Wat werd nooit uit hout gemaakt, zeep, buskruit, plakkaatverf, parfum of plastic? Welk van de vijf antwoorden u ook kiest, u antwoordt fout. In dit bijzonder boek dat stand gekomen is in samenwerking met Plantentuin Meise, leest u waarom.
Hout heeft al duizenden jaren een immense invloed op mensen. Het is een brandstof, er worden meubels en keukengerei uit gemaakt, houten schepen hebben de mens de hele wereld rondgebracht. Maar hout is zoveel meer dan hout. Het bevat honderden chemische verbindingen die al eeuwenlang grondstoffen zijn voor textielindustrie en leerbewerking, voor parfums en kunststoffen. De invloed van hout op ons en onze beschaving is immens groot. Zonder hout geen vuur, geen houtskool en dus ook geen ijzertijd, geen luxueuze, zwarte stoffen, geen inkten of plakkaatverf, geen whisky of wijn. In “hout dat spreekt” maken we kennis met dit geweldig materiaal dat de natuur ons brengt. Wim Tavernier, Viviane Leyman, Ilse Boeren, Maaike De Ridder en Kristof Haneca verassen u in dit boek met boeiende inzichten.
“De eerste grote houtcollecties (ook wel xylotheken of xylaria genoemd)”, zo lezen we, “werden gevuld met houtstalen verzameld door de plantenjagers. Het xylarium van het Africa Museum in Tervuren herbergt meer dan 80.000 houtstalen van meer dan 13.000 houtsoorten. Het is de belangrijkste collectie ter wereld voor Centraal-Afrikaanse houtsoorten. Plantentuin Meise beheert de herbariumstalen van veel van de houtsoorten, zodat de link tussen hout en het ander plantmateriaal van de bomen zorgvuldig bewaard blijft.”
“Hout dat spreekt” vertelt verhalen uit die lange geschiedenis van mens en hout, hoe houtskool en houtas, de productie van metalen, van zeep, van linnen en van buskruit veranderden, en hoe de ontdekking van looistoffen en kleurstoffen in bomen in verre streken invloed had op de politiek in Europa. “Cellulose”, zo lezen we, “vormt niet alleen de basis voor papier, maar ook voor kunstvezels zoals viscose en acetaat, producten die niet meer weg te denken zijn uit de moderne textielindustrie. Behalve cellulose bevat hout honderden chemische verbindingen in de vorm van gommen, harsen en kristallen. Sommige van die stoffen waren en zijn belangrijk in de parfumindustrie. Uit hout gewonnen looi- en kleurstoffen zijn eeuwenlang grondstoffen geweest voor de ambachtelijke textielindustrie en leerbewerking.”
Dit rijkelijk geïllustreerd boek vertelt over de eigenaardige collectiestukken in Plantentuin Meise, (daar worden nl. in de archieven, houtstalen van over de hele wereld bewaard), die op hun beurt de geschiedenis van de vroege plantenjagers uit de doeken doen, en het vertelt hoe dendrochronologie, de analyse van jaarringen, onmisbaar is voor een reconstructie van de geschiedenis, van de groei van bomen en zo van de evolutie van het klimaat over de eeuwen heen. Maar, ‘Hout dat spreekt’ gaat ook over de toekomst van mens en hout. Hoe kan de mens een duurzaam product als hout in de toekomst ook duurzaam en ecologisch verantwoord inzetten? Tot slot neemt het een kijkje binnenin de boom en legt het hout onder de microscoop. Heel bijzonder, heel interessant. Warm aanbevolen.
Wim Tavernier (red.) Hout dat spreekt Over de sterke band tussen de mens en hout 240 bladz. uitg. Sterck & Devreese ISBN 9789056156527
