Deze schitterende tentoonstelling toont de opvoeding van de kinderen aan het Habsburgse Hof in het 16de eeuws Mechelen. Samen met boeken, speelgoed, juwelen en andere bijzondere objecten, vertelt een selectie van de Habsburgse kinderportretten het boeiend historisch, didactisch en artistiek verhaal. 
Aan de hand van beeldende kunstwerken, boeken, prenten, brieven, juwelen en gebruiksvoorwerpen wil “Kinderen van de Renaissance”, een unieke inkijk bieden in het onderwijs, de emoties en de eigenheid van kinderen op de overgang tussen de middeleeuwen en de moderne tijd. De tentoonstelling toont tegelijk een van de belangrijkste vorstenhuizen uit de Europese geschiedenis op een cruciaal moment van haar ontwikkeling. Voor de Bourgondische en de vroeg-Habsburgse vorsten was Mechelen ook een opvoedkundig centrum. Drie opeenvolgende generaties Habsburgse prinsen en prinsessen, onder wie Filips de Schone, Margareta van Oostenrijk en de toekomstige Karel V, brachten er nl. hun kindertijd door. De Habsburgse prinsen en prinsessen kregen de beste leraars, de mooiste kleren, het fijnste speelgoed en de beste boeken en werden klaargestoomd om een prominente rol te gaan spelen in het Habsburgse wereldrijk.
De cultuur in het Hof van Kamerijk was uitgesproken internationaal. De voertaal was Frans, maar daarnaast werden ook Nederlands, Duits, Spaans en Latijn onderwezen. Er verbleven in Mechelen nl. ook meerdere buitenlandse kinderen, zoals de Milanese prins, Massimiliano Sforza. De pedagogische uitstraling van het hof van Margareta van Oostenrijk was trouwens zo groot, dat vooraanstaande families uit heel Europa hun kinderen erheen stuurden. Kinderen van overal in Europa kwamen naar Mechelen als speelkameraadjes voor de Habsburgse prinsen, onder hen ook de latere Engelse koningin, diplomatendochter, Anne Boleyn. Zij kwam in 1513 naar Mechelen en leerde er o.a. dansen en Frans spreken.
Het verhaal van Mechelen als opvoedkundig centrum voor het Bourgondisch-Habsburgse vorstenhuis speelde zich vrijwel volledig af in het Hof van Kamerijk (foto), een gebouw aan de noordoostrand van de stad. Het werd vernoemd naar de eerste eigenaar, Jan van Bourgondië, bisschop van Kamerijk. In 1477 ging Margareta van York er wonen en in 1486 kocht de stad het van haar om het als residentie te schenken aan de toen achtjarige Filips de Schone. Vervolgens zouden drie opeenvolgende generaties Bourgondisch-Habsburgse prinsjes en prinsesjes er wonen en worden opgevoed: Filips en zijn zusje Margareta; vanaf 1501 de kinderen van Filips met Johanna van Castilië: Eleonora (°1498), Karel (°1500), Isabella (°1501) en Maria (°1505). 
Vanaf 1518 woonde ook Ferdinand (°1503), die in Spanje was geboren en opgevoed, er enige tijd. Na het overlijden van Isabella in 1526, werden ook haar kinderen met Christiaan II, de koning van Denemarken en Noorwegen, naar Mechelen gebracht en betrokken zij gedurende enkele jaren het Hof van Kamerijk. Een uitgebreide hofhouding, met aan het hoofd een gouverneur, stond ten dienste van de kinderen. De kinderen werden er al op jonge leeftijd vertrouwd gemaakt met ceremonies, de Orde van het Gulden Vlies en de Blijde Intredes, en bijna alle Habsburgse prinsjes en prinsesjes werden tijdens hun verblijf later in Mechelen ook verloofd, vaak meerdere malen en op erg jonge leeftijd..
Van bijzondere kunsthistorische waarde is een reeks weinig bekende kinderportretten door enkele van de meest prominente schilders uit die tijd, zoals de Meester van het Mechelse Sint-Jorisgilde, Pieter van Coninxloo, de Meester van de Magdalenalegende en Jan Gossart, Juan de Flandes en Bernard van Orley. Ze behoren tot de vroegste maar ook meest indringende kinderportretten uit de westerse schilderkunst. Vrijwel alle Bourgondisch-Habsburgse kinderen die in het Hof van Kamerijk hebben gewoond, werden tijdens hun verblijf in Mechelen nl. geportretteerd. Deze schilderijen ontstonden vooral op initiatief van Margareta van York en Margareta van Oostenrijk. De schilders legden de kinderen in het Hof van Kamerijk in al hun fragiliteit vast. Delicate gezichten met mysterieuze blikken. De portretten werden gebruikt in huwelijksonderhandelingen, geschonken aan familieleden en bondgenoten of bewaard als aandenken. Door hun bijzondere artistieke waarde blijven de Habsburgse kinderportretten vandaag even relevant als de opvoedkundige geschriften van Desiderius Erasmus (foto) en Juan Luis Vives.
De opvoeding lag enerzijds weliswaar nog helemaal in het verlengde van de hoofse riddercultuur van het Bourgondische hof, paardrijden, toernooien, valkerij en andere vormen van jacht, maar was anderzijds ook sterk bepaald door de ideeën van het opkomend humanisme. Prominente humanisten zoals Adriaen van Utrecht en Desiderius Erasmus speelden (ter plaatse of op afstand) een bepalende rol in de opvoeding van de kinderen. De bekende Librije van de Bourgondische hertogen werd bewaard in het Hof van Kamerijk en gebruikt in de opvoeding van de kinderen. Muziek en dans maakten eveneens deel uit van het curriculum. Ook voor spel lijkt er veel ruimte te zijn geweest. De meeste Bourgondisch-Habsburgse vorstenkinderen die aan het Hof van Kamerijk in Mechelen werden opgevoed, waren trouwens meisjes.
