Op deze heel bijzondere cd staat een reconstructie van de muziek, gecombineerd met een technologische reconstructie van de akoestiek in Linlithgow Chapel van St. Michael’s Church, ook bekend als St. Michael’s Parish Church, een 15de-eeuwse kerk, gelegen in Linlithgow in de Schotse regio, West Lothian.
Linlithgow Palace was in de 15de -en 16de eeuw, één van de belangrijkste verblijven van de Schotse koningen van het Huis Stuart. In 1503 huwde James met Margaret Tudor (1489-1541) (foto), de oudste van de twee dochters van Hendrik VII en de zus van Hendrik VIII. James en Margaret kregen vijf kinderen van wie er slechts één de kindertijd overleefde, nl. James (1512-1542) (foto), die als James V, van 1513 tot 1542, koning van Schotland was en die de vader werd van Mary, Queen of Scots (1542-1587). Zowel James V als Mary, Queen of Scots, werden beiden in Linlithgow Palace geboren. Toen Elizabeth I van Engeland zonder directe erfgenaam, in 1603 overleed, was James VI (foto) van Schotland, de zoon van Mary, Queen of Scots en Henry Stuart, Lord Darnley, de rechtstreekse kandidaat om Elizabeth op te volgen. James werd zodoende als James VI, koning van Schotland en als James I. koning van Engeland. (foto). Hij was daarmee de eerste koning uit het Huis Stuart. Dit zou in 1707, ten tijde van Queen Anne, uiteindelijk uitmonden in de Act of Union, die de twee koninkrijken verenigde in Groot-Brittannië.
Er bestaan spookverhalen over het kasteel, Linlithgow Palace. Zo zou er een geestverschijning, aangeduid als blue lady, te zien zijn die vanaf de ingang van het kasteel zo nu en dan naar de nabijgelegen parochiekerk van St. Michael loopt. Ook in Queen Margaret’s Bower is er een geest te zien, vermoedelijk van Margaret Tudor of anders van haar schoondochter, Marie de Guise. Volgens de overlevering heeft Margaret Tudor in ieder geval het nieuws van het overlijden van haar echtgenoot James IV bij de Slag bij Flodden in 1513 gehoord, terwijl ze in Queen Margaret’s Bower zat. Er gaat nl. een verhaal dat James IV in de Saint Katherine’s Aisle, in het zuidelijk transept van de kerk, een waarschuwing kreeg van een geestverschijning die hem zei geen oorlog te gaan voeren met Engeland. De koning negeerde deze waarschuwing en verloor het leven in de Slag bij Flodden Field.
Op de cd staat gregoriaans, een Missa en een Magnificat uit het Carver Choirbook, en Ave Maria, mater Dei, van William Cornysh. De muziek die hier werd opgenomen, is gewijd aan de verering van de twee belangrijkste vrouwelijke voorbidders van het christendom, de Maagd Maria en de maagdelijke martelares, Sint Katherine, uit de 4de eeuw. King James IV’s bijzondere verering van Katherine concentreerde zich op een genezende bron, Our Lady’s Well, in het dorp Liberton, net buiten Edinburgh, dat hij tussen 1502 en 1512, niet minder dan vijftien keer bezocht. 
De legendarische oorsprong van de bron is terug te voeren op James’ voorouders, meer bepaald, op koningin Margaret (ca. 1045-1093), de gemalin van koning Malcolm III Canmore, de koning van Schotland van 1058 tot en met 1093. Het verhaal gaat dat de koningin van een pelgrim die terugkeerde uit het Heilig Land, een flesje genezende olie had gekregen uit het heiligdom van Saint Katherine in de Sinaï. Haar lichaam was nl. door engelen naar de Sinaïberg gebracht, waar het rond het jaar 800, door pelgrims teruggevonden werd. Toen ze per ongeluk het flesje liet vallen, was de koningin verbaasd de opkomst te zien van een bron (The Balm Well of Oily Well of St Catherine) van een zwarte, olieachtige substantie. Men zag dat de stroperige substantie genezende krachten had en in staat was huiduitslag en schurft te genezen. Margaretha van Schotland, bekend als Margaret of Wessex en “The Pearl of Scotland”, werd in 1250, door paus Innocentius IV, heilig verklaard.
Van de Missa Horrendo subdenda rotarum machinamento, de ‘Catherine Wheel Mass’, is onlangs zijn structureel gezang geïdentificeerd als behorend tot een responsorium voor Sint Katherine van Alexandrië. Het werk is zowel vreemd als mooi, de onderliggende structuur weerspiegelt die van de hedendaagse miscycli ten zuiden van de grens, maar de details, zoals die in de Missa Rex virginum, zijn totaal anders dan alle andere werken uit die periode. Het openingsdeel mist twee folio’s waardoor de helft van de stemmen van het openingsdeel, aangepast en gereconstrueerd werd voor deze opname.
Het programma van deze nieuwste release van The Binchois Consort, opgebouwd rond muziek uit het Carver Choirbook, waarvan wordt aangenomen dat het verband houdt met de zetel van de Koninklijke Kapel in Stirling (foto) en een belangrijke bron van pre-reformatorische muziek in Schotland, is een historisch geïnformeerde voorstelling in een historische performance-ruimte – Linlithgow Palace – zelf opnieuw gemaakt in virtual reality. Musicologie en muziekproductie vormen een triangulatie van James IV’s bezoeken aan Linlithgow Palace met de verering van St. Katherine en het Carver Choirbook in dit project. De topper van dit programma is een anoniem Magnificat, waarvan de verzen afwisselen tussen vreugdevolle ritmische polyfonie en een rijk vierstemmig gezang.
