Ontdek dankzij de prachtige reeks privé-domein, de “kronieken” van de Joods-Braziliaanse schrijfster en journaliste, Clarice Lispector. Ze verschenen in 1984 in boekvorm in het Portugees onder de titel “A Descoberta do Mundo”, en zijn nu in het Nederlands vertaald.
De Joods-Braziliaans auteur Clarice Lispector (1920-1977) (foto) werd op de vlucht uit Rusland, in Chechelnyk in Podolië in Oekraïne geboren, maar emigreerde al op jonge leeftijd naar Brazilië, waar ze zou uitgroeien tot een literaire grootheid. Clarice verloor haar moeder toen ze pas negen jaar oud was. Ze groeide op in Recife maar verhuisde in 1934 met haar familie naar Rio de Janeiro waar ze haar school afmaakte en verder studeerde. Ze werd lerares en schreef voor twee tijdschriften. Met haar ouders sprak ze Jiddisch, maar ze was wel de eerste van haar familie die ook Portugees leerde. “Ik heb van de Portugese taal mijn innerlijk leven gemaakt, mijn meest intieme denken, ik heb hem gebruikt voor liefdeswoorden”.
In 1943 verscheen haar eerste novelle, “Perto do Coração Selvagem” (“Near to the Wild Heart”) en trouwde ze met de succesrijke, Braziliaanse diplomaat, Maury Gurgel Valente (°1921), met wie ze in Napels (1944-1945), Bern (1945-1949) en in Washington (1952-1959) woonde. In 1949 werd hun zoon geboren en in 1953 kwam hun tweede zoon ter wereld. Na haar scheiding in 1959, vertrok ze met haar zoons naar Rio de Janeiro. Ze werkte er als journaliste en vertaalster, en kreeg een column in de Correio da Manhã en de Jornal do Brasil. Clarice Lispector groeide sedert de publicatie van haar naar binnen gekeerde proza in haar 13 kortverhalen, “Laços de família” (“Family Ties”) (1960), uit tot Brazilië‘s literaire grootheid, maar overleed een dag voor haar 57ste verjaardag, aan eierstokkanker. Ze werd begraven op het joods kerkhof van Caju in Rio de Janeiro.
Tussen 1967 en 1973 schreef zij zogenaamde crônicas in de zaterdageditie van de “Jornal do Brasil”. Deze mengeling van essays, aforismen, gesprekken, gedachtestromen, herinneringen en mijmeringen, leveren bij elkaar een prachtig zelfportret op, waaruit de lezer veel te weten komt over het persoonlijk leven van dit literair fenomeen, haar geschiedenis, herinneringen, obsessies en opvattingen.
Een Clarice Lispector “een beetje onhandig”, presenteerde zichzelf aan haar lezers in september 1967, ongeveer twintig dagen nadat ze debuteerde als columniste voor Jornal do Brasil. De bijdragen die Clarice van augustus 1967 tot december 1973, voor de Jornal leverde, waren een mengeling van kronieken, romans, kortverhalen, gedachten en notities. In de loop van de volgende zes jaar besprak ze recente gebeurtenissen, filosofeerde ze over het bestaan, behandelde alledaagse gebeurtenissen, sprak over haar familie en hun angsten, en publiceerde ze zelfs fragmenten uit haar niet-gepubliceerde romans. Dit uitgebreid materiaal werd verzameld in de verzameling “kronieken”. De teksten onthullen elementen van de reflectieve schrijfster die zich druk maakte om de essentie van de menselijke ziel, maar de kronieken laten ook zien hoe ze om de lezers gaf en met hen een diepgaande gedachtewisseling wenste. “Ik ben zo mysterieus dat ik mezelf niet begrijp”, schreef ze op 13 juli 1968 in haar wekelijkse zaterdagcolumn.
In verschillende fragmenten reageerde ze op brieven van lezers, loste ze misverstanden op, legde ze uit wat in eerdere teksten misschien niet zo duidelijk was en verontschuldigde ze zich zelfs voor het schrijven van iets dat aanleiding zou hebben gegeven tot verkeerde interpretaties. Maar, tegen de achtergrond van zeer persoonlijke autobiografische verslagen, liet ze in haar kronieken ook alledaagse feiten zien. Van de ontdekking van de liefde tot haar impulsief gedrag, de auteur stond zichzelf toe om een glimp op te vangen van haar verhalen voor de krant. Literaire kwaliteit doordrong alle verhalen, van beknopte zinnen tot meer gedetailleerde verslagen van diners en vergaderingen. Door haar intelligentie, betrokkenheid en gevoeligheid maakte ze complexe ideeën inzichtelijk, en door haar kronieken kon Clarice Lispector haar werk presenteren aan degenen die haar nog niet kenden. Ze kon een frequente en oprechte band met haar lezers tot stand brengen en een populariteit oogsten, die sindsdien niet meer gestopt is met groeien. Niet te missen!
“A Descoberta do Mundo” werd uit het Portugees vertaald en van een nawoord voorzien door de bekende vertaler en schrijver, Harrie Lemmens (°1953) (foto). In zijn nawoord lezen we, “Alsof ze een spiegel wilde zijn van de lezers, die haar steevast omschreven als raadselachtig, hermetisch, ondoorgrondelijk, enigmatisch en, dus, mysterieus. Maar ook als aangrijpend, diep-filosofisch en emotioneel. Een sfinx, dat statig Egyptisch wezen, dat de toerist aankijkt alsof het niet begrepen wil worden. Wie was deze vrouw, de grootste schrijfster die Brazilië ooit heeft gehad?” In Nederlandse vertaling verscheen van haar nog “Het uur van de ster” (1988) “Familiebanden” (1989), “De passie volgens G.H.” (2018) en “Alle verhalen” (2019).
Clarice Lispector De ontdekking van de wereld Kronieken 456 bladz. prive-domein De Arbeiderspers ISBN 9789029505758