Europeanen klagen graag dat de Europese Unie zo verdeeld is, zo traag en zo zwak. Maar geloof het of niet, het Habsburgse Rijk was net zo. Tijdrekken, conflicten vermijden, permanent hervormen en lelijke compromissen sluiten waren hoekstenen van het Habsburgs bestuur. 
De Habsburgers, onder wie Karel V, Filips II en Maximiliaan, speelden een millennium lang een bepalende rol in de geschiedenis van Centraal-Europa. Ze begonnen de Dertigjarige Oorlog, stopten de opmars van de Ottomanen, en namen het op tegen Napoleon. Hun rijk strekte zich in de loop der tijd uit tot Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika. Zeshonderd jaar lang, gaven de keizers vele volkeren, talen en culturen, een dak boven het hoofd. Daar kan de EU, die al even multinationaal is, nog iets van leren, stelt Caroline de Gruyter. Kan het zijn dat de grootste Europese zwaktes tegelijkertijd een kracht zijn, en dat Europa per definitie alles half doet, en nooit af is, vraagt ze zich af.
Op enig moment heersten Habsburgers over landen die we nu kennen als Spanje en Portugal, België, Luxemburg en Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Kroatië, Tsjechië (het voormalige Bohemen en Moravië), Slowakije en Slovenië, evenals over delen van Italië, Polen, Roemenië, Moldavië, Servië en Oekraïne. De belangrijke momenten en gebeurtenissen uit de Europese geschiedenis waren onverbrekelijk verbonden met hun naam, van de confrontatie met Luther die de Reformatie ontketende tot de overwinning op Lodewijk XIV bij Blenheim in 1704, het verslaan van Napoleon en de fatale beslissing in 1914, om zich in een Europese oorlog te storten.
Caroline de Gruyter ziet een parallel met de vorming, de structuren en de obstakels van een modern, verenigd Europa, van een uit 27 Europese landen bestaand, statenverband. “Ik heb van 2013 tot 2017 in Wenen gewoond, dat tot 1918 de hoofdstad was van het Habsburgse Rijk”, schrijft ze. “Schrijven en praten over Europa is al ruim twintig jaar mijn beroep. Door mijn tijdelijke onderdompeling in de Habsburgse wereld, ben ik mezelf allerlei vragen gaan stellen over Europa. In dit boek probeer ik via een lange omweg een schets te maken van de Europese Unie. Wat is de EU? Wat is het niét? En wat mogen we er verder van verwachten? De omweg in kwestie, dat is het Habsburgse Rijk. Of de nationalist gelijk heeft of de federalist, weet ik niet. Maar ik vind de manier waarop beiden naar Europa kijken statisch en oninteressant.”
“Voor Wenen”, zo vervolgt ze, “woonde ik in Brussel. De financiële crisis, economische crisis en eurocrisis, in die volgorde, zorgden voor immens politiek spektakel. Elke crisistop werd ‘existentieel’ genoemd, of ‘erop of eronder’. Tot veler verbazing overleefde de EU het echter allemaal. Steeds als de Europese regeringsleiders aan de rand van de afgrond stonden, besloten ze toch dat compromissen sluiten, beter was dan springen. Hierdoor veranderde de EU.”
“Vanuit Wenen”, zo schrijft ze verder, “schreef ik over de daaropvolgende crisissen waar Europa mee te maken kreeg: de vluchtelingencrisis en brexit. Intussen verdiepte ik me in het Habsburgse Rijk dat, meer dan ik voorheen had gerealiseerd, ook een moeizaam en partieel bestuur had gevoerd over meerdere volkeren, die het zelden eens waren en altijd jaloers waren op elkaar. De Habsburgers, ontdekte ik, werden gedreven door dezelfde constante queeste naar compromissen die ik uit Brussel kende. Wat me al even bekend voorkwam: het bijvijlen, het aanpassen en hervormen dat nooit ophoudt omdat de ene hervorming nu eenmaal automatisch tot de andere leidt. 
De Habsburgers hadden, net als wij Europeanen nu, bovendien een diepe militaire kwetsbaarheid die bufferzones, allianties met de buren en de kunst van het tijdrekken, tot hoekstenen van de buitenlandpolitiek maakte. Tegelijkertijd leden ze aan dezelfde zelfonderschatting als wij. In de ogen van anderen, waren ze machtiger dan ze zelf beseften. Ook het keizerrijk was een permanente schietschijf, voor iedereen.”
De Nederlands journaliste, columniste en schrijfster, Caroline de Gruyter (°1963), studeerde Nederlandse taal en letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Ze is sinds 1990 werkzaam in de journalistiek. Ze was redacteur buitenland en chef van de buitenlandredactie van Elsevier Weekblad, en sinds 1994, is ze actief als correspondent voor NRC in achtereenvolgens Gaza, Jeruzalem, Brussel, Genève en Wenen. Als correspondente en columniste voor NRC, schrijft ze in haar column, “In Europa”, vooral over Europese, politieke ontwikkelingen en internationale betrekkingen. Ze is immers lid van de European Council on Foreign Relations en sinds 2013, is ze medewerker van Carnegie Europe, waarvoor ze achtergrondartikelen over Europese politieke ontwikkelingen schrijft. 
Eerder schreef ze “Het koffiehuis van Mohammed Skaik en andere taferelen uit speelgoedstaatje Gaza” (1997), “De Europeanen, leven en werken in de hoofdstad van Europa” (2007), “Zwitserlevens, de nieuwe politieke realiteit in Europa” (2015) en “Het vervloekte paradijs, waarom politici Europa eindelijk eens serieus moeten nemen” (2016). Haar journalistiek werk werd bekroond met de aanmoedigingsprijs, Het Gouden Pennetje, de Anne Vondelingprijs voor haar heldere, politieke verslaggeving, een nominatie voor de Lira Correspondentenprijs, en de Heldringprijs voor beste Nederlandse columnist.Caroline de Gruyter Beter wordt het niet een reis door het Habsburgse Rijk en de Europese Unie 243 bladz. geïllustreerd uitg. De Geus EAN 9789044542585