“J.S. Bach, Goldberg Variations, arranged for Violin, Guitar & Cello” op het label Nimbus, en een arrangement voor saxofoons, door Berlage Saxophone Quartet, op het label MDG. | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Bachs “Goldbergvariaties” (1741) zijn werken waarmee hij tijdens het laatste decennium van zijn leven, hulde bracht aan de traditie van het contrapunt. In dit monumentaal werk, een “Aria mit verschiedenen Veränderungen”, realiseerde Bach een briljante synthese tussen het constructieve en het emotionele. Ontdek hier 2 heel bijzondere arrangementen.
Omstreeks 1740 noteerde Bach het thema als ‘Aria’ in het “Klavierbüchlein für Anna Magdalena Bach”. De baslijn van de beginmaten was identiek aan de ostinatobas van George Frederic Händels “Chaconne avec 62 variations”, die in 1703-1706 ontstond en in 1733 voor het eerst in Londen werd uitgegeven. Bachs 30 variaties vertonen een doordachte cyclische opbouw, gekoppeld aan virtuoze en expressieve, stilistische verscheidenheid. De variaties zijn overwegend drie of vierstemmig, met een heldere harmonische progressie en een brede melodische omvang. Het werk zit vol mooie melodieën, canons en fuga’s. Sommige variaties zijn van oorsprong gezongen stukken, zoals de Aria of het Quodlibet. Gepubliceerd in 1741 als vierde deel van de “Clavier Übung”, streefde Bach naar een synthese tussen de eigentijdse Franse en Italiaanse stijlen.De Goldbergvariaties gaan uit van een baspatroon van 32 noten dat het hele werk door als basis terugkeert. De variaties zijn dus basso ostinato-variaties. Bach wisselde constant van maat, aantal stemmen, tempo, compositie- en speeltechniek, van genre, en van stijl en expressie. De muziek werkt bedwelmend en rustgevend en behoort tot de meesterwerken van het klavier. Bach componeerde de canons, met uitzondering misschien van de Canone alla Settima (variatie 21), waar hij het niet gepreciseerd heeft, oorspronkelijk voor één manuaal, terwijl de meeste overige variaties voor twee manualen bedoeld waren. Twee manualen betekende feitelijk een duo en dus een rijkere polyfonie en een vollere klank.De niet-canonische variaties zijn alle in een bepaalde vorm gecomponeerd, Polonaise (Variatie 1), Triosonate in de zin van deze van Corelli (Variatie 2), Passepied (Variatie 4), Gigue (Variatie 7 & 11), Fughetta (Variatie 10), Aria (im Stile monodico) (Variatie 13), Französische Ouverture (Variatie 16), Menuett (Variatie 19), Lamento (Variatie 21 en Variatie 25), Sarabande (Variatie 26), Toccata (Variatie 29), Quodlibet (Variatie 30). Met dit laatste bedoelde Sebastian een combinatie van fragmenten van bestaande volksliedmelodieën, hier meer bepaald „Ich bin so lang nicht bei dir gewest” en “Kraut und Rüben haben mich vertrieben”. Deze laatste melodie was in Bachs tijd populair en was overigens reeds gevarieerd door Frescobaldi, Buxtehude en Scheidt.Violist, David Juritz, heeft Bachs meesterwerk getranscribeerd voor Craig Ogden, algemeen erkend als een van de toonaangevende gitaristen van zijn generatie. Ze kregen het gezelschap van de internationaal vermaarde cellist, Tim Hugh, winnaar van de befaamde Tsjaikofski-wedstrijd en eerste cellist van het Orkest van het Royal Opera House.