Dankzij de steun van enkele gulle donateurs kon men voor de prestigieuze tentoonstelling, het kinderharnas van Keizer Karel naar Mechelen halen. Het harnas was een cadeau van Maximiliaan van Oostenrijk voor zijn kleinzoon. Het maakproces duurde echter erg lang en op een bepaald moment was Karel al te groot voor het harnas. Het werd niet afgewerkt en bleef in Oostenrijk. Het is nu de uitgelezen kans om het harnas, dat bedoeld was voor Karel toen hij nog in Mechelen verbleef, te zien. Hiervoor was er trouwens een nieuwe mannequin nodig, die door een speciale poppenmaker in Tirol werd gemaakt.
Het laatste luik van de tentoonstelling zoekt aansluiting met kinderen en de sleutelmomenten in hun leven vandaag. In de aanloop naar de tentoonstelling gingen foto- en videokunstenaars Raisa Vandamme en Sophie Vanhomwegen aan de slag met bijna 150 leerlingen uit de eerste en tweede graad van het lager onderwijs. Ze voerden gesprekken over kinderportretten, emoties, leren en spelen en verwerkten dit samen in creatieve opdrachten die de kinderen anders en bewuster leert kijken. Het traject resulteerde in Infantia 2021, een presentatie bestaande uit een mix van foto’s, video’s en collages geïnspireerd door de zestiende-eeuwse portretten. Infantia 2021 speelt onder meer in op de fascinatie van kinderen voor videogames en voor fenomenen als ‘selfie’ en ‘TikTok’.Bij de prachtige tentoonstelling hoort een prachtige catalogus met bijzonder interessante bijdragen van o.m. Samuel Mareel, Till-Holger Borchert, Hilde De Ridder-Symoens en Annemarieke Willemsen. Bijzondere aandacht gaat naar een unieke reeks vroege kinderportretten Jan Gossaert, Bernard van Orley en Juan de Flandes. Niet te missen!
En, bezoek zeker ook de vaste collectie van het museum, want dan ontdekt u o.a. de prestigieuze verzameling besloten of beloken hofjes (foto) (verwijzend naar de hortus conclusus), gesneden retabelkasten met gebeeldhouwde figuurtjes en devotionele voorwerpen in een tuin. Magnifiek. Uniek!
Openingsuren:
Vanaf maandag 5 april breidt Museum Hof van Busleyden zijn openingsuren uit. De tentoonstelling Kinderen van de Renaissance zal de hele maand april 7 dagen op 7 open zijn, van 10u tot 17u. Op donderdag, vrijdag en zaterdag is de tentoonstelling zelfs open tot 22u.
Nieuwe openingsuren:
maandag 10 tot 17 uur
dinsdag 10 tot 17 uur
woensdag 10 tot 17 uur (in plaats van sluitingsdag)
donderdag 10 tot 22 uur
vrijdag 10 tot 22 uur (in plaats van 17 uur)
zaterdag 10 tot 22 uur (in plaats van 17 uur)
zondag 10 tot 17 uur
De aangepaste openingsuren gelden voorlopig voor de maand april. De expo loopt van 26 maart tot 4 juli. Tickets voor deze tentoonstelling zijn alleen online te koop via https://www.hofvanbusleyden.be/
“Relatiegeschenken aan de Hemel”
Gelijklopend met “Kinderen van de Renaissance” organiseert Museum Hof van Busleyden in de Onze-Lieve-Vrouw-van-Hanswijkbasiliek (foto), de kleine maar fijne tentoonstelling, “Relatiegeschenken aan de Hemel”. In de crypte van deze prachtige net gerestaureerde kerk, ontworpen door Lucas Faydherbe, is een unieke reeks votieve kinderportretten te zien. Die werden vanaf de 17de eeuw tot zelfs nog in het begin van de 20ste eeuw, geschonken aan de kerk.Ouders hoopten er bescherming mee te verkrijgen voor hun kind en toonden er hun dankbaarheid mee voor de genezing van hun kind. De kindersterfte was aan het eind van de 15de en het begin van de 16de eeuw nl. ook aan de top van de sociale ladder erg hoog. Gisants op grafmonumenten bevatten de vroegste individuele kinderportretten. Overgeleverde en op portretten weergegeven juwelen en rammelaars bevatten apotropaeïsche (onheil afwerende) materialen als bloedkoraal en wolfstand, tegen kwade krachten, waarvan men geloofde dat ze in staat waren om ziekte en dood af te wenden. Deze objecten getuigden tegelijk ook van de luxe en de fragiliteit van het leven van de vorstenkinderen. De tentoonstelling laat de bezoeker ontdekken hoe portretkunst fungeerde als relatiegeschenk tussen aarde en hemel. 
De crypte van de Hanswijkbasiliek, Hanswijkstraat Mechelen, is elke dag open van 13 tot 17 uur. De toegang is gratis. De Hanswijkbasiliek ligt op wandelafstand van Museum Hof van Busleyden. Een bezoekersgidsje bevat uitleg over de portretten.
Tot slot is de winkelwandelexpo, “Kinderen van Mechelen”, uw gids om de mooie stad verder te ontdekken. Dit aan de hand van bijzondere, hedendaagse kinderportretten van fotograaf, Stan Huaux, in de etalages van 20 Mechelse winkels. Zeker doen.
Museum Hof van Busleyden
Frederik de Merodestraat 65
2800 Mechelen
hvb@mechelen.be
+ 32 15 29 40 30
Kinderen van de Renaissance Kunst en opvoeding aan het Habsburgse Hof (1470-1530) 229 bladz. geïllustreerd uitg. Lannoo EAN: 9789401465403
