martial de Limoges, 11th-13th centuries] – Benedicamus Domino [Las Huelgas, Monasterio de Sta. María la Real, IX, Burgos, 1300)
El canto de la Sibilla (Catalan Oral Tradition)Veni venia veniae (Las Huelgas, Monasterio de Santa María la Real, IX, Burgos, ca. 1300)
Audi pontus, audi tellus (Las Huelgas, Monasterio de Santa María la Real, IX, Burgos, ca. 1300)
Cantigas de Santa Maria: No. 51. A madre de Deus
Splendidus regis thronus solaris – Leo bos et aquila regalis (Las Huelgas, Monasterio de Santa María la Real, IX, Burgos, ca. 1300)
Dies irae (Graduale Romanum, 1908)El Cant de La Sibilla and other Sacred Medieval Works Musicaround Ensemble Vera Marenco conductor and vielle Eugenia Amisano cd Dynamic CDS7875