In de context van een opeenvolging van vermeende devoties voor de heilige Katherina in Linlithgow, begint het programma met het responsorium van de metten, waarbij de verbijsterende muzikale machinaties doen denken aan die van het beroemd wiel waarop de heilige werd gemarteld. Dit, geciteerd in de tenor, vormt de basis van de mis. De Sarum introitus voor Saint Katherine, Dilexisti iustitiam, luidt de glorieuze polyfone Mis in. Hierna volgen Vespers, met een van de uitgebreide en briljante toonzettingen van het Magnificat in het Carver Choirbook. Daarin worden de polyfone verzen afgewisseld met vierstemmige gezangen, zoals besproken in de verhandeling uit het midden van de 16de eeuw over de ‘Art of Music’, bekend als de ‘Scottish Anonymous’. De liturgische dag eindigt met het Maria-antifoon, Ave Maria, mater Dei, van William Cornysh (1465-1523), de koormeester van de Chapel Royal, uit het Eton Choirbook (foto), naast het Lambeth Koorboek, (hoofdzakelijk met werk van Robert Fayrfax en Nicholas Ludford), en het Caius Koorboek uit Arundel in Sussex, een van de drie grote koorboeken met muziek uit het Engels, vroeg Tudor-tijdperk.
Robert Carver (ca. 1485 – ca. 1570) wordt beschouwd als de grootste componist van Schotland uit de 16de eeuw. Hij is vooral bekend om zijn polyfone koormuziek, waarvan er vijf overgebleven missen en twee overgebleven motetten zijn. De werken die zeker aan hem kunnen worden toegeschreven, zijn te vinden in het Carver Choirbook in de National Library of Scotland. Carver werd beïnvloed door componisten in continentaal Europa, en zijn overgebleven muziek verschilt sterk van die van zijn tijdgenoten in die tijd in Schotland of Engeland. Het is zeer sierlijk van stijl en lijkt het meest op de rijkelijk versierde muziek van het Eton Choirbook. Carver bracht een groot deel van zijn leven door in Scone Abbey in Scone, Perthshire (Gowrie), in Schotland. Een onlangs herontdekt charterboek van de abdij, met meer dan 50 voorbeelden van Carvers signatuur, suggereert dat hij daar, nadat hij in 1508 tot de gemeenschap was toegetreden, zijn leven lang als kanunnik heeft doorgebracht, en daar woonde tot het in 1559 vernietigd werd door protestantse hervormers. 
Andrew Kirkman studeerde aan de universiteiten van Durham, Londen (King’s College) en Princeton, en werkte aan de universiteiten van Manchester, Wales, Oxford en Rutgers, de State University of New Jersey. Hij is momenteel Peyton and Barber Professor of Music aan de muziekafdeling van Birmingham. Hij heeft een breed scala aan ensembles gedirigeerd, waaronder koren, orkesten en verschillende ensembles met historische instrumenten. Hij richtte in 1995 het Binchois Consort op, dat sindsdien negen opnames heeft gemaakt, alle voor het Hyperion-label. De opnames en uitvoeringen, met muziek van o.a. Dufay, Binchois, Josquin, Busnoys, hebben alom lovende kritieken en veel prijzen ontvangen, waaronder Gramophone ‘Early Music Recording of the Year’ in 1999 voor de opname ‘Dufay, Music for St James the Greater (foto).
Kirkmans onderzoek richt zich op religieuze muziek uit de 15de en vroege 16de eeuw, en hij heeft veel gepubliceerd en lezingen gegeven over Engelse en continentale muziek uit die periode, waaronder de muziek van componisten als Dufay, Binchois, Ockeghem en Josquin. Zijn boeken zijn onder meer The Cultural Life of the Early Polyphonic Mass: Medieval Context to Modern Revival (Cambridge, 2010), Binchois Studies, uitgegeven in samenwerking met Dennis Slavin (Oxford, 2000), en Contemplating Shostakovich: Life, Music and Film, in samenwerking met Alexander Ivashkin (Ashgate, 2013). Zijn artikelen verschenen o.a. in de Journal of the American Musicological Society, The Journal of Musicology, Early Music History, Music and Letters en 19th-Century Music. Hij heeft ook een drukke carrière als freelance violist achter de rug en maakte onlangs de wereldpremière-opnamen van Cyril Scotts Vioolsonate nr. 1 (originele versie) en de Vioolsonate nr. 4, met de Amerikaanse pianist, Clipper Erickson.
Het Binchois Consort, opgericht door zijn dirigent Andrew Kirkman in 1995, heeft veel opgetreden in Europa en de Verenigde Staten en heeft dertien cd’s opgenomen voor Hyperion Records met verbluffende lovende kritieken. De opnames hebben talloze prijzen gewonnen, waaronder ‘Opname van de maand’ en ‘Disc voor oude muziek van het jaar’ in Gramophone magazine, ‘Diaposon d’or’ in Diapason (Frankrijk), ‘G5’ in Goldberg magazine en ‘vijf sterren’ in BBC Music Magazine. Hun opname van ‘Music for Henry V and the House of Lancaster’ was een ‘Critics’ Choice ‘in Gramphone Magazine en een’ Choral Choice ‘in BBC Music Magazine, waar het geprezen werd als “een magische en ontroerende kans om naar muziek te luisteren, rechtstreeks uit de kring van Henry V”.
Music for the King of Scots Inside the Pleasure Palace of James IV The Binchois Consort Andrew Kirkman cd hyperion CDA68333