Craig Ogden is een musicus met een indrukwekkend palmares. Hij is hoofd gitaar aan het Royal Northern College of Music in Manchester, Adjunct Fellow van de University of Western Australia, Associate Artist van The Bridgewater Hall in Manchester, curator van Craig Ogden’s Guitar Weekend in The Bridgewater Hall, directeur van de Dean & Chadlington Summer Music Festival en gastmuzikant aan Oriel College, University of Oxford.David Juritz werd geboren in Kaapstad, Zuid-Afrika, en begon op vijfjarige leeftijd met vioolspelen. Hij ontving een Associated Board Scholarship aan het Royal College of Music, waar hij de hoofdprijs van de RCM, de Tagore Gold Medal, won. Na de RCM trad hij toe tot het English Chamber Orchestra voor hij benoemd werd tot leider van de London Mozart Players (LMP), een positie die hij bekleedde tot 2010. Hij trad veel op als solist en dirigent van en met de LMP, waaronder zijn debuut op de BBC Promenade Concerts in 2006. Hij speelt op een viool gebouwd door J.B. Guadagnini in Piacenza in 1748.Tim Hugh studeerde aan Yale bij Aldo Parisot en daarna bij Wiliam Pleeth en Jaqueline du Pré, terwijl hij een MA in geneeskunde en antropologie behaalde aan St John’s College, Cambridge! Zijn groeiende interesse in hedendaagse muziek leidde tot uitvoeringen van Boulez’ “Messagesquisse” met het BBC Symphony Orchestra en London Symphony Orchestra, Dutilleux’ “Tout un Monde Lontain”, Brittens Cello Symphony en Hugh Woods Celloconcerto op. 12 uit 1965-1969, op de BBC Proms. Hij heeft de drie Britten Suites twee keer opgenomen (Hyperion en Naxos), de laatste tijdens een live concert. Andere van zijn opnames zijn o.a. concerti van Walton, Bliss, Finzi, Boccherini, Holst en C.P.E. Bach.Het dilemma waarmee elke arrangeur van Bach wordt geconfronteerd, is om trouw te blijven aan het oorspronkelijk karakter van de muziek. “In deze versie”, vertelt David Juritz, “heb ik geprobeerd om in een klankwereld te blijven die Bach bekend in de oren zou hebben geklonken. Ik had weliswaar twee factoren aan mijn zijde, Bachs subliem en rigoureus contrapunt en, in Craig Ogden, een virtuoze gitarist, wiens technische prestatie, gepaard gaat met zijn vermogen om bij elke uitdaging, onverstoorbaar te blijven.” Het resultaat is dan ook navenant. Deze drie topmusici slaagden er in om een compleet nieuwe, sonore transparantie van Bachs filigraanschriftuur te brengen. Een topprestatie!Saxofonist Peter Vigh (foto), arrangeerde de monumentale Goldberg Variaties voor zijn in 2008 opgericht Berlage Saxophone Quartet en heeft deze nu opgenomen op Super Audio CD. Er worden verschillende instrumenten gebruikt, die zorgen voor een ongeëvenaard, kleurrijk assortiment. Onder leiding van de barokspecialist, Walter van Hauwe, bestudeerden ze intensief de historische uitvoeringspraktijk. Het resultaat is schitterend, duidelijke articulatie, elegante versieringstechniek en opvallende frasering. Magnifiek. Het Berlage Saxophone Quartet werd overigens ook gecoacht door hun oud-docent, Arno Bornkamp, het Párkányi Kwartet en Bart Schneemann. Met deze nieuwe release demonstreren Kirstin Niederstrasser (sopraan- en bassaxofoon), Peter Vigh (alt- en sopraansaxofoon), Juani Palop (tenor- en sopraansaxofoon), en Eva van Grinsven (bariton- en altsaxofoon), nogmaals hun buitengewoon stilistisch bereik. Na “Saxofolk” en “In Search of Freedom” laat deze derde productie opnieuw hun volledig nieuwe sonoriteit horen, een sonoriteit die door de uitstekende akoestiek van de SACD opname, nog wordt versterkt. Heel bijzonder. Niet te missen.Juritz Ogden Hugh Goldberg Variations arranged Juritz Violin, Guitar Cello cd Nimbus NI6414Johann Sebastian Bach Goldberg Variations Berlage Saxophone Quartet cd MDG MDG9032210